مستند «من روحانی هستم»؛ این صدای انقلاب اسلامی است

مستند «من روحانی هستم»، ساخته معصومه نبوی، که به زندگی سیاسی حسن روحانی در طی پنج دهه، از خرداد ۱۳۴۲ تا ریاست جمهوری او می‌پردازد، با صدای فضل‌الله محلاتی در بدو پیروزی انقلاب آغاز می‌شود. انقلابیون «رادیو تهران» را اشغال کرده‌اند. فضل‌الله محلاتی پشت میکروفن قرار گرفته و در تصویری لرزان و محو، اما با صدایی رسا می‌گوید: «این صدای انقلاب اسلامی ایران» است.

مستند «من روحانی هستم» نیز قصد دارد «صدای انقلاب اسلامی ایران» باشد. گروه چندرسانه‌ای «شفق»، از زیرمجموعه‌های سپاه پاسداران این مستند را در اسفند ماه سال گذشته تهیه کرده و «سفیر فیلم» از شرکت‌های وابسته به «مجتمع رسانه‌ای اطلس» آن را به شکل سی‌دی‌هایی در تهران و شهرستان‌ها به قیمت سه هزار تومان توزیع کرده است. پس از دو ماه که از تولید و توزیع سی دی فیلم «من روحانی هستم» می‌گذرد، اکنون این فیلم به یک چالش سیاسی در ایران تبدیل شده است.

در روزهای گذشته، نمایش این فیلم در برخی دانشگاه‌ها ممنوع شد و همچنین علی لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی، ۷ اردیبهشت (۲۷ آوریل)، در دیدار با اعضای تشکل‌های کارگری و بسیج کارگران، به پخش سی‌دی «من روحانی هستم» اشاره کرد و گفت برخی‌ها مشی مارکسیستی دارند و برای کوبیدن دولت به هر کاری دست می‌زنند.

دگرگونی مشی سیاسی و تزلزل رأی حسن روحانی

مستند «من روحانی هستم» با ریتم کند و تصاویر آرشیوی اندک، صدابرداری بد و تصویربرداری‌های ناشیانه و با بهره‌گیری از نقاشی‌های متحرک در برخی از نماهایش، تلاش می‌کند تصویری از دگرگونی مشی سیاسی و تزلزل رأی حسن روحانی به دست دهد و تماشاگر را در یک فیلم تبلیغی به این نتیجه برساند که حسن روحانی به دلیل رویکرد سازشکارانه‌اش صلاحیت مدیریت برنامه هسته‌ای و مذاکره با غرب را ندارد. این فیلم با صدای فضل‌الله محلاتی آغاز می‌شود و با سخنرانی سید علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، پایان می‌یابد که پس از شکست مذاکرات دولت خاتمی با غرب بر سر برنامه هسته‌ای ایران، خواهان آن است که «روند عقب‌نشینی» می‌بایست به «روند پیشروی» تبدیل شود.

مستند «من روحانی هستم» برای نشان دادن سازشکاری حسن روحانی، از ماجرای مک‌فارلین یا «ایران‌کنترا» آغاز می‌کند. در خرداد ماه ۶۵ هاشمی رفسنجانی به حسن روحانی مأموریت می‌دهد که از سوی مقامات ایرانی با هیأت آمریکایی که به ادعای سازندگان این فیلم با یک هواپیمای ناشناس و با خدمه ایرلندی وارد فرودگاه قلعه‌مرغی شده بودند مذاکره کند و سلاح‌هایی را که آمریکایی‌ها برای ایرانیان آورده بودند تحویل بگیرد. در آن زمان به دستور آیت‌الله خمینی هیچیک از مقامات ارشد جمهوری اسلامی اجازه نداشتند با رابرت مک‌فارلین و تیم همراهش مذاکره کنند.

جزئیات زندگی‌نامه‌ای یک سیاستمدار «سازشکار»

سپس شرحی از زندگی سیاسی حسن روحانی به دست داده می‌شود. نقطه عطف زندگی سیاسی او سخنرانی در مراسم ختم مصطفی خمینی است. تحصیلات حسن روحانی در حوزه علمیه و دانشگاه، تغییر نام او، مهاجرتش به خارج از ایران و پیوستنش به آیت‌لله خمینی در نوفل لوشاتو در بحبوحه انقلاب و سپس مسئولیت‌هایی که در زمان جنگ، به دعوت آیت‌الله خامنه‌ای به عهده می‌گیرد، از جمله اجرایی کردن طرح حجاب اجباری در ستاد مشترک ارتش و شکستن تحصن ارتشیان و همچنین ریاست او بر شورای نظارت صدا و سیما و برکناری‌اش به اشاره آیت‌الله خمینی از دیگر فرازهای زندگی‌نامه‌ای است که در این مستند بیان می‌شود، بدون آنکه به موضوع اصلی فیلم ربط مستقیمی داشته باشد.

سازندگان و پخش‌کنندگان مستند «من حسن روحانی هستم» بیش از آنکه دلبسته این جزئیات زندگی‌نامه‌ای باشند، بر آن‌اند که چهره‌ای فرصت‌طلبانه و سازشکارانه از رئیس جمهوری ایران به دست دهند. عضویت او در «جمع ۹۹ نفر» و مخالفتش با نخست وزیری میر حسین موسوی به رغم حمایت آیت‌الله خمینی از او، می‌بایست نمایانگر سرکشی روحانی در برابر فرمان رهبری باشد که خود در سخنرانی‌اش در مجلس ترحیم مصطفی خمینی، برای نخستین بار از او به عنوان «امام» یاد کرده است و همین سخنرانی بعدها به سرمایه‌ای سیاسی برای او بدل شده. همچنین عضویت روحانی در «مجمع عقلا» دلیل دیگری بر این نافرمانی و روحیه سازشکاری است.

«مجمع عقلا» گروهی از نمایندگان مجلس و سیاستمداران جمهوری اسلامی در زمان شکل‌گیری مجموعه عملیات «والفجر» بودند که هرچند گاه یک بار به شکل محفلی جلساتی را تشکیل می‌دادند و در پی خاتمه جنگ بودند. به گفته محسن رضایی، «زمزمه‌های درگوشی» آنان در میان رزمندگان بازتاب پیدا می‌کرد و از دوگانگی سیاست‌های حکومت در برابر جنگ یا صلح با عراق نشان داشت. به دستور آیت‌الله خمینی این جلسات به هم خورد و جنگ ادامه پیدا کرد.

نقش‌آفرینی در حمله به کوی دانشگاه

همچنین نقش حسن روحانی در حمله به کوی دانشگاه در ۱۸ تیر ۱۳۷۸ و سخنرانی او در ۲۳ تیر ماه آن سال می‌بایست در خدمت بیان مفهوم «سردرگمی سیاسی» و «تزلزل منش سیاسی» حسن روحانی قرار گیرد.

هم سخنرانی روحانی در مجلس ترحیم مصطفی خمینی به عنوان نقطه عطفی در زندگی سیاسی او، و هم اتهام سازشکاری او در اوج جنگ و همچنین نقش او در سرکوب نهضت دانشجویی، در مناظره‌های انتخاباتی در انتخابات ریاست جمهوری خرداد ۹۲ به اشاره مورد بحث قرار گرفته بود. به این جهت مستند «من حسن روحانی هستم» در این زمینه‌ها هم حرف تازه‌ای ندارد. با این‌حال این مستند به شکل یک تریلر سیاسی ساخته شده که ظاهراً قصد دارد پرده از توطئه‌ها و دسیسه‌هایی بردارد.

در این میان باید توجه داشت که مستند «من روحانی هستم» در اسفند ماه ۹۲، بیش و کم همزمان با سخنرانی آیت‌الله خامنه‌ای مبنی بر نگرانی‌های روزافزونش نسبت به مسائل فرهنگی و بی‌خوابی او در اثر این نگرانی‌ها و همچنین توقیف روزنامه «آسمان»، تولید و در سطح کشور توزیع شده است. به این جهت این مستند را می‌توان به عنوان هشداری به دولت روحانی برای در نظر داشتن خواسته‌های رهبری در مذاکرات با غرب در نظر گرفت. در یک چشم‌انداز خردتر، این مستند نمایانگر نارضایتی سپاه پاسداران از روند مذاکرات هسته‌ای دولت با قدرت‌های غربی است. هرگاه دولتی برای تنش‌زدایی بین ایران و جامعه جهانی تلاش کند، گروه‌های به ظاهر «خودسر» اما سازمان‌یافته، با ترفندهایی، تنش بیرونی را به تنش‌های داخلی بدل می‌کنند. این صدای انقلاب اسلامی است که از ۳۵ سال پیش تاکنون روی تصویری محو و لرزان به گوش می‌رسد.