پرداخت کمک هزینه تحصیلی به کودکان کار

سازمان نهضت سوادآموزی برای باسواد شدن حدود ۶۰ هزار کودک و نوجوان کمک هزینه تحصیلی حدود یک میلیون ریالی در نظر گرفته‌ است.

به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران، علی باقرزاده، رئیس سازمان نهضت سوادآموزی، ضمن اعلام این خبر، با تاکید بر اینکه این سازمان همانند سازمان بهزیستی حقوق ماهیانه به کودکان کار نمی‌دهد و نهاد رسمی حمایت از کودکان کار به شمار نمی رود، توضیح داد: «این مبلغ تنها یک کمک هزینه تحصیلی‌ است و مدتی که این کودکان دوره سوادآموزی پایه (حدود چهارماه) را طی می‌کنند به آنها تعلق می‌گیرد.»

باقرزاده درباره جزئیات طرح سوادآموزی به کودکان و نوجوانان ۱۰ تا ۲۰ ساله که بیشتر در سه گروه «کودکان کار»، «کودکان بدسرپرست و بی‌سرپرست» و «کودکان معلول جسمی» جای می‌گیرند، گفت: «این طرح هفته گذشته توسط وزیر آموزش و پرورش به استان‌ها ابلاغ شده است.»

در بانک‌های اطلاعاتی آموزش و پرورش، جمعیتی معادل ۱۰۸هزار کودک و نوجوان به عنوان بی‌سواد ثبت شده‌، اما بر اساس این گزارش، هدف سازمان نهضت سوادآموزی، آموزش حدود ۶۰هزار نفر است، زیرا حدود ۴۰ هزار نفر از آنان، برادر و خواهر دانش‌آموز دارند و می توانند در طرح «سوادآموزی اولیای دانش‌آموزان» دوره آموزشی خود را طی کنند.

به گفته باقرزاده، مشکلات اقتصادی‌ای چون «هزینه‌های رفت و آمد» مانع از ادامه تحصیل ۶۰ هزار کودکی شده است که توسط آموزش و پرورش شناسایی شده‌اند.

متناسب با اینکه هر کودک بی‌سواد شناسایی شده، در کدام گروه از کودکان کار، بدسرپرست و معلول جای بگیرد، روش‌ها و هزینه‌های مختلفی برای حمایت از آنان پیش‌بینی شده است.

به گفته رئیس سازمان نهضت سوادآموزی، برای کودکان کار یک «مشوق مالی حدود یک میلیون ریال» در نظر گرفته‌ شده است که به صورت نقدی به آنان پرداخت می‌شود: «در واقع این مبلغ تنها یک مشوق مالی است تا اگر این کودک محل کارش را ترک می‌کند و در کلاس درس حضور می‌یابد به نوعی ساعت غیبت از کارش جبران شود.»

وی با اشاره به اینکه به نظر می‌رسد، امکانات و پرداخت هزینه‌های رفت و آمد مانع حضور کودکان معلول در مدرسه شده باشد، گفت: «در این صورت اگر خانواده‌ای این امکان را داشته باشد شرایطی را فراهم می‌کنیم که معلم به منزل کودک برود و به او آموزش دهد. در این صورت هزینه ایاب و ذهاب را به معلم پرداخت می‌کنیم. یا اگر خانواده بتواند رفت و آمد کند، هزینه ایاب و ذهاب را به خانواده می‌دهیم تا کودکش را به کلاس‌های نهضت سوادآموزی بیاورد.»

باقرزاده با اشاره به اختصاص ۵۵۰ هزار تومان به طور میانگین به ازای سوادآموزی به هر نفر در سطح کشور گفت: «درباره نوجوانان ۱۰ تا ۲۰ ساله، ۲۰ درصد افزایش و درباره حقوق معلمان آن‌ها ۱۰ درصد افزایش داریم. به این معنا که سرانه آموزشی کودکان ۱۰ تا ۲۰ ساله بین ۷۰۰ تا ۷۵۰ هزار تومان است.»

این سرانه از مهرماه افزایش خواهد یافت و لازم است با شاخص‌های مختلف سنجیده و محاسبه شود.

رئیس سازمان نهضت سوادآموزی درباره چگونگی متقاعد کردن خانواده‌های این کودکان برای حضور در کلاس‌های درس گفت: «کار گروهی در سطح استان و شهرستان تشکیل خواهد شد که مشاورانی در آن حضور دارند و موظفند با خانواده‌های این کودکان گفت‌وگو کرده و آنها را برای شرکت در برنامه آموزشی دعوت کنند.»

کالاشدگی آموزش در ایران

آمار دقیقی از میزان کودکان بی‌سواد یا بازمانده از تحصیل در ایران وجود ندارد. روزنامه «همشهری» سال گذشته، به نقل از مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی آمار کودکان بازمانده از تحصیل را سه میلیون و ۲۰۰ هزار نفر اعلام کرده بود.

شش ماه بعد در شهریورماه، روزنامه «بهار» بر اساس گزارش‌های مرکز آمار ایران  نوشت از جمعیت ۱۹‌ میلیون و ۴۳۵‌ هزار نفری در سنین هفت تا ۱۹ سال در سال ۹۱-۹۰ که باید آموزش خود را در مدارس ادامه می‌دادند، بیش از هفت میلیون و ۱۳۵‌هزار نفر به دلایل اقتصادی و غیره قادر به ادامه تحصیل نبوده‌اند و در حقیقت بیش از ۳۷ درصد دانش‌آموزان ایرانی در همان سال مجبور به ترک تحصیل شد‌ه‌اند.

در تاریخ دوازدهم دی‌ماه سال گذشته، محمد دیمه‌ور، معاون آموزش ابتدایی وزرات آموزش و پرورش ایران، از شناسایی ۳۹ هزار دانش‌آموز «ترک تحصیلی» در این کشور خبر داد که از این تعداد ۳۳ هزار نفر در پایه ششم ابتدایی هستند.

اصل ۳۰ قانون اساسی جمهوری اسلامی، تاکید دارد که «دولت موظف است وسایل آموزش و پروش رایگان را برای همه ملت تا پایان دوره متوسطه فراهم سازد و وسایل‌ تحصیلات عالی را تا سرحد خودکفایی کشور به طور رایگان‌ گسترش دهد».

با این حال کارشناسان، یکی از عوامل اصلی افزایش روزافزون کودکان بازمانده از تحصیل را، دلایل اقتصادی می‌دانند.

ازجمله خصوصی‌سازی آموزش و تبدیل شدن روزافزون آن به «کالا» که نقشی اساسی‌ در بازماندن کودکان از تحصیل از سویی و تفاوت کیفیت و کمیت آموزش میان طبقات مختلف اجتماع دارد.

آموزش عمومی و حتی آموزش عالی که تا سال‌های نه‌چندان‌دور، حق همه کودکان بود و به صورت کم‌وبیش رایگان در اختیار همگان قرار داشت، در سال‌های پس از جنگ هشت‌ساله، کم‌کم به سمت «کالاشدگی» حرکت کرده است.

امروزه امکان ادامه تحصیل برای کودکان طبقات تهیدست جامعه یا کلاً از بین رفته است یا خانواده‌ها تحت فشار شدید اقتصادی، شرایط ادامه تحصیل فرزندان‌شان را فراهم می‌کنند.