سخنرانی حسن روحانی در جمع هنرمندان در تالار وحدت

حسن روحانی، رییس جمهور ایران، چهارشنبه‌شب ۱۸ دی ۱۳۹۲ (۸ ژانویه) در تالار وحدت در جمع گروهی از نویسندگان، سینماگران و هنرمندان درباره اهمیت هنر و جایگاه هنرمند در اجتماع و وظیفه او در برابر قدرت سخن گفت.

علی جنتی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی هم در این جمع حضور داشت و او هم درباره ضرورت کاهش تصدی‌گری دولت و واگذاری امور فرهنگی به بخش خصوصی سخنانی گفت.

محمود دولت‌آبادی، مسعود کیمیایی، هوشنگ مرادی کرمانی، رخشان بنی‌اعتماد، علی نصیریان، داود رشیدی، پری صابری، فرشته طائرپور، کامبیز درم‌بخش، جهانگیر کوثری، همایون اسعدیان، بیژن امکانیان، مهناز افشار، هادی مرزبان، فرهاد توحیدی، پانته‌آ بهرام، ویشکا آسایش، پیمان قاسم‌خانی، محمدرضا شریفی‌نیا و اسماعیل خلج از هنرمندانی بودند که در تالار وحدت حضور داشتند.

حجت‌الله ایوبی، ریاست سازمان سینمایی، علی مرادخانی معاون هنری وزارت ارشاد، محمدرضا جعفری‌جلوه، مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی، صالحی، معاون فرهنگی وزارت ارشاد، حسین طاهری، مدیر مرکز هنرهای نمایشی، احمد مسجد جامعی، رییس شورای شهر و حسین مسافرآستانه، مدیرعامل مؤسسه رسانه‌های تصویری از مسئولانی بودند که حسن روحانی و علی جنتی را همراهی می‌کردند.

کارت زرد علی جنتی

حسن روحانی، رییس جمهوری اسلامی در بخشی از سخنانش به هنرمندان اطمینان داد که دولت در حد امکان از آنها حمایت می‌کند. او همچنین به تعطیل شدن ارکستر سمفونی اشاره کرد و اطمینان داد که دولت در ماه‌های آینده تلاش می‌کند ارکستر سمفونی را احیا کند، حتی اگر وزیر ارشاد مجدداً از مجلس شورای اسلامی «کارت زرد» بگیرد.

حسن روحانی گفت: «این دولت به تمام تعهداتی که در دوران انتخابات و قول‌هایی که به مردم داده است، عمل خواهد کرد؛ کارت زرد برای این دولت [موجب] نگرانی نیست.»

علی جنتی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، سه‌شنبه ۱۷ دی‌ماه به مجلس فراخوانده شده بود که درباره عملکرد دولت در وزارت ارشاد به نمایندگان توضیح بدهد. وزیر ارشاد گفت اجازه نمی‌دهد در مطبوعات به «مقدسات نظام دینی» توهین شود، و در همان حال خاطرنشان کرد که عملکرد حاکمیت نباید بهانه‌ای به دست رسانه‌های بیگانه بدهد که «آن‌ها بگویند در ایران دائماً روزنامه‌ها توقیف می‌شود و خبری از آزادی مطبوعات نیست.» سخنان جنتی نمایندگان مجلس را در مورد عملکرد وزارت ارشاد قانع نکرد.

در جلسه مؤاخذه از وزیر ارشاد، حمید رسایی، عضو فراکسیون اصولگرایان به انتقاد از عملکرد چند ماهه وزارت ارشاد پرداخته و گفته بود: «دولت به جای آن‌که دغدغه آزادی بیان داشته باشد باید دغدغه آزادی حفظ دین و ارزش‌های انقلاب اسلامی را داشته باشد.»

حمایت آشکار حسن روحانی از علی جنتی در سخنرانی تالار وحدت در سایه فراخواندن وزیر او به مجلس و مؤاخذه از او اهمیت پیدا می‌کند.

حسن روحانی، رییس جمهور ایران گفت: «ما به امثال آقای جنتی‌ها به عنوان مدافع حقوق هنرمندان و آزادی افتخار می‌کنیم. در هر مسیری مشکلات وجود دارد؛ سوختن و هیچ نگفتن هنر است.»

هنر یعنی نیکی

رئیس جمهوری اسلامی تعریفی از هنر به‌دست داد و ذات هنر را با مفهوم نیکی یکسان در نظر گرفت و هنر را به همه امور زندگی تسری داد و گفت: «هر کار بی‌عیبی هنر است؛ هنر هر کار بدون عیب است و همه ما باید تلاش کنیم هنرمندانه حرف بزنیم؛ هنرمندانه عمل کنیم، هنرمندانه با هم تعامل داشته باشیم. این هنرمند است که رودخانه را، کوه‌ها را، بلبل را، شمع را و پروانه را به سخن وامی‌دارد و اگر بگوییم که هنر مرده را زنده می‌کند سخنی به گزاف نگفته‌ایم.»

و سپس پس از این مقدمات خود را به این نتیجه رساند که تقسیم هنرمندان به هنرمندان ارزشی و غیر ارزشی بی‌معناست. به گفته رییس جمهور ایران: «هنر یعنی ارزش و هنرمندی ارزشمند است که با کار خلاقانه به تعالی می‌رسد.»

حسن روحانی آنگاه از مفهوم «تعالی» نتیجه گرفت که به این دلیل که هنرمند جهان را می‌بایست بازآفرینی کند، پس تلاش او خدایگونه است و طبعاً در مسیر ارزش‌های الهی قرار دارد. در همان حال از هنرمندان خواست که به ذوق و پسند مردم نزدیک شوند.

رییس جمهوری ایران با همین تفسیرها که گاهی نفی‌کننده یکدیگر هستند، تعریفی هم از آزادی در هنر به دست داد و گفت: «هنر بدون آزادی معنا ندارد، اما اعمال محدودکننده‌ای نیز برای هنر وجود دارد. قبل از آنکه شما از سانسور و ممیزی و دولت نام ببرید، عادات، رسوم، اخلاق جامعه، فهم‌ها و درک‌ها، همه این‌ها مرزبندی‌هایی را برای هنر مشخص می‌کند.»

روحانی با بیان اینکه هنر و آزادی رابطه مستقیم دارد، در ادامه سخنانش گفت: «در غیر فضای آزاد، هنر واقعی خلق نخواهد شد؛ ما در بخش هنر نمی‌توانیم با دستور هنر را بیافرینیم و خلق کنیم.»

رییس جمهوری اسلامی  به فضای امنیتی که در سال‌های گذشته بر فرهنگ و هنر معاصر ایران سایه انداخته بود اشاره کرد و گفت: «هر گونه فضای امنیتی می‌تواند جوانه هنر را بخشکاند.»

و در ادامه به وظیفه دولت در حمایت از هنر و هنرمندان اشاره کرد و گفت: «ما باید فضای مناسب را برای هنر فراهم کنیم؛ دولت برای خود رسالت ترویج را بر عهده می‌گیرد نه اینکه هنر فرمایشی را در دستور کار خود قرار دهد. البته برخی از موضوعات ملی مثل فرهنگ ایران و اسلام یعنی آنچه که هویت اسلامی و ایرانی ما را نگه می‌دارد و تعالی می‌بخشد، دولت موظف است از آن‌ها حمایت بیشتر کند.»

حسن روحانی در ادامه این بحث گفت: «آسیب‌ها تهدید است، نه هنرمندی که می‌تواند مظهر نشاط امید، اتحاد و همبستگی ملی ما شود. ما اگر به هنر و هنرمند با نگاه امنیتی نگاه کردیم، اولاً تهدیدات اصلی را فراموش کرده‌ایم و ثانیاً هنرمندی که می‌تواند ما را متوجه تهدیدات واقعی کند، از وظیفه‌اش بازداشته‌ایم.»

سانسور باید قانونی باشد

حسن روحانی در سخنرانی تالار وحدت به معضل سانسور آثار ادبی و هنری در ایران هم پرداخت و وعده داد که در آینده سانسور قانونی و هدفمند خواهد شد و آیین‌نامه‌های سانسور هم در اختیار همگان قرار خواهد گرفت تا تکلیفشان را بدانند. او گفت: «کار وزارت ارشاد باید تقریباً یک کار اداری باشد؛ اگر می‌خواهیم کار ممیزی را انجام دهیم، باید گروهی از فرهیختگان، اندیشمندان، هنرمندان، عالمان حتی عالمان دینی در کنار یکدیگر بنشینند و آن‌ها باشند که بر هنر نظارت کنند.»

او در ادامه این بحث همچنین تلویحاً وعده داد که در آینده گروهی از هنرمندان به استخدام ارشاد درآیند و وظیفه سانسور را به عهده بگیرند.

حسن روحانی در پایان سخنانش از هنرمندان خواست آثار امیدبخش و نشاط‌آفرین تولید کنند.

سخنان علی جنتی

علی جنتی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی هم پشت تریبون قرار گرفت و خطاب به حسن روحانی گفت: «امروز جامعه‌ بزرگ هنرمندان، در این محفل نمادین گرد آمده‌اند تا مهر تأییدی بر آشتی میان دولت و هنرمندان بگذارند و بار دیگر حمایت خود را از کشور نشان دهند.»

او همچنین گفت: «فرهنگ و هنر از صدای پای خودرأیی هراسان است و نهالش در هوای آلوده و اجبار بی‌ثمر خواهد شد. هنرمندان روحی لطیف دارند و رفتارهای قهری را بر نمی‌تابند.»

وزیر ارشاد در بخش دیگری از سخنانش گفت: «هنرمندان از دولت انتظار معجزه ندارند چرا که مشکلات و فشارهای سیاسی در داخل و خارج از کشور و محدودیت‌های اقتصادی را می‌دانند.»

در همین زمینه:

سخنان علی جنتی در مجلس، نمایندگان را قانع نکرد