پناهی: چرا بايد سفارش‌های روحانی را به تصوير بکشيم

جعفر پناهی، فيلمساز نامدار ايرانی در نامه کوتاهی پيام حسن روحانی، رئيس‌جمهور ايران به مراسم گشايش سی‌ودومين دوره جشنواره فيلم فجر را مورد انتقاد قرار داد و گفت دستورالعمل‌های وی در مورد به تصوير کشيدن نکات مثبت، تنها برای پنج درصد سينمای ايران است که ۹۰ درصد فيلم‌های اين نوع سينما نيز از نمايش عمومی محروم‌اند.

به‌گزارش تارنمای خبرآنلاين، جعفر پناهی در نامه خود ضمن اشاره به "خطر پوپوليسم حسن روحانی" به‌دليل اين‌که "با شعور و آگاهی سعی در پی‌ريزی سانسور جديد دارد"، نوشته است هنگامی که گزيده پيام رئيس‌جمهور را درباره "بازگرداندن تماشاگر قهرکرده از سينما" خوانده اميدوار شده که سرانجام يک مقام مسئول برای اولين بار به دليل اصلی قهر مردم با سينما اعتراف کرده و سعی در برداشتن سانسور از پيش پای سينماگران را دارد.

رئيس‌جمهور ايران در پيام خود گفته بود: "بازگرداندن تماشاگر قهرکرده از سينما، ضروری‌ترين مسئوليت امروز مديران و سينماگران ماست."

وی افزوده بود: "سينما بدون تماشاگر معنا ندارد و جشن و جشنواره آن روز معنا می‌يابد که بدانيم مردم از سينمای بومی خود راضی‌اند و به آن دل بسته‌اند."

جعفر پناهی در ادامه گفته است با خواندن متن کامل پيام حسن روحانی از آن متأسف شده است.

حسن روحانی در بخش ديگری از پيام خود گفته بود: "فيلم‌ساز سرزمينم به من می‌گويد به من آزادی بده و بگذار واقعيت‌های تلخ و تيره‌ای را که تا ديروز نمی‌توانستم، امروز در فيلم‌هايم نشان دهم! من به او می‌گويم آن واقعيت‌ها را که همگان بيش و کم می‌دانند، بيا تا در کنارِ تيرگی‌های واقعيت، نقطه‌هايی روشن از حقيقت را هم نشان دهيم."

پناهی نوشته است: "آقای روحانی خوب می‌داند که سالانه بيش از صد فيلم در ايران ساخته می‌شود که ۹۵ درصد فيلم‌هايی است که تماما اختصاص به همان نقطه‌های روشنی که ايشان می‌گويند دارد و فقط پنج درصد و يا کمتر است که تلاش می‌کنند به مردم دروع نگويد و نقاط را آن‌گونه که هستند به تصوير کشند، که ۹۰ درصد از اين پنج درصد هم هرگز اجازه نمايش نمی‌يابند."

اين کارگردان سينما پرسيده است: "چرا اين دستورالعمل‌ها فقط برای آن پنج درصد است و هرگز به آن ۹۵ درصد گفته نمی‌شود که کنار نقاط فرمايشی از حقيقت واقعيت هم سخن بگويند. اصلا چرا بايد هنرمند مجبور باشد نقاط فرمايشی و سفارشی ايشان يا هر سفارش دهنده ديگر را به تصوير کشد."

جعفر پناهی، گفته است اگر واقعا حسن روحانی می‌خواهد مردم با سينما آشتی کنند؛ اجازه بدهد، "هنرمند خود انتخاب کند چه بسازد يا چه نسازد".

وی تأکيد کرده است: "فقط در اين صورت می‌توان اطمينان داشت که مرجعی قابل قبول برای درستی يا نادرستی آثارش پيدا خواهد کرد که همان استقبال يا عدم استقبال مخاطب است، قهر مردم با سينما دقيقا از همين جا آغاز شد که حاکمان‌شان به آنها امر فرمودند که چه ببيند يا نبينند."

رئیس‌جمهور ایران، ۱۸ دی‌ماه سال جاری نيز در جمع گروهی از نویسندگان، سینماگران و هنرمندان گفته بود: “دولت تداوم امید را در میان مردم می‌خواهد. از شما می‌خواهم آثار امیدبخش و نشاط‌آفرین تولید کنید، آثار یأس‌آور کافی است.”

در پی اين سخنان چند تن از هنرمندان و نويسندگان ساکن ايران نيز انتقادهايی از همين زاويه ديد جعفر پناهی مطرح کرده بودند.

به‌گفته جعفر پناهی اين "تحقير و توهين به شعور مخاطبان" است که مردم را نسبت به سينما "بی‌اعتماد و گريزان" کرده است.

حسن روحانی در بخش دیگری از پيام خود به جشنواره فيلم فجر گفته بود: “من در پاسخ به سینماگری که هوای جهانی دارد، می‌گویم سفر به سلامت اما قول بده جایزه اول را از مردم سرزمین خود دریافت کنی.”

پناهی در پاسخ گفته است: "در بيان اين سخن گهربار، بيشتر احساس می‌شود که تمايل به مزاح داشته‌اند. چرا که می‌دانند بزرگ‌ترين جايزه برای يک فيلمساز نمايش فيلم در کشور خودش است، وقتی اجازه نمی‌دهند يک فيلم حتی در يک سينما در ايران به نمايش در آيد، چگونه درباره آن می‌توان از مردم، منتقدان و دست‌اندرکاران سينما درخواست قضاوت کرد."

جعفر پناهی پرسيده است: "فيلمساز چگونه می‌تواند چنين قولی را بدهد. شايد آقای روحانی نمی‌دانند اگر فيلمسازی بخواهد فيلمش را حتی به همکاران خود در خانه سينما نشان دهد بايد مجوزش را وزارت ارشاد صادر کند که در اکثر موارد برای همان پنج درصد چنين مجوزی صادر نمی‌شود."

پناهی با اشاره به فيلم "آشغال‌های دوست‌داشتنی"، ساخته محسن اميريوسفی، و اين‌که علی‌رضا رضاداد، دبير جشنواره فيلم فجر اجازه نداد هيئت انتخاب فيلم‌ها اين فيلم را ببيند و همچنين تأکيد بر اين‌که اين فيلم "فيلمی است کاملا ايرانی و بومی"، گفته است "اين يک نمونه از نمونه‌های بی‌شمار" و  "روحانی توقع چه قول و قراری از سوی سينماگران را دارند".

کارگردان فيلم‌های "دايره" و "آفسايد" که هر دو در ايران اجازه نمايش ندارند اين پيام‌ها را برای دست‌اندرکاران سينما "تکراری" دانسته و گفته بهتر است رئيس‌جمهور ايران "به مردم قول بدهد که يک درصد به قول‌های زمان انتخابات وفادار بوده و با تدبير دور از اميد، نمی‌خواهد سانسوری تازه بنا کند".

جعفر پناهی، برنده جایزه شیر طلایی جشنواره ونیز و خرس نقره‌ای جشنواره برلین، در جریان رويدادهای انتخابات ریاست جمهوری در سال ۸۸ دو بار دستگیر و سپس به شش سال حبس تعزیری و ۲۰ سال محرومیت از فیلم‌سازی و سفر به خارج از ایران محکوم شد.

وی در سال گذشته به همراه نسرين ستوده وکيل ايرانی برنده جايزه ساخاروف، جايزه حقوق بشر اتحاديه اروپا شد.