فیلم «شهیدپرور» معراجی‌ها

خبر ساده، اما تکان‌دهنده بود: بر اثر انفجار در پشت صحنه‌ فیلم و مجموعه تلویزیونی «معراجی‌ها»، ساخته مسعود ده‌نمکی، پنج نفر کشته و سه نفر زخمی شدند.

خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) گزارش داد که این انفجار صبح امروز، چهارشنبه ‌۱۸ دی‌ماه اتفاق افتاد. «معراجی‌ها» ساخته مسعود ده‌نمکی از فیلم‌های ناتمامی است که با شتاب مراحل پایانی فیلمبرداری‌اش در شهرک سینمایی دفاع مقدس را می‌گذراند و امید می‌رفت که در سی و دومین جشنواره فیلم فجر به نمایش درآید.

«محمد» ساخته مجید مجیدی و همچنین «اشباح» ساخته داریوش مهرجویی از دیگر فیلم‌های ناتمامی هستند که می‌بایست در جشنواره فیلم فجر نمایش داده شوند و تکلیف آنها هنوز معلوم نشده است.

بیشتر بخوانید: سی و دومین جشنواره فیلم فجر؛ خبر و گزارش

در گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) آمده است که علی‌اکبر رنجبر، مدیر شهرک سینمای دفاع مقدس، جواد شریفی‌راد، مسئول جلوه‌های ویژه، رضا فرجی دستیار تولید، جمشید احسانی‌، نگهبان و مرتضی مولایی، دستیار طراح صحنه در این حادثه کشته شده‌اند.

همچنین حمید شهیری، طراح صحنه و مهدی مرادی و مرتضی مولایی از بخش جلوه‌های ویژه نیز زخمی و به بیمارستانی در اسلام‌شهر منتقل شدند.

در میان مجروح‌شدگان این سانحه ظاهراً حال مرتضی مولایی از دیگران وخیم‌تر است. او که از ناحیه شکم، گردن و صورت مجروح شده بود، ابتدا در بیمارستان امام زمان تحت درمان قرار گرفت و سپس به بیمارستان «پیامبران» منتقل شد. روده‌، کبد و کیسه صفرای او آسیب دیده و استخوان رانش هم شکسته شده. در اثر موج انفجار صورت و بخشی از بدن او دچار سوختگی شده است.

همچنین روح‌الله سهرابی، قائم مقام انجمن سینمای انقلاب و دفاع مقدس خبر داده است که جنازه‌ها به پزشک قانونی منتقل شده‌اند و فردا به دستور قاضی به خانواده‌هاشان تحویل داده می‌شوند.

عروج شهادت‌گونه

روح‌الله سهرابی، قائم مقام انجمن سینمای انقلاب و دفاع مقدس در گفت‌و‌گو با ایسنا از «عروج شهادت‌گونه» کشته‌شدگان حادثه انفجار در پشت صحنه «معراجی‌ها» سخن گفت. او گفت: «تعداد قطعی از بین‌رفتگان این عروج شهادت‌گونه پنج نفر هستند و سه نفر دیگر نیز مجروح شدند که حال یکی از این عزیزان نگران‌کننده است.»

خبرگزاری فارس هم تیتر زده است: معراجی‌ها رنگ خون گرفت، عروج پنج تن از عوامل پشت صحنه فیلم ده‌نمکی.

موضوع «معراجی‌ها» هم به شهادت ربط دارد. داستان این فیلم به این شکل آغاز می‌شود که قرار است عده‌ای از شهدای گمنام در جنگ ایران و عراق را در دانشگاه‌ها دفن کنند. اما یکی از اساتید دانشگاه که گنجی نام دارد دانشجویان را تحریک می‌کند و آنها در دانشگاه آشوب و جنجال به پا می‌کنند و اینها همه درآمد و مقدمه‌ای می‌شود برای یک سفر ناخواسته.

یک انفجار و چند روایت

انفجار پشت صحنه این فیلم پیش از فیلمبرداری روی داد. روح‌الله سهرابی، قائم مقام انجمن سینمای انقلاب و دفاع مقدس می‌گوید در صندوق عقب اتوموبیل جواد شریفی‌راد، مسئول جلوه‌های ویژه فیلم مقداری مواد منفجره وجود داشت. گروه فضای صحنه را می‌ساختند که به دلیل نامعلومی این مواد منفجره در صندوق عقب اتوموبیل منفجر شد. کسانی که عقب این اتوموبیل بودند، کشته شدند، کسانی که جلو اتوموبیل ایستاده بودند، مجروح شدند. در این میان علی‌اکبر رنجبر، مدیر شهرک سینمای دفاع مقدس نیز هم که برای سرکشی به صحنه آمده بود در این انفجار کشته شد.

بابک برزویه، عکاس «معراجی‌ها» اما به خبرگزاری کار ایران (ایلنا) گفته است وقتی که دست‌اندرکاران جلوه‌های ویژه برای چک کردن چاشنی‌ها رفتند، همه آن‌ها منفجر شدند.

ظاهراً سپاه پاسداران و نیروی انتظامی و قاضی کشیک در حال بررسی علت این انفجار هستند.

دست ما به جایی بند نیست

عباس شوقی، عضو هیأت مدیره انجمن جلوه‌های ویژه خانه سینما در نخستین واکنش‌ها به این حادثه به خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) گفته است که مواد منفجرشده در پشت صحنه، از نوع جنگی بوده و به هیج‌وجه برای استفاده در صحنه‌های اکشن مناسب نبوده است.

او گفت: «دست ما به هیچ جایی بند نیست، چون مسئولان حفاظتی و حراستی اجازه نمی‌دهند موادی را که مخصوص استفاده در فیلم است وارد کنیم. به همین دلیل مجبوریم از مواد منفجره جنگی برای فیلم استفاده کنیم.»

آقای شوقی بر خلاف روح‌الله سهرابی، قائم مقام انجمن سینمای انقلاب و دفاع مقدس که ادعا می‌کند مواد منفجره در صندوق عقب اتوموبیلی بوده است، می‌گوید این مواد در حین حمل منفجر شده است.

عباس شوقی به خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) گفته است: «همه چیز بازی سیاسی شده و با وجود اعتراض‌هایی که ما همواره در این‌باره داشتیم هیچ اتفاقی نیفتاده.»

اولین بار نیست، آخرین بار خواهد بود؟

این اولین بار نیست که پشت صحنه برخی فیلم‌های «اکشن» ایرانی با جلوه‌های ویژه حادثه‌ای اتفاق می‌افتد.

علی سجادی حسینی، کارگردان فیلم سینمایی «خط آتش فردا» پشت صحنه فیلمش قرار بود از فشنگ مشقی استفاده کند، اما در اثر سهل‌انگاری از فشنگ جنگی استفاده کردند و او به قتل رسید.

گوهر خیراندیش، بازیگر شناخته‌شده هم که به همراه عوامل فیلم «آذر، شهدخت، پرویز و دیگران» ساخته بهروز افخمی برای فیلمبرداری به «رینه – پلور» در دماوند رفته بود، سر صحنه فیلمبرداری با یک اتوموبیل تصادف کرد، دچار سانحه شد و تحت درمان قرار گرفت.

پیمان جلالی ابدی، بدلکار در عصر روز چهارشنبه ۱۶ ماه اردیبهشت ۱۳۸۸ در حین اجرای یک صحنه اکشن، در تله‌فیلم «چشم‌های نامحسوس» به کارگردانی محسن موسویان جان خود را از دست داد. پیکر او در قطعه‌ هنرمندان بهشت زهرا تهران به خاک سپرده شده‌ است.

جلوه‌های ویژه و چالش‌هایش

باید توجه داشت که بسیاری از جلوه‌های ویژه در فیلم‌های «اکشن» در کمال آرامش و بدون کمترین خطری برای عوامل فیلم شکل می‌گیرند اما در همان حال از نظر تصویری تأثیرگذارند. برای مثال اگر قرار است در عمارتی منفجر شود، متخصصان، در لولاهای در مقدار کمی مواد منفجره کار می‌گذارند و وقتی که این مواد منفجر شوند، در طوری به زمین می‌افتد که گرد و خاک زیادی به پا می‌کند، اما کسی آسیب نمی‌بیند. آنگاه پس از فیلمبرداری، این صحنه را با افکت‌های نور و صوتی به گونه‌ای می‌آرایند که از نظر تصویری چنین انفجاری مهیب به نظر برسد. بسیاری از صحنه‌های انفجار از نظر زمانی با تایمرهای الکترونیکی به دقت طراحی می‌شوند. مقدار مواد منفجره هم بسیار تعیین‌کننده است. مقدار این مواد را متخصصان به گونه‌ای تعیین می‌کنند که برای عوامل فیلم، سر صحنه فیلمبرداری خطری به وجود نیاید.

با گاز پروپان می‌توان شعله‌هایی تولید کرد که بسیار سرکش و مهیب به نظر می‌رسند، اما کسی را به خطر نمی‌اندازند. از این گذشته برای اینکه چنین صحنه‌هایی تکرار نشود، معمولاً به طور همزمان با شش دوربین از صحنه فیلمبرداری می‌کنند. همه این جلوه‌های ویژه نیاز دارد به مصالح گران‌قیمت، آموزش عوامل فنی و دقت و حوصله. آموزش و دقت و حوصله و به‌کارگیری مواد و مصالح استاندارد اما همیشه با شتاب برای رسیدن به جشنواره فیلم فجر و سودای فروش میلیونی سازگار نیست. گفته می‌شود فیلمبرداری این فیلم متوقف شده است. رنگ خون گرفت و به معراج رسید، آیا به فجر هم می‌رسد؟

در همین زمینه

چند کشته و زخمی در انفجار پشت صحنه‌ فیلم مسعود ده‌نمکی
سی و دومین جشنواره فیلم فجر؛ خبر و گزارش