مستند «صدای شکنجه» در جشنواره دیده‌بان حقوق بشر

اعراب بیابانگرد در شبه‌جزیره سینا، پناهجویان اریتره‌ای را به گروگان می‌گیرند، شکنجه‌شان می‌دهند و به زن‌های پناهجو تجاوز می‌کنند. سپس از طریق گوشی‌های موبایل با خانواده گروگان‌ها تماس می‌گیرند و برای آزادی آن‌ها حدوداً ۴۰ هزار دلار طلب می‌کنند. در مستند «صدای شکنجه» که یکشنبه ۱۰ فرودین (۳۰ مارس) در جشنواره «بهترین مستند» سازمان دیده‌بان حقوق بشر به نمایش گذاشته شد، با سرنوشت این قربانیان آشنا می‌شویم.

از سال ۱۹۹۳ که در اریتره نظامیان قدرت را به دست گرفتند، بیش از صد هزار نفر این کشور را ترک کرده‌اند، با این امید که خود را به اروپا برسانند و تقاضای پناهندگی بدهند.

در سال ۲۰۰۶ اما اتحادیه اروپا قوانین پناهندگی را تغییر داد. اکنون پناهجویان اریتره‌ای تلاش می‌کنند از طریق شبه‌جزیره سینا خودشان را به اسرائیل برسانند و از این کشور تقاضای پناهندگی کنند. از سال ۲۰۰۶ تاکنون بیش از ۹۰ درصد پناهجویان اریتره‌ای راه شبه‌جزیره سینا را در پیش گرفته‌اند. هشت هزار تن از این پناهجویان ربوده و به گروگان گرفته شده‌اند و آزار و شکنجه دیده‌اند و برای آزادی آن‌ها خانواده‌هایشان ناگزیر شده‌اند پول بپردازند.

کرن شایو، فیلمساز اسرائیلی در فیلم مستند «صدای شکنجه» (Sound of Torture) گزارشی به دست می‌دهد از سرنوشت پناهجویان به گروگان گرفته شده اریتره‌ای در شبه‌جزیره سینا. یکشنبه ۱۰ فرودین (۳۰ مارس) سازمان دیده‌بان حقوق بشر این فیلم را در جشنواره «بهترین مستندها » (BestDoks ) در مونیخ به نمایش گذاشت.

کرن شایو در مستند «صدای شکنجه» سرگذشت دو زن را بررسی می‌کند: «هیریتی» که روایتی به دست می‌دهد از تجاوز جنسی به او و شکنجه‌اش توسط آدم‌ربایان و همچنین «تیمنیت» که هرچند خانواده‌اش برای آزادی او مبلغی را که گروگان‌گیران درخواست کرده بودند پرداختند، اما از او هیچگونه نشانی در دست نیست. مرون استرفانوس، مجری برنامه‌های رادیویی و فعال حقوق بشر که خودش هم اریتره‌ای است و اکنون در استکهلم زندگی می‌کند، کرن شایو را در این فیلم همراهی می‌کند.

خانم استرفانوس پس از نمایش این مستند در جشنواره مونیخ در میزگردی پیرامون سرنوشت پناهجویان به گروگان گرفته شده اریتره‌ای شرکت کرد.

بر اساس پژوهشی که مرون استرفانوس با همراهی دو پژوهشگر و فعال حقوق بشر در دانشگاه تیلبورگ در هلند انجام داده، در فاصله بین سال‌های ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۲ بین پنج الی ۱۰ هزار پناهجوی اریتره‌ای در شبه‌جزیره سینا به قتل رسیده‌اند.

مرون استرفانوس و پروفسور میریام فن رایزن و دکتر کنی ریکن، از دانشگاه تیلبورگ چرخه آدم‌ربایی در شبه‌جزیره سینا را در طی چند سال تحت نظر قرار دادند. آن‌ها در پژوهش‌شان شکل‌های مدرن برده‌داری در دوران ما را آشکار می‌کنند و نشان می‌دهند که هر سال، آدم‌ربایان میلیون‌ها دلار از این طریق به‌دست می‌آورند. نتایج این پژوهش در اختیار پارلمان اروپا قرار گرفته است.

در میزگردی که به مناسبت نمایش فیلم «صدای شکنجه» ساخته کرن شایو برگزار شد، مرون استفانوس گزارش داد: «من به شبه‌جزیره سینا رفتم و خانه‌هایی را که پناهجویان ربوده شده را در آنجا زندانی می‌کردند، به چشم دیدم. من حتی موفق شدم با چند تن از شکنجه‌‌گران صحبت کنم. آن‌ها استدلال می‌آورند که پناهجویان انسان نیستند و حتی در نظر آن‌ها کمتر از حیوان هستند. این پناهجویان نگون‌بخت در نظر آدم‌ربایان کالاهایی قابل مبادله‌اند. بی‌جهت نیست که سازمان ملل از این گروه از آدم‌ربایان به عنوان یکی از ظالمانه‌ترین شبکه‌های آدم‌ربایی در جهان یاد کرده است.»

ربوده‌شدگان دست به دست می‌شوند و هر بار از نو شکنجه می‌شوند و خانواده‌ها هم ناگزیرند مبلغ درخواستی را بپردازند. گاهی پیش می‌آید که با وجود آنکه مبلغ مورد نظر پرداخته می‌شود، اما فرد ربوده شده آزاد نمی‌شود، بلکه به گروه دیگری از آدم‌ربایان فروخته می‌شود با این قصد که مبلغ بیشتری از خانواده او اخاذی شود.

حتی اگر پناهجو را آزاد کنند، مشکلات او به پایان نمی‌رسد. در نوار مرزی بین دو کشور اسرائیل و مصر سیم خاردار عظیمی کشیده شده است.

پس از روی کار آمدن مرسی، ارتش مصر در این مناطق در پی اسلام‌گرایان تندروست. پناهجویان اریتره‌ای در این میان نه می‌توانند به دولت مصر تکیه داشته باشند و نه به دولت اسرائیل. برای آن‌ها فقط یک راه باقی می‌ماند: آن‌ها می‌بایست خودشان را به لبنان برسانند تا شاید بتوانند از این کشور وارد اروپا شوند.

در تراژدی «لمپدوسا» برخی از کشته‌شدگان از پناهجویان اریتره‌ای بودند. در اکتبر ۲۰۱۳ یک کشتی حامل پناهجویان آفریقایی در حوالی ساحل «لمپدوسا» در ایتالیا آتش گرفت و سوخت و بیش از ۳۵۰ پناهجو در این حادثه جان باختند.

میریام فن رایزن، پژوهشگر دانشگاه تیلبورگ اتحادیه اروپا و اسرائیل و کشورهای دیگر در این ماجرا را به تبانی با یکدیگر متهم می‌کند.

به گفته او، از وقتی که اتحادیه اروپا با لیبی بر سر پس فرستادن پناهجویان آفریقایی از راه دریا قراردادی منعقد کرده است، پناهجویان اریتره‌ای تلاش می‌کنند از راه شبه‌جزیره سینا خودشان را به اسرائیل برسانند. اسرائیل هم در این میان قانونی را از تصویب گذرانده که به موجب آن با این پناهجویان باید به عنوان دشمن متجاوز رفتار کرد و آن‌ها را یا باید به اریتره پس فرستاد و یا اینکه اگر ممکن نباشد، به زندانشان انداخت. به همین جهت در شبه‌جزیره سینا این پناهجویان سرگردان می‌شوند و آدم‌ربایان و برده‌داران هم از این وضع سوءاستفاده می‌کنند.

ویدئو: پیش‌پرده مستند «صدای شکنجه»، ساخته کرن شایو