۴۰ میلیون نفر در ایران نه شاغل هستند نه بیکار

‌بر پایه آخرین داد‌ه‌های مرکز آمار ایران، بیش از ۳۹ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر از جمعیت کشور کوچک‌ترین اثرگذاری را در تولید، توسعه و پیشرفت اقتصادی ندارند.

بررسی اطلاعات مندرج در جدول‌های مرکز آمار ایران نشان می‌دهد که گروه بزرگی معادل یک برابر و نیم کل جمعیت فعال ایران، جزو نیروی کار سرگردان و بلاتکلیف به شمار می‌رود و نقشی در تولید، توسعه و پیشرفت اقتصادی ایفا نمی‌کند.

جمعیت فعال ایران حدود ۲۴ میلیون نفر عنوان می‌شود، اما در میان این رقم، زنان خانه‌دار، سربازان، دانشجویان و دانش‌آموزان نیز منظور شده‌اند. دلیل این امر تعریفی است که از جمعیت فعال ارائه می‌شود.

سن کار در ایران ۱۰ تا ۶۵ سال شناخته می‌شود و کلیه افرادی که در هفته مرجع آمارگیری به نوعی مشغول کاری بوده‌اند، در شمار افراد شاغل جای گرفته‌اند. مرکز آمار ایران حتی یک ساعت کار در هفته را نیز به حساب اشتغال فرد گذاشته است.

گزارش‌های مرکز یاد شده نشان می‌دهد که نرخ مشارکت اقتصادی در سال ۱۳۹۲ نسبت به سال ۸۴ به اندازه ۴ / ۳ درصد کاهش یافته است.

سهم زنان در فعالیت اقتصادی به دلیل فرصت‌های اندک و نابرابری‌های جنسیتی از مردان کمتر بوده است. گروهی از جمعیت فعال نیز به دلیل کسادی بازار کار و نیافتن شغل مناسب، بار دیگر به دانشگاه برگشته‌ و تحصیل پیشه کرده‌اند.

جمعیت فعال سرگردان

در همین زمینه، خبرگزاری «مهر» از افزایش ۶ میلیون و پانصد هزار نفری جمعیت غیر فعال ایران گزارش داده است. مهر در روز جمعه ۱۹ اردیبهشت به نقل از کارشناسان بازار کار می‌نویسد: «از دلایل کاهش نرخ مشارکت اقتصادی، ناامیدی و مایوس شدن بخشی از جوانان از یافتن یک شغل مناسب است که طی آن بخشی از زنان و مردان دستکم به صورت موقتی قید یافتن شغل را زده‌اند.»

۶۰۰ هزار نفر مطابق آمارهای موجود، در فاصله سال‌های ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۲، به جمعیت فعال ایران افزوده شده‌اند، اما مرکز آمار تعداد فرصت‌های شغلی در این بازه زمانی را تنها ۷۵ هزار مورد اعلام کرده است.

بخشی از بلاتکلیفی جمعیت فعال ایران، به فرهنگ مدرک‌گرایی و غفلت از مهارت‌آموزی باز می‌گردد. این در حالی است که کارفرمایان همان فرصت‌های شغلی معدود، به ویژه در بخش‌های صنعتی و تولیدی، دنبال نیروی ماهر و دارای تجربه عملی هستند.

علی ربیعی، وزیر کار ایران در اسفند ۱۳۹۲ تاکید کرده بود که موج جدیدی از فارغ التحصیلان دانشگاهی برای ورود به بازار کار ایران در راه است. او این گروه را "کارگران دانشی" خوانده و خواستار آن شده بود که مهارت‌آموزی به یک گفتمان تبدیل شود.

ربیعی گفته بود که در خوشبینانه‌ترین برآوردها، ۵۰ درصد نیروی جویای کار ایران دارای مهارت است.