هزار و یک وعده حسن روحانی در سیستان و بلوچستان

پس از انتقاد «۵۰ نماینده ادوار اقوام حامی روحانی» از عملکرد علی یونسی، دستیار ویژه حسن روحانی، در امور اقوام و اقلیت‌های دینی، به نظر می‌رسد حامیان دولت یازدهم در تلاش هستند تا افکار عمومی را متوجه برنامه‌های رئیس‌جمهوری ایران برای اقلیت‌های قومی کنند.

علاوه بر دیدگاه‌های فعالان سیاسی حامی اصلاح‌طلبان درباره اهمیت حقوق اقلیت‌های قومی در خبرگزاری‌های مختلف، حسن روحانی، رئیس‌ جمهوری ایران روز سه‌شنبه ۲۶ فروردین‌ماه ۱۳۹۳ با چندین وعده و طرح اجرا نشده برای یک سفر دو روزه به زاهدان رفته است. روحانی که همراه با خانواده‌اش به این سفر رفته، علاوه بر زاهدان به شهرهای زابل و چابهار هم خواهد رفت.

به گزارش خبرگزاری دانشجويان ايران، ايسنا، رئيس‌جمهوری ایران صبح سه‌شنبه در جمع شماری از مردم زاهدان در ورزشگاه ۱۷ شهریور با اشاره به حادثه گروگان‌گيری مرزبانان از مردم، علمای شيعه و سنی و بزرگان اين استان به دلیل تلاش برای آزادی مرزبانان تشکر کرد.

روحانی بدون اشاره به واقعیت‌های موجود و مشکلات اقلیت‌های قومی و مذهبی در ایران، مانند «محدودیت‌های تاسیس مسجد برای اهل سنت» و ممنوعیت در «کسب و کار» و «تحصیل دانشگاهی» بهاییان در ایران گفت: «ما در اين کشور شهروند درجه دو نداريم و در اين کشور شايسته‌سالاری حاکم است.»

وی در ادامه گفت: «مردم اين استان اعم از بلوچ يا سيستانی و اعم از پيروان اهل بيت يا پيروان اهل سنت همه زير پرچم ايران عزيز و اسلام عزيز گرد آمده‌اند و ما افتخار می‌کنيم پيرو قرآن مجيد و سنت پيامبر اسلام هستيم.»

دولت در برابر مشکلات استانی

حسن روحانی با اشاره به اين‌که برخی فکر می‌کنند استان سيستان و بلوچستان «يعنی محروميت، طوفان‌های شن و ناامنی»، به ظرفيت‌های معدنی، تجاری، ترانزيتی، کشاورزی و آبزيان این استان اشاره کرد و گفت: «بايد اين استان از نو شناخته شود.»

رئيس‌جمهوری ایران، مردم را مسئول تامین امنیت استان سيستان و بلوچستان خواند و بی‌اشاره به این‌که بسیاری از نکات مطرح شده در قانون اساسی پیرامون حقوق اقلیت‌های قومی و دینی در ایران اجرا نمی‌شود، گفت: «نيروهای مسلح کمک شما در ايجاد امنيت پايدار در اين سرزمين هستند. تمام اقوام، طوايف و پيروان مذاهب همه بايد برای تامين امنيت اين سرزمين دست به دست هم دهند، زيرا ما همه تابع قانون اساسی بوده و زير پرچم انقلاب و رهبری هستيم و در قانون اساسی اين نظام هيچ تفاوتی بين اقوام وجود ندارد و همه از حقوق شهروندی برابری برخوردارند.»

یکی از انتقادهای فعالان اقلیت‌های قومی ازجمله این است که حکومت برای اداره مناطق مختلف ایران، از کارشناسان و دانش‌آموختگان بومی استفاده نمی‌کند. روحانی اما با حذف این مسئله، در سخنان خود گفت: «من خوشحالم که در اين استان هم معاون استاندار شيعه و هم از اهل سنت داريم. من خوشحالم که هم فرماندار شيعه و هم فرماندار اهل سنت و هم فرماندار مرد و هم فرماندار زن داريم. ما تفاوتی ميان پيروان مذاهب، اقوام و جنسيت قائل نيستيم.»

رئیس دولت یازدهم در سخنان خود به مردم سیستان و بلوچستان وعده‌های متعدد برای ساماندهی این استان داد و گفت در دولت يازدهم تحولاتی در زمينه «گازرسانی به ایرانشهر، زاهدان، خاش، زابل و چابهار»، «آبرسانی»، «توسعه معادن و بنادر و راه‌آهن» و «ترانزيت در استان سيستان و بلوچستان» رخ خواهد داد.  به گفته وی همزمان با این سفر، تلاش برای کشف و شناسايی معادن ذی‌قيمت مس، روی، قلع، طلا و آهن استان شروع می‌شود و هشت گروه شناسايی برای استخراج معادن اين استان آغاز به کار می‌کنند.

روحانی که در یازدهمین انتخابات ریاست جمهوری بیشترین رای موافق را از مناطق اقلیت‌نشین گرفته بود، پیشاپیش درباره تلاش هایی که وعده اجرای آنها را در آینده داده است گفت: «تلاش ما نه به خاطر اين است که شما بيشترين رای خود را در انتخابات رياست‌جمهوری به خط اعتدال داديد که البته آرای شما برای من افتخار است اما اگر مردم اين استان حتی يک رای هم به من نمی‌دادند ما باز هم توسعه استان را وظيفه خود می‌دانستيم.»

در این سفر، کاروانی حسن روحانی را همراهی می کند: محمد نهاونديان، رئيس دفتر ریاست جمهوری، الهام امين‌زاده، معاون حقوقی رئيس جمهوری، شهيندخت مولاوردی معاون امور زنان، علی جنتی، وزير فرهنگ و ارشاد اسلامی، عباس آخوندی، وزير مسکن و شهرسازی و حسين فريدون، دستيار ويژه رئيس جمهوری.

عباسعلی سليمانی، نماينده ولی فقيه در استان، علی‌اوسط هاشمی استاندار سيستان و بلوچستان، امام جمعه اهل سنت زاهدان و عبدالحميد اسماعيل زهی، عضو مجمع نمايندگان استان نیز به مناسبت سفر رئيس‌جمهوری به اين استان بيانيه مشترکی صادر کردند.

آنها در این بیانیه ابراز اميدواری کرده‌اند که سفر روحانی به استان سیستان و بلوچستان، «گشايشگر افق‌های جديد توسعه و پيشرفت» برای کسانی باشد که در ميدان‌های مختلف سياسی و اجتماعی فعالیت می‌کنند.

سفر حسن روحانی به استان سیستان و بلوچستان نخستین سفر وی در سال جدید به حساب می‌آید. او از سه سفر استانی خود، دو سفر را به مناطق اقلیت‌نشین ایران اختصاص داده است.

توجه به اقلیت‌های قومی و افکار عمومی

این روزها همزمان با سفر حسن روحانی به سیستان و بلوچستان، حامیان دولت یازدهم در تلاش هستند تا افکار عمومی را متوجه برنامه‌های رئیس‌جمهوری ایران برای اقلیت‌های قومی کنند.

محمد زارع فومنی، دبيرکل حزب مردمی اصلاحات در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به لزوم رعايت حقوق اقليت‌های قومی و مذهبی در کشور، گفته است: «امروز در ايران بسياری از حقوق اقليت‌ها رعايت می‌شود اما مشاهده می‌کنيم که رعايت برخی از حقوق آنها گاه با موانعی روبه‌رو است؛ به همين جهت امروز اين احساس نياز می‌شود که مسئولان و دولتمردان ضمن احترام به تمامی حقوق اقليت‌های قومی و مذهبی به آنها توجه ويژه‌ای داشته باشند.»

داریوش قنبری، عضو شورای مرکزی حزب مردم‌سالاری نیز با اشاره به نوع نگاه حکومت مرکزی به اقليت‌های قومی و مذهبی گفته است: «اينکه امروز برخی مناطق احساس می‌کنند که نخبگان آنها در پست‌های ملی کمتر استفاده می‌کنند، يک تهديد جدی است که دولتمردان و دلسوزان بايد اين موضوع را مورد توجه خود قرار دهند؛ چراکه بحث احساس نابرابری و تبعيض در کنار مداخلات خارجی‌ها همواره بهانه‌ای برای ايجاد خطر در هويت ايرانی بوده است.»

وعده‌‌های روحانی به اقلیت‌ها

سفر حسن روحانی به استان سیستان و بلوچستان اگرچه تحت تدابیر شدید امنیتی، اما با استقبال مردم منطقه رو به رو شده است. به نظر می‌رسد این استقبال در استان‌هایی که محل سکونت بخشی از اقلیت‌هاست، به وعده‌هایی ربط دارد که به مردم این مناطق داده بود.

او در کارزار انتخاباتی، بیانیه شماره سه خود را که در ده بند جداگانه تنظیم شده بود، به مسئله اقلیت‌ها در ایران اختصاص داد.

رفع تبعیض یکی از بندهای بیانیه شماره سه بود که بر «تدوین قوانین لازم برای اجرای کامل قانون اساسی به‌ویژه اصول ٣، ١٢، ١۵، ١٩، ٢٢ … به منظور رفع تبعیض» تاکید داشت.

حسن روحانی در بند ۹ این بیانیه گفته بود: «تغییر نگاه امنیتی نسبت به اقوام و فرهنگ‌های ایرانی و تبدیل ساختار و روش‌های سیاسی- امنیتی به نظام مدیریت علمی و کارآمد، به منظور استفاده بهینه از منابع بکر و سرشار مادی و انسانی این مناطق.»

با این حال اگر چه دولت یازدهم بر رفع تبعیض‌ها و برداشتن نگاه امنیتی در مناطق اقلیتی در سال ۱۳۹۲ تاکید کرد، اما پس از روی کار آمدن حسن روحانی ۲۵ زندانی عرب، کرد و بلوچ به دار آویخته شدند.

احمد شهید، گزارشگر ویژه سازمان ملل در مورد ایران، در آخرین گزارش خود از اعدام و نقض حقوق اقلیت‌های قومی انتقاد کرده بود.

پیش‌تر علی یونسی در پاسخ به پرسش خبرگزاری ایسنا در پیوند با مسأله زندانیان در مناطق اقلیتی گفته بود: «اگر چنین زندانیانی باشند، ما حتماً پیگیر احوالات آن‌ها خواهیم بود.»

 دستیار روحانی در حوزه اقلیت‌ها گفته بود: «خیلی چیز‌ها در دست آقای روحانی نیست. بالاخره قوه قضائیه تشکیلاتی است که کار خودش را انجام می‌‪‌دهد. یعنی بخش زیادی از این مسائل در اختیار دولت نیست. بنابراین حل این مسائل زمان می‌‪‌برد. اقدام دولت تنها می‌‪‌تواند بخشی از مسائل را حل کند. خیلی از مسائل به دولت مربوط نیست.» چندی پیش ۵۰ نماینده ادوار اقوام حامی روحانی از عملکرد علی یونسی انتقاد کردند.

آنان در اعتراض خود تاکید کردند علی یونسی توانایی‌های لازم را در پیشبرد امور اقوام و اقلیت‌های دینی ندارد.