همه داوران ایرانی جشنواره فیلم کن

معتبر‌ترین جشنواره سینما در اروپا در راه است و از ۱۴ تا ۲۵ ماه مه در شهر کن، در سواحل کوت‌آزور، در جنوب فرانسه برگزار می‌شود. سینماگران تازه‌نفسی که در این جشنواره موفق به دریافت جایزه‌ای می‌شوند، امکانات زیادی به دست می‌آورند و ناگهان نام‌آور می‌شوند.

پنج‌شنبه، ۲۸ فروردین (۱۷ آوریل) در نشست خبری جشنواره فیلم کن ۱۸ فیلم که در بخش اصلی این جشنواره با هم رقابت می‌کنند، اعلام شدند. احتمال می‌رود که در روزهای آینده یک یا دو فیلم دیگر به این مجموعه اضافه شود.

از سینمای ایران فیلمی در جشنواره فیلم کن در سال ۲۰۱۴ به نمایش درنمی‌آید. اما با این‌حال در سال‌های گذشته سینمای ایران جایگاه ویژه‌ای در این جشنواره سینمایی داشته و به‌دلیل درخشش‌هایش، برخی از سینماگران ایرانی هم به عنوان داور جشنواره کن انتخاب شده‌اند.

درخشش‌های کیارستمی در کن

نخستین حضور سینمای ایران به سال‌های ۱۹۶۰ برمی‌گردد. در آن سال‌ها بهمن فرزانه، احمد فاروقی قاجار و فرغ غفاری در این جشنواره شرکت کرده بودند و در سال‌های بعد‌ی، تا پیش از انقلاب، فیلمسازانی چون داریوش مهرجویی، بهمن فرمان‌آرا، سهراب شهید ثالث و بهرام بیضایی هم آثارشان در کن به نمایش درآمد.

پس از انقلاب اما، سینمای اجتماعی ایران در جشنواره فیلم کن جلوه آشکارتری پیدا کرد و جوایزی هم به دست آورد:

در سال ۱۹۹۲ «جایزه روسلینی» و «جایزه نوعی نگاه» به فیلم «زندگی و دیگر هیچ» از عباس کیارستمی تعلق گرفت. این فیلم در محافل سینمایی و در رسانه‌ها درخشید، اما زمینه‌های محبوبیت کیارستمی از سال ۱۹۹۰ با به نمایش درآمدن فیلم‌های «خانه دوست کجاست»، «کلوزاپ»، «مشق شب» و «مسافر» در سینماهای پاریس شکل گرفت. منتقدان و حتی سینماگران صاحب‌نام مثل ژان لوک گدار به آثار کیارستمی توجه نشان دادند و به زودی به‌عنوان سینماگری مؤلف و خلاق جای خاصی بین سینماگران معاصر باز کرد.

پس از این موفقیت‌ها بود که در سال ۱۹۹۳ ژیل ژاکوب، مدیر جشنواره کن به این فکر افتاد از عباس کیارستمی برای داوری بخش مسابقه کن دعوت کند. بنا بر این او اولین فیلمساز ایرانی بود که به عضویت هیأت داوران فیلم‌های بخش اصلی جشنواره کن درآمد. در سال ۱۹۹۳ لوئی مال، کارگردان فرانسوی رئیس هیئت داوران جشنواره کن بود و امیر کوستاریکا، کلودیا کاردیناله و گاری اولدمن از دیگر چهره‌های سرشناس هیأت داوران بودند. آن‌ها نخل طلای کن را به «چریکه نارایاما» اثر ایما مورا دادند.

سمیرا مخملباف و بهمن قبادی

در سال ۲۰۰۱ سمیرا مخملباف داور بخش «سینه فونداسیون و فیلم‌های کوتاه مسابقه» شد. او که با فیلم «سیب» در بخش «نوعی نگاه» کن درسال‌های قبل درخشیده بود و با فیلم «تخته سیاه» در مسابقه اصلی کن در سال ۲۰۰۰ شرکت داشت و جایزه ژوری را هم به خاطر این فیلم به‌دست آورده بود، از جوان‌ترین داوران آن دوره جشنواره کن محسوب می‌شد.

در سال ۲۰۰۲ برای نخستین بار دو داور از ایران در دوبخش کن حضور داشتند. بهمن قبادی در داوری «دوربین طلائی» و عباس کیارستمی در بخش «سینه فونداسیون و فیلم‌های کوتاه مسابقه» حضور داشت که ریاست آن با مارتین اسکورسیزی بود.

بهمن قبادی که برای جشنواره کن نا‌شناس نبود و درسال ۲۰۰۰ با فیلم «زمانی برای مستی اسب‌ها» در کن تحسین همه را برانگیخته بود، دوربین طلایی را به طور مشترک با فیلم «جمعه» از حسن یکتاپناه به‌دست آورد. فیلم بهمن قبادی در اکران عمومی هم با استقبال گسترده روبه‌رو شد.

در سال ۲۰۰۵ که عباس کیارستمی بیش از پیش مطرح شده بود، باز از سوی کن به‌عنوان رئیس هیت داوران «دوربین طلائی» انتخاب شد، که به فیلم‌های اول داده می‌شود.

نیکی کریمی، دومین داور زن ایرانی در کن

بعد از سمیرا مخملباف، نیکی کریمی دومین فیلمساز زن از سینمای ایران بود که در سال ۲۰۰۷ به داوری کن انتخاب شد. نیکی کریمی داور فیلم‌های سینه فونداسیون و فیلم‌های کوتاه مسابقه کن شد. او قبلاً با فیلم «یک شب» در بخش «نوعی نگاه» شرکت کرده بود.

و حالا در سال ۲۰۱۴ عباس کیارستمی برای چهارمین بار به عنوان داور، و این بار رئیس هیئت داوران فیلم‌های سینه فونداسیون و فیلم‌های کوتاه مسابقه، برگزیده شده است. لازم به یادآوری است که فیلم‌های سینه فونداسیون شامل آثار دانشجویان مدارس و دانشکده‌های سینمایی جهان است که به کن پیشنهاد می‌شود و توسط یک کمیته انتخاب می‌شوند و جزو برنامه‌ها رسمی جشنواره کن است.

همچنین باید گفت که عباس کیارستمی پر افتخار‌ترین فیلمساز ایرانی در کن است که جایزه‌های گوناگونی برده و بیشترین تعداد فیلم (پنج فیلم) در بخش مسابقه این جشنواره سینمایی از او به نمایش درآمده و در سال ۱۹۹۷ «نخل طلا»ی کن را هم برای فیلم «طعم گیلاس» از آن خود کرده است.

در نشست خبری جشنواره فیلم کن که پنج‌شنبه، ۲۸ فروردین (۱۷ آوریل) برگزار شد، ۱۸ فیلم که در بخش اصلی این جشنواره با هم رقابت می‌کنند اعلام شدند. از بین فیلم‌های انتخاب شده، سه فیلم از فرانسه و سه فیلم از کانادا و دو فیلم از انگلیس و ۱۰ فیلم دیگر از بقیه کشور‌های جهان انتخاب شده‌اند.

از میان این فیلم‌ها «ابرهای سیلس ماریا» ساخته اولیویه آسایاس (فرانسه)، «خداحافظی با زبان»، اثر ژان‌لوک گدار (سوییس) «نقشه ستارگان»، به کارگردانی دیوید کراننبرگ (آمریکا)، «آقای ترنر» از مایک لی (بریتانیا) «جست‌وجو» ساخته میشل هازاناویسیوس (فرانسه) و «دو روز، یک شب» اثار لوک و ژان پییر داردن (بلژیک) توجه را جلب می‌کنند.

بازماندگان از جشنواره فیلم کن

در این میان، در جشنواره فیلم کن در سال ۲۰۱۴ بسیاری از فیلمسازان مشهور نتوانستند به دلایل گوناگون به بخش رسمی راه یابند: پل توماس آندرسون، ترانس مالیک، تیم برتن، هوسیا سین، کلینت ایستیوود، وودی آلن، استفان فریرز، توماس وینتربرگ، الخاندروس ایناریتو، آبل فرارا، و فاتح آکین که در آخرین روزها فیلمش را از جشنواره فیلم کن پس گرفت.

از میان آثار سینمای ایران، ۴۰ فیلم برای بررسی به دفتر جشنواره فیلم کن فرستاده شده بود، اما هیچیگ از این فیلم‌ها به کن راه پیدا نکردند. محصولات سینمای ایران طبق سنت هرساله در بازار فیلم کن در غرفه‌هایی ارائه می‌شود و فیلم‌های کوتاه آن در بخش «شورت فیلم کورنر» که آن هم حالت بازار دارد شرکت خواهد کرد.