آمارهای تازه از بیکاری زنان و جوانان ایرانی

بررسی وضعیت بیکاری جوانان در گروه سنی ۱۵ تا ۲۴ ساله نشان می‌دهد نرخ بیکاری زنان نسبت به مردان به طور کل و در نقاط شهری نسبت به نقاط روستایی به طور مشخص بیشتر است.

بر اساس گزارش مرکز آمار ایران، بررسی وضعیت بیکاری جوانان در تابستان سال ۱۳۹۲ خورشیدی در گروه سنی ۱۵ تا ۲۴ ساله نشان می‌دهد که ۹/۲۳ درصد از این جمعیت فعال، بیکار هستند.

این جوانان نه مشغول به کار و نه مشغول به تحصیل هستند و در این میان نرخ بیکاری در بین زنان نسبت به مردان بیشتر است.

روند تغییرات نرخ بیکاری جوانان ۱۵ تا ۲۴ ساله کل کشور نشان می‌دهد که این شاخص نسبت به فصل مشابه در سال ۱۳۹۱، ۹/۲ درصد کاهش و نسبت به فصل بهار سال جاری، یک‌درصد افزایش یافته است.

این رقم با بررسی اشتغال ناقصِ جمعیت شاغل کشور، به‌عنوان یک شاخص مکمل در کنار نرخ بیکاری، وضعیت اشتغال در ایران را به نحو بهتری بازگو می‌کند.  اشتغال ناقص به اشتغال با «ساعت کاری کم»، «دریافت دستمزد اندک» و «ناهماهنگ با مهارت تجربی و تحصیلی فرد» گفته می‌شود.

شغلی که با زمان، تخصص و نیاز فرد تناسب ندارد

روزنامه شرق گزارش داده که طبق بررسی‌های مرکز آمار و اطلاعات راهبردی وزارت تعاون، کار و رفاه ایران در سال ۹۱، یک‌میلیون ‌و۸۰۰‌هزارنفر در کشور دارای اشتغال ناقص بوده‌اند. در عین حال، نرخ اشتغال ناقص در شهرها نسبت به روستاها تقریباً دوبرابر بوده است.

بر اساس آخرین بررسی میدانی انجام‌شده از طریق طرح آمار‌گیری نیروی کار در کشور در سال ۱۳۹۱، حدود ۹/۸ درصد از شاغلان ۱۰ساله و بیشتر، یعنی بیش از ۸/۱میلیون‌نفر دارای اشتغال ناقص بوده‌اند که این نسبت در بین مردان ۸/۹ درصد و در بین زنان ۳/۴درصد بوده و بیش از یک‌میلیون‌نفر این افراد در بخش صنعت کشور فعالیت داشته‌اند.

 در بین استان‌های کشور، استان گلستان با سهم اشتغال ناقص ۷/۱۹درصد دارای بیشترین و استان‌های تهران و یزد با سه‌درصد دارای کمترین سهم اشتغال ناقص زمانی هستند.

عوارض بیکاری و کار نامناسب

نخستین تاثیر بیکاری و اشتغال ناقص، کاهش درآمد است و کاهش درآمد نه فقط فرد و خانواده، که کل جامعه را تحت تاثیر قرار می‌دهد. به دنیال افزایش بیکاری، رونق اقتصادی از بین می‌رود و واسطه‌گری و دلالی و مشاغل کاذب افزایش پیدا می‌کند.

از سوی دیگر، کار به نیازهای اجتماعی، اقتصادی و روانی فرد هم پاسخ می‌دهد و بیکاری و اشتغال ناقص، امنیت روانی فرد را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

افزایش «اختلال‌های روانی»، «اختلاف‌های خانوادگی»، «مشکلات مالی» و «اضطراب»، «کاهش عزت نفس» و احتمال بروز «رفتارهای پرخاشگرانه» و «ارتکاب جرم از طریق مشاغل کاذب و واسطه‌گری» و گرایش به «انجام کارهای غیرقانونی» از عوارض بیکاری در یک جامعه هستند.

بیکاری زنان و تبعیض‌های جنسیتی

مشکلات ناشی از بیکاری یا اشتغال ناقص زمانی که به زنان می‌رسند، ابعاد تازه‌ای پیدا می‌کند. زنان ایران علاوه بر مشکلات عمومی برای یافتن کار مناسب، مشکلاتی مضاعف دارند که از تبعیض‌های جنسیتی ناشی می‌شود.

سودابه رادفرد، فعال حقوق زنان در گفت‌وگو با یک رسانه داخلی گفته است: «متاسفانه در کشور ما تبعیض از موارد حقوقی، امنیتی، اجتماعی آغاز می‌شود و  تا اشتغال و … ادامه می یابد.»

به گفته رادفرد، «زنان و دختران نیاز دارند که با مردان به صورت مساوی دیده شوند و شرایط مساوی داشته باشند ولی در مواردی مانند اشتغال به وضوح علیه‌شان تبعیض روا داشته می‌شود چه در مرحله جذب و چه در پرداخت حقوق و دستمزد به ایشان. طرح‌هایی مانند کاهش ساعت کار زنان و افزایش مرخصی‌های مختلف هم بدون تصویب قوانین حمایتی لازم مانند قانون الزام کارفرمایان به جذب کاملاً مساوی زن و مرد در سطوح عملیاتی، میانی و ارشد بنگاه‌های اقتصادی و سازمان‌ها، باعث عدم رغبت کارفرمایان به جذب نیروی مونث می‌شود و از این رهگذر تنها به ناتوانمندسازی زنان مساعدت می‌شود.»

این فعال زنان همچنین معتقد است علیه یک فرد بی درآمد و بیکار، خشونت بیشتر، تبعیض بیشتر و ظلم بیشتری روا داشته می‌شود.

ازجمله عوارض تبعیض یکی همین است که تنها ۲۵ درصد زنان تحصیلکرده ایران جذب بازار کار می‌شوند و باقی خانه‌دار و بدون شغل هستند.

در چهارمین «همایش ملی بانوان» در دی ماه سال جاری، نرخ مشارکت اقتصادی زنان تحصیلکرده شاغل، ۱۳.۷ درصد اعلام شده بود.

این نرخ در سال ۵۵، ۱۲.۹ درصد بوده و در ۳۵ سال اخیر ۱.۸ درصد رشد کرده است.

در آماری که خبرگزاری مهر در دهم آبان ۱۳۹۲ منتشر کرده بود، متوسط نرخ بیکاری زنان حتی در تهران با وجود قرار داشتن در کانون تجمع مراکز صنعتی و اداری ایران، ۲۱.۶ درصد اعلام شده بود.

این آمار که مبتنی بر نرخ بیکاری مربوط به ۳۹۲ شهر کشور در بخش زنان بود، نرخ بیکاری زنان در  ۲۸۹ شهر ایران یعنی معادل ۷۰ درصد کل شهرها را ۱۵ درصد نشان می‌داد.