دستاورد آنجلینا جولی برای قربانیان تجاوز جنسی در جنگ‌های منطقه‌ای

در درگیری‌ها و جنگ‌های منطقه‌ای زنان و کودکان بیش از دیگران در خطر تجاوز و آزار جنسی قرار دارند. متجاوزان هم به‌ندرت شناسایی و مجازات می‌شوند. آنجلینا جولی، بازیگر و فیلمساز سرشناس آمریکایی، به نمایندگی از سازمان ملل متحد و با همکاری ویلیام هیگ، وزیر خارجه بریتانیا همایشی برای جلوگیری از تجاوز جنسی در جنگ‌های منطقه‌ای و مجازات متجاوزان برگزار کرد.

دستاورد این همایش که چهارشنبه، ۲۱ خرداد (۱۰ژوئن) به پایان رسید، سندی است که به گفته آنجلینا جولی، می‌بایست «جداً و از هر نظر» پیگیری قضایی تجاوزگران به زنان در جنگ‌های منطقه‌ای را تضمین کند.

تجاوز جنسی به زنان در عراق

همزمان با برگزاری «همایش جهانی پایان دادن به تجاوز جنسی در جنگ»، درگیری در عراق هم به شکل گسترده آغاز شد. ناوی پیلای، کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد از وضعیت عراق، اعدام‌های گروهی و آوارگی نیم میلیون نفر در این کشور ابراز نگرانی کرده است.

گفته می‌شود «داعش» (دولت اسلامی عراق و شام) برخی از کارمندان دولت عراق و برخی از شهروندان را به جرم همکاری با پلیس اعدام کرده است. در گزارش‌ها آمده که چهار زن در موصل پس از آن که مورد تجاوز قرار گرفتند، خودکشی کرده‌اند. ۱۶ مسیحی – گرجی هم ربوده شده‌اند. در این مدت ظاهراً شمار آوارگان در عراق از ۸۰۰ هزار تن تجاوز کرده است.

زنان عراقی اگر مورد تجاوز جنسی قرار بگیرند، معمولاً به حکم عرف و به دلایل مذهبی و خانوادگی سکوت می‌کنند. به این جهت تاکنون در طی جنگ‌هایی که در این کشور اتفاق افتاده، آمار قابل اتکایی از قربانیان تجاوز جنسی در دست نیست.

بنا بر آمار سازمان ملل متحد، هر سال ۱۵۰ میلیون زن در جهان و ۷۰ میلیون مرد و نوجوان در جنگ‌های منطقه‌ای مورد تجاوز جنسی قرار می‌گیرند. در قطع‌نامه شماره ۱۳۲۵ سازمان ملل که در سال ۲۰۰۰ تصویب شد، بر ضرورت رعایت حقوق زنان در جنگ‌ها و بحران‌های منطقه‌ای تأکید شده است.

راه‌کارهای پیشگیری از تجاوز جنسی در جنگ‌ها

همایش جهانی پایان دادن به تجاوز جنسی در جنگ، سه‌شنبه، ۲۰ خرداد (۹ ژوئن)، در سالن همایش‌های «اکسل» در لندن با شرکت ۵۰ نهاد حقوق بشری گشایش پیدا کرد. در این همایش که از آن به عنوان بزرگ‌ترین همایش مبارزه با تجاوز جنسی در جهان یاد شده است، نمایندگانی از۱۰۰ کشور جهان و همچنین قربانیان تجاوز جنسی در جنگ‌ها حضور داشتند.

هدف برگزارکنندگان این بود که با مشارکت دولت‌ها برنامه‌های پیشگیرانه‌ای مانند آموزش سربازان، یا ساختن خانه‌هایی با درهایی قابل باز و بسته شدن در اردوگاه آوارگان برای جلوگیری از تجاوز جنسی تدوین کنند و راهکارهایی مؤثر برای یاری‌رسانی به قربانیان تجاوزجنسی در جنگ‌های منطقه‌ای بیابند. این برنامه اکنون به عنوان سندی با ضمانت اجرایی تدوین شده است. در این سند همچنین راهکارهایی برای پیگرد قضایی متجاوزان در نظر گرفته شده است.

در سالن سینما «سایلنت» لندن به طور همزمان سه فیلم مستند درباره تجاوز جنسی به زنان در جنگ‌های منطقه‌ای بوسنی، کنگو و روآندا به نمایش درآمد. این فیلم‌ها بدون سانسور پخش شد و به همین جهت حاوی صحنه‌های دلخراش بود. تماشاگران اما از این امکان برخوردار بودند که اگر طاقت دیدن صحنه‌ای را ندارند، فیلم را قطع کنند و به جای آن فیلم دیگری ببینند.

در برنامه دیگری، در سینما «سایلنت» لندن دادگاهی نمایشی به شکل یک پرفورمانس روی صحنه اجرا شد. در این دادگاه یک قاضی زن، سه متهم و سه وکیل مدافع و چهار شاهد حضور داشتند و به اتهام تجاوز جنسی در جنگ پرداختند. ۴۰۰ تماشاگر نقش هیأت منصفه را ایفا می‌کردند.

۱۵۰ نشست پشت درهای بسته

در همایش «پایان دادن به تجاوز جنسی در جنگ»، بیش از ۱۵۰ نشست برگزار شد. در این نشست‌ها کارشناسان پشت درهای بسته با بررسی آمارها و جزئیات تجاوز جنسی در طی نبردها و درگیری‌های منطقه‌ای تلاش کردند راهکارهای عملی برای پیشگیری از تجاوز جنسی و حفاظت از زنان و دختران در مناطق جنگ‌زده بیابند.

یکی از اهداف این همایش این بود که با بحث گذاشتن پیامدهای تجاوز جنسی برای قربانیان و راهکارهای جلوگیری از آن، با سکوت نسبت به تجاوز جنسی مقابله کند. جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا در پایان این همایش اظهار امیدواری کرد که با مشارکت گسترده دولت‌ها بتوان مانع از تجاوز جنسی به زنان در جنگ‌های منطقه‌ای شد. ویلیام هیگ، وزیر خارجه بریتانیا هم این همایش را افتخارآمیز خواند.

در سال ۲۰۱۱ آنجلینا جولی نخستین فیلم سینمایی‌اش را درباره قربانیان تجاوز جنسی در بوسنی به نمایش درآورد. این فیلم «در سرزمین خون و عسل» نام دارد. به گفته آنجلینا جولی، در جنگ بوسنی به ۵۰ هزار زن تجاوز شد، اما فقط ۶۰ تن از سربازان تجاوزگر مورد پیگرد قضایی قرار گرفتند.

گالری عکس: همایش جهانی پایان دادن به تجاوز جنسی در جنگ