آلودگی هوا؛ چشمان نگران و سینه‌های ملتهب

با خطرناک‌تر شدن وضعیت آلودگی هوا در چند شهر بزرگ ایران، رییس جمهور حسن روحانی دستور داد جلسه ویژه شورای عالی محیط زیست در خصوص مقابله با آلودگی هوا تشکیل شود.آلودگی هوا اینک باعث تعطیلی مدارس در شهر مشهد شده است.

پس از گزارش‌های نگران کننده از مشکلات تنفسی مردم اهواز و امیدیه در استان خوزستان، وضعیت هوای تهران نیز در روزهای گذشته به شدت آلوده اعلام شد. پس از تهران و اهواز اینک در پاییز امسال نوبت شهروندان مشهدی رسیده است تا با نگرانی به آسمان شهر خود خیره شوند. به علت افزایش آلودگی هوا در مشهد، استانداری خراسان رضوی از تعطیلی تمام مدارس و موسسات آموزش عالی در روز پنجشنبه ۱۴ آذر در این شهر خبر داد. مقامات این شهر با بررسی گزارش‌های سازمان هواشناسی و سازمان محیط زیست، وضعیت آلودگی هوای مشهد را اضطراری اعلام کردند.

محمد حسن واحدی، معاون هماهنگی امور عمرانی در استانداری خراسان رضوی، اعلام کرد تمام واحدهای صنعتی آلاینده باید فعالیت‌های خود را به مدت سه روز متوقف کنند تا میزان آلودگی مشهد کاهش یابد. دانشگاه علوم پزشکی مشهد نیز موظف شده است تا با استقرار واحدهای اورژانس در میدان‌های بزرگ مشهد به یاری شهروندانی که به فوریت‌های پزشکی نیاز پیدا می‌کنند بپردازد.

آلودگی‌های نگران کننده در اهواز و تهران

در هفته جاری همچنین غلظت ذرات معلق در هوای تهران نیز افزایش چشمگیری یافت. شرکت کنترل کیفیت هوای تهران با ناسالم اعلام کردن هوای این شهر از سالمندان و بیماران خواست در سطح شهر تردد نکنند.

اما وضعیت در اهواز به مراتب بدتر از شهرهای دیگر ایران است. در هفته گذشته هزاران نفر از مردم این شهر پس از یک باران اسیدی دچار مشکلات تنفسی شده و به بیمارستان‌ها مراجعه کردند. به گفته نماینده مردم اهواز در مشهد، در ماه گذشته حدود پنجاه هزار نفر از اهالی خوزستان به دلیل آلودگی هوا و باران‌‌های اسیدی به بیمارستان مراجعه کرده‌اند. سید شریف حسینی با مطرح کردن این موضوع در صحن علنی مجلس به وزیر بهداشت تذکر داد که تاکنون هیچ اقدامی در رابطه با این مشکل صورت نگرفته است.

در بین شهرهای ایران، اهواز نه تنها رکورد آلودگی هوا را در سطح ملی شکسته، بلکه به گفته سازمان بهداشت جهانی اکنون آلوده‌ترین شهر جهان نیز است.

دستور حسن روحانی برای تشکیل جلسه ویژه

اوج گرفتن بحران در خوزستان، تهران و مشهد (خراسان)، رییس جمهور ایران را واداشت تا روز چهارشنبه دستور تشکیل جلسه‌ای ویژه را برای بررسی موضوع آلودگی هوا صادر کند. همچنین مقرر شد سازمان‌های محیط زیست، معاونت علمی و فناوری رییس جمهوری و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به دنبال راهکارهایی با استفاده از فن‌آوری‌های جدید و همچنین نظرخواهی از مبتکران و نهادهای غیردولتی برای چگونگی مقابله با این بحران باشند.

فریاد هنرمندان از آلودگی هوا

در روزهای اخیر تعدادی از هنرمندان مشهور نیز به شدت از وضعیت آلودگی هوا و تعلل مسئولان در مقابله با آن گله کرده‌اند. داریوش مهرجویی، کارگردان سینما، در مراسم درگذشت خواهرش ژیلا مهرجویی، طراح صحنه ولباس، به تندی از مسئولان کشور در این مورد انتقاد کرد و گفت آلودگی هوا مسبب مرگ خواهر او و ابتلای دوستانش به سرطان است. به گفته مهرجویی مردم ما در حال مردن به خاطر آلودگی هوا هستند و معلوم نیست مسئول محیط زیست کجاست و چه می‌کند؟ مهرجویی خطاب به معصومه ابتکار، رییس سازمان محیط زیست گفت: «خانم مسئول محیط زیست چقدر حرف می‌زنید؟ فقط حرف و حرف؟»

عزت‌الله انتظامی، بازیگر سینما، نیز که این روزها به دلیل مشکلات تنفسی ناشی از آلودگی هوا در بیمارستان بستری است در مطلبی در روزنامه شرق نوشت:« داریم خفه می‌شویم. کسی نیست کاری  بکند؟» به گفته آقای انتظامی اگر تا سال‌های پیش تنها تهران گرفتار این معضل بود، اکنون اکثر شهرهای ایران با مشکل آلودگی‌ هوا مواجه هستند. مگر استنشاق هوای تازه حق ما نیست؟ بالاخره نفس کشیدن حق طبیعی ما هست یا نیست؟ برای احقاق این حق به کجا پناه ببریم؟

سازمان محیط زیست چه می‌کند؟

با اوج گرفتن بحران آلودگی هوا در هفته‌های اخیر، دولت و سازمان محیط زیست هدف انتقاد کارشناسان و  نمایندگان مجلس قرار گرفته‌اند. به گفته رییس کمیسیون عمران مجلس، سازمان محیط زیست و دولت یازدهم هیچ اقدام خاصی برای مقابله با آلودگی هوا تاکنون انجام نداده‌اند. سید مهدی هاشمی در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس گفت اقدامات مسئولان همواره مقطعی و کوتاه مدت بوده و تاکنون هیچ راه حل بلند مدتی ارائه نشده است. او از معصومه ابتکار خواست با ارائه طرحی اضطراری و با قید فوریت آن را به مجلس ارائه کند.

فراکسیون محیط زیست مجلس نیز از رییس سازمان محیط زیست ایران دعوت کرده است تا در صحن علنی مجلس نسبت به وضعیت آلودگی هوا و راهکارهای مقابله با آن گزارش دهد. البته هنوز تاریخی برای این گزارش مشخص نشده است.

طرح‌های بی‌نتیجه

هربار با اوج گرفتن آلودگی هوا بحث تعطیلی مدارس و ادرات در شهرهای آلوده مطرح می‌شود. از طرف دیگر طرح زوج و فرد کردن تردد خودروها در سطح شهر نیز جزو اقدامات کوتاه مدت دیگری است که در زمان وضعیت اضطراری به اجرا در می‌آید. اما اکثر کارشناسان بر این باور هستند که این طرح‌های مقطعی و گذرا قادر به حل مشکل آلودگی هوا در تهران، اهواز و شهرهای دیگر نیستند. پیش‌تر حتا صحبت از آب‌پاشی آسمان شهرهای آلوده با استفاده از هواپیما مطرح شده بود که انتقادات فراوانی را به دلیل عملی نبودن آن برانگیخت.

 به گفته یوسف رشیدی، مدیر عامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، ظرف هشت سال گذشته برنامه‌های خوبی روی کاغذ نوشته شد اما هیچ کدام از آن‌ها به اجرا در نیامد. او در گفت‌وگو با خبرگزاری ایسنا از ارتقاء استاندارد بنزین به استاندارد یورو ۴ به عنوان یکی از طرح‌هایی یاد می‌کند که هرگز به مرحله اجرا درنیامد.

یکی از اصلی‌ترین دلایل افزایش آلودگی هوا در تهران و شهرهای بزرگ دیگر، ازدیاد خودروها و استاندارد نبودن موتورهای آن‌هاست. به گفته کارشناسان محیط زیست مهمترین طرح‌هایی که طی سال‌های گذشته در مورد کاهش آلودگی هوا نادیده گرفته شده، ملزم کردن خودروسازان ایرانی به ارتقاء استانداردهای تولید است.

گرچه آمار دقیقی از مرگ و میر ناشی از آلودگی هوا در ایران وجود ندارد، ولی طبق آمار وزارت بهداشت سالانه بیش از ۴۶۰۰ نفر به این دلیل جان خود را از دست می‌دهند.

در همین زمینه:

اهواز؛ باران‌های اسیدی و آب‌های آلوده