نقض حقوق شهروندان بهایی در سال ۱۳۹۲

انتخاب حسن روحانی به عنوان رئیس دولت یازدهم، نور امیدی برای همه اقلیت‌های دینی و مذهبی کشور بود. او که در مناظرات و وعده‌های انتخاباتی به برابری حقوق شهروندی همه ایرانیان همواره تاکید می‌کرد، برای اولین‌بار فردی را به عنوان دستیار ویژه خود برای رسیدگی به امور اقلیت‌های دینی و مذهبی انتخاب کرد. انتشار منشور حقوق شهروندی و اختصاص چند بند به اقلیت‌های دینی و مذهبی، قدم دیگری بود که رئیس‌جمهور جدید ایران در این زمینه برداشت.

 گمان می‌شد این دو اقدام، نخستین تلاش‌های دولت جدید ایران در فراهم کردن شرایط زندگی بهتر برای همه ایرانیان با هر آئین و مذهبی باشد، اما این امیدواری خیلی زود نقش بر آب شد.

حسن روحانی  در دیدار با مجمع نمایندگان اقلیت‌های دینی مجلس در روز دوشنبه ۲۰ آذرماه اظهار داشت که کلیه اقدام‌های منحصر به ادیان شناخته شده در قانون اساسی جمهوری اسلامی آمده است. وی در بخشی از سخنان خویش گفت: «دولت خواستار آن است که جایگاه همه ادیانی که قانون اساسی آن‌ها را به رسمیت شناخته، حفظ و پیروان این ادیان بتوانند به حقوق مشروع خود برسند و در این راستا اگر مشکلی هم وجود دارد باید رفع شود.»

به این ترتیب، تنها کورسوی امیدی که پس از سه دهه اخیر در بین بزرگ‌ترین اقلیت دینی در ایران یعنی پیروان آئین بهایی باز شده بود، خاموشی شد. فشار و آزار شهروندان بهایی طی ۹ ماه گذشته شدت یافته است. به طوری که آشکارا تعدادی از بهاییان مورد سوء قصد قرار گرفتند و حتی کشته شدند، اما ضاربان و قاتلان مورد پیگرد قانونی قرار نگرفتند.

 ممانعت از تحصیل و فعالیت‌های اقتصادی بهاییان همچنان ادامه دارد. قبرستان‌های بهاییان تخریب می‌شود و پیروان این آئین به دلیل اعتقادات مذهبی خود بازداشت می‌شوند.

قتل و ضرب و شتم شهروندان بهایی

 قتل عطاءالله رضوانی، شهروند بهایی ساکن بندرعباس که پس از ربوده شده توسط اشخاص نا‌شناس به وقوع پیوست از حوادث مهم در سال ۱۳۹۲ به‌شمار می‌رود.

رضوانی که در بندرعباس به عنوان تاجری خوشنام و بهایی سر‌شناس شناخته می‌شد مدت‌ها قبل از کشته شدن از طرف اداره اطلاعات شهر، مورد تهدید قرار می‌گیرد؛ به طوری که از فعالیت اقتصادی وی ممانعت به عمل می‌آورند.

او در شامگاه شنبه دوم شهریورماه، هنگام مراجعت به منزل ربوده می‌شود و روز بعد جسد وی در جاده متروکه‌ای اطراف شهر در حالیکه گلوله‌ای به سرش اصابت کرده بود، پیدا می‌شود.

 فرد بهایی دیگری که در این سال به قتل رسید سعیدالله اقدسی، پیرمرد ۸۳ ساله بهایی ساکن میاندواب بود که در اول اردیبهشت ماه که مصادف با یکی از اعیاد مذهبی بهاییان است، در منزل مسکونی توسط افرادی نا‌شناس به طرز فجیع به قتل رسید.

یکی از بستگان مقتول به خبرگزاری هرانا اظهار داشته که تاکنون از سوی نیروی انتظامی و قضائی شهر هیچ اقدامی برای پیگیری پرونده قتل آقای اقدسی انجام نگرفته و به دلیل بهایی بودن مقتول هم هیچ وکیلی در منطقه، حاضر به پذیرش وکالت نشده است.

 سوء قصد شبانه به یک خانواده بهایی در بیرجند و ضرب و شتم یک فرد بهایی ۷۵ ساله در فرمانداری استان تهران (**)، از جمله مواردی بودند که خبرگزاری‌ها در پیوند با برخورد و آزارهای فیزیکی بر شهروندان بهایی در سال ۹۲ انتشار دادند.

«دیان علایی» نماینده جامعه جهانی بهایی در سازمان ملل در اظهار نظری گفت: «از سال ۲۰۰۵ تاکنون بیش از پنجاه مورد حمله فیزیکی علیه بهاییان ایران صورت گرفته و هیچ یک از ضاربان تحت تعقیب قضائی قرار نگرفته‌اند. در طی همین دوره، حداقل ۹ فرد بهایی تحت شرایطی مشکوک به قتل رسیده‌اند و قاتلان نیز از مجازات مصون مانده‌اند.»

وضعیت زندانیان بهایی

 در طی سال ۱۳۹۲، بازداشت و اجرای حکم شهروندان بهایی همچنان به روال سال‌های گذشته ادامه یافت.

 خبرهای منتشره به بازداشت  حداقل بیست شهروند بهایی در شهرهای مشهد، گرگان، مرودشت (حوالی شیراز)، بندرعباس، سنندج، تنکابن، اهواز و اصفهان در سال جاری اشاره دارند. تعداد زیادی از شهروندان بهایی در این سال جهت اجرای حکم راهی زندان شدند که از آن جمله می‌توان به زندانی شدن «الهام روزبهی» چهارمین مادر بهایی که با کودک شیرخواره در زندان سمنان به‌سر می‌برد یا آغاز محکومیت شش ماهه پنج شهروند بهایی در مشهد به نام‌های «نگین احمدیان»، «حوریه محسنی»، «نگار ملک‌زاده»، «بهناز حدادزاده» و «آرمان مختاری» و  بازداشت «ژینوس رحیمی» و انتقال وی به زندان اوین جهت اجرای حکم اشاره کرد.

 بسیاری از زندانیان بهایی همچنان بدون دریافت مرخصی، دوران حبس را می‌گذرانند. بهروز توکلی، مهوش ثابت، جمال‌الدین خانجانی، فریبا کمال‌آبادی، فرهاد فهندژ، پیام مرکزی، کمال کاشانی، سیامک صدری، فواد فهندژ، فرهمند ثنایی، کامران رحیمیان، فاران حسامی، کیوان رحیمیان، عادل نعیمی، نوشین خادم و جلایر وحدت (مشهد) ازجمله زندانیان بهایی هستند که تاکنون از دریافت مرخصی محروم بوده‌اند.

 محرومیت زندانیان بهایی از مرخصی استعلاجی، شرایط نامساعدی را برای بعضی از آنان ایجاد کرده است. «کوروش زیاری» زندانی بهایی که از شهرستان گنبد کاووس به زندان رجایی‌شهر تبعید شده از دیسک کمر به همراه ساییدگی استخوان و تاندون پا رنج می‌برد و با آنکه پزشک بیمارستان زندان، مرخصی درمانی را برای او تجویز کرده ولی با مرخصی وی موافقت نشده است.

این زندانی بهایی پیش از دستگیری بر اثر تصادف از ناحیه پا دچار مشکل حرکتی بوده است. «رزیتا واثقی» بیش از چهار سال است که در زندان وکیل‌آباد مشهد، زندانی و از دریافت مرخصی محروم است. او چندی قبل به تورم لثه و چرک شدید دندان مواجه شد، ولی با مرخصی چند ساعته وی برای مداوا موافقت نشد.

 سعید رضایی، عفیف نعیمی و نوید خانجانی ازجمله دیگر زندانیان بهایی بودند که در سال ۹۲ با مرخصی درمانی آنان موافقت نشد.

تعدادی از زندانیان بهایی در شهرهای مشهد، سمنان و آمل نیز با آزادی مشروط روبه‌رو ‌شدند. پیش از این، زندانیان بهایی تحت این عنوان که «زندانی امنیتی محسوب می‌شوند» مشمول قانون آزادی مشروط نمی‌شدند.

در واپسین روزهای سال ۹۲ خورشیدی، در شامگاه بیست و پنجم اسفندماه، ماموران اداره اطلاعات شیراز به منزل «یکتا فهندژ» شهروند بهایی مراجعه و او را بازداشت کردند. این شهروند بهایی آخرین فرد بهایی است که در سال جاری بازداشت شده است.

فشار بر خانواده های بهایی

در طی سال‌های گذشته خبرهای گوناگون از اعمال فشار و بازداشت‌های خانوادگی بهاییان انتشار یافته ولی در سال ۹۲ این روش برخورد با بهاییان شدت گرفته است.

 «سارنگ اتحادی» به پنج سال حبس و همسر وی «نسیم اشرفی» به یک سال حبس محکوم شدند. این زوج بهایی متهم به تبلیغ علیه نظام و عضویت در تشکیلات بهایی هستند.

 در ۱۸ دی‌ماه، شیدرخ و گلرخ فیروزیان، دو خواهر بهایی ساکن سمنان برای اجرای حکم شش‌ماه حبس، راهی زندان شدند. چندی بعد، هژبر فیروزیان پدر این دو زندانی نیز برای گذراندن حکم چهل روز حبس به زندان سمنان منتقل شد.

 در ۲۲ مردادماه، «فتانه نبیل‌زاده» (صراف) به همراه فرزندش، «پیمان صراف» در منزل مسکونی خود در مشهد بازداشت شدند. در اواسط فصل پاییز، کیوان و انیسا دهقانی، برادر و خواهر بهایی ساکن اصفهان که بر اساس پرونده‌ای در دادگاه انقلاب مشهد به اتهام تبلیغ علیه نظام به شش ماه حبس تعزیری محکوم شده بودند پس از احضار جهت اجرای حکم، خود را به زندان وکیل‌آباد مشهد معرفی کردند.

این در حالی بود که خسرو دهقانی (پدر این دو زندانی) نیز به اتهام تبلیغ علیه نظام و تجمع علیه امنیت کشور در شهریور ماه به همراه ۱۹ نفر از شهروندان بهایی در دادگاه انقلاب یزد محاکمه شد. در بین ۲۰ نفر شهروند بهایی که در یزد محاکمه شدند یک زوج بهایی به نام ایمان رشیدی و شبنم متحد (رشیدی) هم حضور داشتند.

 دهم فروردین ماه، دو خواهر بهایی به نام‌های نیکا و نوا خلوصی پس از ۱۸۵ روز بازداشت موقت با وثیقه معادل شش میلیارد ریال از زندان وکیل آباد مشهد آزاد شدند. این دو به همراه دو فرد بهایی دیگر در خردادماه سال جاری به اتهام تبلیغ علیه نظام و عضویت در تشکیلات بهایی محاکمه شدند. طبق حکم دادگاه بدوی، نیکا خلوصی به شش سال و نوا خلوصی به چهار سال و نیم حبس تعزیری محکوم شدند. حکم مزبور در دادگاه تجدید نظر تائید شد. در ۱۵ مهرماه، پدر این دو شهروند بهایی به نام «منوچهر خلوصی» هم بازداشت شد که پس از دو ماه به قید وثیقه آزاد شد. در طی دوره بازداشت از ملاقات او با دخترانش ممانعت به عمل آمد.

 اعضای خانواده بعضی از زندانیان بهایی هم طی سال گذشته تحت فشار قرار گرفتند. اعظم مطهری، مادر شمیم اتحادی (زندانی بهایی یزد) در شهریورماه محاکمه شد. مژده ظهوری، همسر فرهاد فهندژ زندانی بهایی گرگان که در حال گذراندن محکومیت ده ساله در زندان رجایی شهر است، در روز سوم دی ماه در منزل مسکونی‌اش در شهر گرگان، بازداشت و پس از مدتی به قید وثیقه آزاد شد. با فشار اداره اطلاعات سمنان، «عرفان احسانی» پس از اتمام محکومیت در حالی که همسرش، «ترانه ترابی» با طفل شیرخواره در زندان به‌سر می‌برد جهت انجام خدمت وظیفه به سربازی اعزام شد.

پریسا شهیدی همسر کمال کاشانی، دیگر زندانی بهایی گرگان هم در اردیبهشت ماه توسط اداره اطلاعات گرگان بازداشت و پس از چند روز به قید وثیقه آزاد شد.

ممانعت از تحصیل جوانان بهایی

 سال ۹۲ هم مانند سال‌های پیش، بسیاری از داوطلبان بهایی شرکت‌کننده در آزمون سراسری دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی در زمان اعلام نتایج با گزینه «نقص پرونده» مواجه شدند و از ادامه تحصیل بازماندند.

اخراج شمار اندک دانشجویان بهایی راه‌یافته به دانشگاه‌های ایران هم به روال سال گذشته همچنان ادامه یافت.

آزیتا ممتاز، نیلیسا یحیوی، فراز روحانی، آیدا بندی، فرشاد فرزان، نوید کیهانی راد، سما هاشمی و ستایش اسدی، از جمله دانشجویان بهایی بودند که به دلیل اعتقادات مذهبی از دانشگاه اخراج شدند.

 دانشگاه مجازی بهاییان ایران در این سال همچنان تحت فشار حاکمیت قرار داشت. ماموران امنیتی در روز چهارشنبه ششم آذرماه سال جاری به یک کلاس درسی دانشجویان بهایی که در منزل یکی از بهاییان در مهرشهر کرج تشکیل شده بود، هجوم بردند و پس از تفتیش و بازجویی از استاد و دانشجویان، محل را ترک کردند.

از سوی دیگر، دادگاه انقلاب تهران دو شهروند بهایی به نام‌ «طلوع گلکار» و «نسیم باقری» را به اتهام همکاری و ارتباط با دانشگاه مجازی بهایی محاکمه کرد.

 بر اساس رای دادگاه مزبور، طلوع گلکار به پنج سال و نسیم باقری به چهار سال حبس تعزیری محکوم شدند. این در حالی است که هم اکنون ۱۲ شهروند بهایی به اتهام همکاری با دانشگاه مذکور در حال سپری کردن دوران محکومیت در زندان‌های رجایی‌شهر و اوین هستند.

اسامی زندانیان بهایی مربوط به دانشگاه مجازی بهایی عبارت هستند از: کامران مرتضایی، کیوان رحیمیان، فواد مقدم، امان‌الله مستقیم، شاهین نگاری، نوشین خادم، فاران حسامی، کامران رحیمیان، ریاض سبحانی، رامین زیبایی، فرهاد صدقی و محمود بادوام.

تخریب گورستان های بهایی

 در واپسین سال‌های دهه ۵۰ خورشیدی که جمهوری اسلامی در ایران بنیان گذاشته شد، کلیه اماکن مذهبی و گورستان‌های بهاییان در ایران مصادره و تخریب شد.

حکومت تازه تاسیس در ایران، سپس زمین‌هایی دورافتاده در شهرهای مختلف را در اختیار جامعه بهایی قرار داد تا مردگان خود را در آن دفن کنند.

طی چند سال گذشته، بار دیگر قبرستان‌های بهاییان مورد تهاجم قرار گرفته است ولی این بار با حمایت و نظارت مستقیم دولت.

خبرهای منتشره در سال ۹۲ از مصادره و تخریب گورستان‌های بهاییان در شهرهای سنندج، سمنان و اهواز حکایت دارد. در تبریز، مسئولان از غسل فرد متوفی و استفاده از تابوت طبق شعائر مذهبی بهایی، ممانعت به عمل آورده‌اند و به خانواده متوفی اعلام کرده‌اند در صورت غسل و استفاده از تابوت، اجازه دفن صادر نخواهد شد.

بازجویی از شهروندان بهایی هنگام ورود به ایران

 از جمله مواردی که در سال های گذشته کمتر اتفاق افتاد ولی در سال 92 مشاهده شد، بازجویی از بهاییان هنگام ورود به کشور ایران بوده است.

خبرگزاری هرانا در خبری اعلام کرد که شمار زیادی از شهروندان بهایی که برای دیدار خانواده‌هایشان به کشور ترکیه سفر کرده بودند هنگام مراجعت در فرودگاه تحت بازجویی ماموران امنیتی قرار گرفته‌اند.

 در خبر دیگری از بازداشت و بازجویی یک شهروند بهایی تبعه استرالیا توسط ماموران وزارت اطلاعات گزارش داده است. این شهروند پس از 30 سال برای ملاقات خانواده‌اش به ایران آمده بود. مشابه این اتفاق در شبکه‌های اجتماعی به تکرار گزارش شده است.

پلمپ محل کسب

 فشارهای اقتصادی بر بهاییان در سال ۹۲ همچنان ادامه داشت از جمله می‌توان به تعطیل کردن شش محل کسب در تنکابن، پلمپ دو محل کسب در کرج و ضبط کالاهای مغازه یک فرد بهایی در بجنورد اشاره کرد.

 تفتیش گسترده منازل شهروندان بهایی در شهرهای یزد، آباده و مرودشت، اجرای حکم پنج سال تبعید «رامین ایدلخانی» شهروند بهایی ساکن استان اردبیل به خارج از استان و احضار و بازداشت جوانان بهایی مشمول خدمت وظیفه در سمنان توسط اداره اطلاعات شهر مزبور و اعزام آنان به خدمت سربازی ازجمله موارد دیگر نقض حقوق شهروندی بهاییان در سال ۱۳۹۲ خورشیدی شمرده می‌شوند.