طبیعت‌گردان ایران قربانی مین‌ می‌شوند

انفجار مین در کویر لوت ایران باعث کشته شدن یک کویر‌نورد و زخمی شدن سه نفر از همراهان او شده است.

حمید هاشمی، طبیعت گرد ایرانی، که همراه یک گروه هشت نفره و دو خودرو به  لوت شمالی و حوالی منطقه «کال شور» سفر کرده بود، روز دوم فرودین ماه پس از عبور خودروی پاترولش از روی مین، جان خود را از دست داد.

در این انفجار سه نفر دیگر از همراهان او به نام‌های محمدرضا آقایاری، محسن ضیاء و حسام صالحی نیز به شدت زخمی شدند. به گفته همراهان حمید هاشمی، این طبیعت‌گرد ایرانی بلافاصله پس از انفجار کشته شده و فرصتی برای انتقال او به مراکز درمانی وجود نداشته است. اما دیگر همراهان او به شهداد در استان کرمان منتقل شده‌اند.

علی هاشمی، برادر حمید هاشمی، در گفت‌وگویی با مسیح علی‌نژاد، روزنامه‌نگار، ضمن تایید کشته‌شدن برادرش بر اثر انفجار مین گفت حمید و دوستان او به همراه راهنمایی از خراسان جنوبی به نام «دادرس» وارد این منطقه شده بودند.

به گفته علی هاشمی، این گروه  پیش از ورود طی تماس هایی که با مسولان نیروی انتظامی در خراسان جنوبی داشتند مطلع شدند که در شب های گذشته در همین منطقه یک نفر در اثر درگیری با نیروهای اشرار کشته شده است، اما سرانجام گروه حمید هاشمی به همراه دادرس، راهنمای سازمان گردشگری، تصمیم می گیرند که به کویر لوت بروند.

منطقه‌ای که خودروی این طبیعت‌گرد در آن دچار حادثه شده فاقد هرگونه علامت هشدار و ورود ممنوع بوده است. به گفته علی هاشمی، مسئولان نظامی یا انتظامی باید با نصب تابلوهای هشدارآمیز مانع ورود افراد به این مناطق مین‌گذاری شده بشوند. اومی‌گوید در سفر به منطقه برای تحویل گرفتن جسد برادرش دیده‌است حتا برخی خانواده‌ها نیز در ایام نوروز به آن حوالی سفر می‌کنند.

برادر حمید هاشمی در گفتگوی خود تأکید کرد برخی از افراد پاسگاه شهداد به او گفته‌اند که حتا آن‌ها نیز با احتیاط در آن منطقه تردد می‌کنند.

به گفته علی هاشمی، این افراد تأکید کرده‌‌اند که گروه طبیعت‌گردان ایرانی «بدون هماهنگی آنجا  رفتند و شانس آوردند که از این دو ماشین و  هشت نفر فقط یک نفر دچار حادثه شد، احتمال داشت اگر به دست اشرار می افتادند، اشرار همه آنها را از بین می بردند».

علی هاشمی همچنین می‌گوید گرچه برادر او با فدراسیون کوهنوردی ایران کار می‌کرد، اما طی تماس با مسئولان فدراسیون و اعلام خبر کشته شدن او، به آن‌ها گفته شده است در ایام تعطیلات قادر به انجام کاری نیستند. او ضمن انتقاد ازمسئولان فدراسیون کوهنوردی می‌گوید آن‌ها چون صادر‌کننده مجوز بوده‌اند، باید با اعزام نماینده به محل موضوع را بررسی کرده و در کنار خانواده‌های آسیب دیده باشند.

کویر لوت و تله‌های مرگ

کشته شدن حمید هاشمی و زخمی شدن همراهان او در انفجار مین در حالی است که کمتر از سه ماه پیش، در دی ماه سال ۱۳۹۲ نیز یک طبیعت‌گرد دیگر در کویر لوت بر اثر انفجار مین جان خود را از دست داده بود.

امیر طالبی گل، پژوهشگر، فعال محیط زیست و مدیر موسسه «کاوشگران حیات وحش پارت» نیز در ۱۱ دی ماه  با خودروی خود از روی مین در منطقه لوت شمالی عبور کرد و در اثر انفجار کشته شد.

امیر طالبی گل که ۳۳ سال داشت، همراه گروهی از همکارانش برای اکتشاف و بررسی زیستگاه‌ها و حیات وحش لوت شمالی به این منطقه سفر کرده بود.

گروه آن‌ها نیز با با دو خودرو به این منطقه رفته بودند که در لحظه وقوع سانحه، طالبی گل به تنهایی داخل خودرو بود و سرنشین دیگر برای عکاسی از خودرو پیاده شده بود.

پس از کشته شدن این فعال محیط زیست، سرهنگ غلامحسین پارسا، معاون عملیات فرماندهی انتظامی استان خراسان جنوبی، در گفت‌وگو با خبرگزاری «ایسنا» ضمن تایید کشته شدن او در انفجار مین گفت «این ۸ نفر بدون هماهنگی با مبادی ذیربط و بدون کسب مجوز اقدام به کویر‌نوردی در منطقه کویر لوت و حومه کردند».

او همچنین گفت تحقیقات در این زمینه ادامه می‌یابد و نتیجه به‌زودی اعلام می‌شود. با این‌حال پس از گذشت حدود سه ماه از کشته شدن این پژوهشگر محیط زیست، هنوز گزارش دیگری از سوی مراجع رسمی منتشر نشده است.

در مراسمی که سازمان حفاظت محیط زیست برای گرامیداشت امیر طالبی گل برگزار کرد، از تعداد دیگری از پژوهشگران و طبیعت‌گردان ایرانی که در راه شناخت مناطق مرکزی ایران دچار حادثه شده‌اند نام برده شد.

مین‌های بی‌‌نام و نشان

کشته شدن دو طبیعت‌گرد و فعال محیط زیست به فاصله زمانی کوتاه و در منطقه کویر لوت پرسش‌هایی جدی در مورد مناطق مین‌گذاری شده در داخل خاک ایران پیش آورده است.

هنوز هیچ نهاد نظامی یا انتظامی اعم از سپاه، ارتش یا نیروی انتظامی در خصوص این مناطق و دلیل مین‌گذاری آن‌ها اظهار نظر رسمی نکرده است. با این‌حال برخی گمانه‌زنی‌ها حاکی از آن است که این مناطق برای مقابله با عبور کاروان‌های قاچاق و گروه‌‌های مسلح مین‌گذاری شده‌اند، اما فاقد هرگونه تابلوی هشدار به گردشگران هستند.

مین‌گذاری مناطق مرکزی کویر ایران بدون هرگونه هشدار در حالی است که سازمان‌های مختلف دولتی از جمله سازمان میراث فرهنگی و گردشگری و سازمان حفاظت محیط زیست از این مناطق به عنوان مکان‌هایی بکر و طبیعی نام می‌برند که می‌توانند پذیرای گردشگران مختلف ایرانی و خارجی باشند.

ایران یکی از آلوده‌ترین مناطق جهان به مین‌های ضدنفر است. در جریان جنگ هشت ساله با عراق دست کم ۱۶ میلیون مین ضدنفر در ایران و به طور عمده در استان‌های غربی و جنوبی کشور کار گذاشته شد.

براساس گزارش‌های منتشر شده، بیشتر مین‌های ضد نفر در پنج استان خوزستان، کردستان، آذربایجان غربی، ایلام و کرمانشاه قرار دارد. بر اساس پیمان اتاوا، دولت‌ها موظف‌ هستند پس از گذشت ۱۰ سال از پایان جنگ، کلیه کشتزارها و مزارع خود را از مین‌های موجود پاک‌سازی کنند.