گمانه‌زنی‌ها درباره نوبل ادبی در سال ۲۰۱۳

با فرارسیدن فصل جوایز نوبل، گمانه‌زنی‌ها پیرامون نوبل ادبی در سال ۲۰۱۳ هم شدت گرفته است. بر اساس شرط‌بندی‌هایی که در بنگاه لندبروکس انجام شده، بخت هاراکی موراکامی، نویسنده سرشناس ژاپنی برای به‌دست آوردن نوبل ادبی در سال ۲۰۱۳ از دیگران بیشتر است.

لندبروکس بزرگ‌ترین بنگاه شرط‌بندی در جهان است. این شرکت بریتانیایی هر سال به گمانه‌زنی‌ها درباره نوبل ادبی دامن می‌زند و از روی میزان شرط‌بندی‌هایی که بر روی نام برخی نویسندگان سرشناس انجام می‌شود می‌توان تا حدودی برنده نوبل ادبی را به حدس و گمان دریافت.

بر اساس برآورد لندبروکس پس از هاراکی موراکامی، جویس کرول اوتس، نویسنده آمریکایی، پتر ناداس، نویسنده مجارستانی، کو اون، شاعر کره‌ای، و همچنین آلیس مونرو، نویسنده کانادایی از دیگر بخت‌های نوبل ادبی در سال ۲۰۱۳ به شمار می‌آیند.

اعضای کمیته نوبل، پشت درهای بسته و به‌دور از جنجال‌های رسانه‌ای برنده نوبل ادبی را تعیین می‌کنند. معمولاً هر سال تا آخرین روزها، تاریخ اعلام برنده نوبل ادبی از پیش تعیین نمی‌شود.

به گزارش سایت آکادمی نوبل، در سال ۲۰۱۳، برنده نوبل ادبی در ماه اکتبر اعلام می‌گردد.

در سال ۲۰۱۳ از آدونیس، شاعر سوری نیز به عنوان یکی از بخت‌های نوبل یاد کرده‌اند. در سال ۲۰۱۱ همزمان با بهار عربی، آدونیس کاندید نوبل ادبی و از بخت‌های این جایزه به شمار می‌آمد، اما در نهایت، مهم‌ترین جایزه ادبی جهان در آن سال به توماس ترانسترومر، شاعر سوئدی رسید.

آدونیس، شاعر سوری سال‌هاست که در فرانسه به‌سر می‌برد. نام واقعی او علی احمد سعید اسبر است و اول ژانویه ۱۹۳۰ در روستای قصابین از توابع شهر جبله در شمال سوریه در خانواده‌ای کشاورز‌ ‌زاده شده است.

آدونیس دو ماه پس از آغاز اعتراضات مردم سوریه، در ژوئن سال ۲۰۱۱، نامه‌ای سرگشاده خطاب به بشار اسد، رئیس‌ جمهوری سوریه نوشت و آن را در روزنامه السفیر، چاپ لبنان منتشر کرد. در این نامه آدونیس از بشار اسد خواست که دموکراسی را جایگزین نظام فعلی سوریه کند.

او نوشت: «هیچ عقل و واقعیتی تأیید نمی‌کند که بلافاصله پس از سرنگونی نظام سوریه، دموکراسی حاکم شود ولی جناب رئیس‌جمهور هیچ عقل و واقعیتی نیز تأیید نمی‌کند که نظام با خشونت امنیتی بتواند به بقای خود ادامه دهد.»

دو ماه پس از این نامه، آدونیس با صراحت از بشار اسد خواست عرصه قدرت را ترک کند.

این شاعر سوری، چندی پس از انتشار نامه‌اش در گفت‌وگو با روزنامه الرأی چاپ کویت، باز هم بر نظراتش تأکید کرد و علاوه بر اینکه از بشار اسد خواست از قدرت کناره‌ بگیرد، گفت اگر مدتی سکوت کرده بود، به این دلیل بوده که در اعتراضات سوریه نشانه‌ای از جدایی دین از سیاست، یا حقوق اقلیت‌ها و زنان نمی‌دیده است.

از هر ۱۴ نفری که در شرط‌بندی لندبروکس شرکت کرده‌اند، یک نفر آدونیس را برنده نوبل ادبی در سال ۲۰۱۳ دانسته است. با این‌حال با توجه به بحران سوریه، بی‌تردید آدونیس یکی از بخت‌های مهم ادبی در سال جاری خواهد بود.

آدونیس، جویس کرول اوتس و هاراکی موراکامی در ایران نام‌های آشنایی هستند و برخی از آثار آنها توسط مترجمانی چون مژده دقیقی، اسدالله امرایی و محمد قاسم‌زاده به فارسی ترجمه و منتشر شده است.

«کافکا در ساحل» یکی از مهم‌ترین رمان‌های هاراکی موراکامی را محمد قاسم‌زاده به فارسی ترجمه کرده است. این کتاب در سال ۲۰۰۵ در فهرست ۱۰ کتاب برتر نشریه نیویورکر قرار گرفت.
سال گذشته، مو یان، نویسنده چینی به عنوان برنده جایزه نوبل ادبیات شناخته شد.

آکادمی نوبل در سوئد پنج‌شنبه ۱۱ اکتبر ۲۰۱۲ (۲۰ مهر) با ستودن «رئالیسم وهمی» آثار مو یان و «تلفیق قصه‌های فولکلور، تاریخ و رویدادهای معاصر» در این آثار، از او به‌عنوان برنده جایزه نوبل ادبیات در سال ۲۰۱۲ نام برد.

پیش از اهدای نوبل ادبی به مو یان، او در یک نشست رسانه‌ای در استکهلم شرکت کرد و سخنانی گفت که بسیاری از مخاطبانش را برآشفت. مو یان در این نشست رسانه‌ای سانسور را با بازرسی مسافران در فرودگاه‌ها مقایسه کرد و گفت سانسور هم مثل بازرسی در فرودگاه‌ها مردم را به زحمت می‌اندازد اما ضروری‌ است. او با این تشبیه تلویحاً از سانسور آثار ادبی، هنری و فرهنگی در چین دفاع کرد و موج عظیمی از انتقاد در شبکه‌های اجتماعی و در وبلاگ‌ها را پدید آورد. همچنین بسیاری از روشنفکران، هنرمندان و نویسندگان از او انتقاد کردند.

سال گذشته مطابق برآورد لندبروکس دان دلیلو و فیلیپ راث، دو نویسنده آمریکایی از مهم‌ترین بخت‌های نوبل بودند. تا آن زمان هیچکس نام مو یان را نشنیده بود. یکی از ویژگی‌های مهم کمیته نوبل تصمیمات غیر قابل پیش‌بینی و غیر منتظره آنان است.