«یک‌ سوم دانش‌آموزان در کلاس در حال تخریب درس می‌خوانند»

علی‌اصغر فانی، وزیر آموزش و پرورش ایران، اعلام کرد در شرایطی که این وزارتخانه در حال حاضر ۱۰۰ پروِژه نیمه‌تمام دارد، حدود یک سوم دانش‌آموزان ایران، در فضاهایی تحصیل می‌کنند که در معرض تخریب هستند و نیاز به مقاوم‌سازی دارند.

۱۳۰ هزار کلاس درس نیز در نقاط مختلف این کشور، فاقد وسایل گرمایشی مناسب هستند.

به گزارش خبرگزاری کار ایران (ایلنا)، علی اصغر فانی روز یکشنبه ۲۵ خرداد ماه سال جاری (۱۳۹۳) ضمن طرح این نکات در صحن علنی مجلس، خود را نماینده ۱۲ میلیون دانش‌آموز و بیش از یک میلیون فرهنگی دانست و گفت: «در حال حاضر به ازای هر ۱۷ دانش‌آموز یک معلم وجود دارد و به ازای هر ۲۵ دانش‌آموز تنها یک مربی پرورشی وجود دارد و از سویی دیگر به ازای هزار و ۶۷۰ دانش‌آموز تنها یک مربی بهداشت مشغول کار است.»

وزارت آموزش و پرورش با دارا بودن حدود یک میلیون نفر کارمند، بزرگ‌ترین مرکز دولتی از حیث نیروی انسانی است. از این شمار، ۴۷ درصد را مردان و ۵۳ درصد را زنان تشکیل می‌دهند. این نیروها اما به خوبی از لحاظ «رشته تحصیلی» و «جنسیت» در مدارس مختلف ایران توزیع نشده‌اند.

بر این اساس در شهر تهران، نزدیک به ۷۲ درصد از کارکنان آموزش و پرورش زن هستند. اما شمار کارکنان زن در استان کهگیلویه و بویراحمد، ۳۵ درصد و از سایر نقاط ایران، کمتر است.

به گفته وزیر آموزش و پرورش تفاوت بین کارکنان زن در تهران و کهگیلویه و بویراحمد، «نشان می‌دهد در توزیع نیروی انسانی در آموزش و پرورش مشکل وجود دارد».

فانی گزارش داد که ۴۲ درصد دانش‌آموزان کل کشور را دختران و ۵۸ درصد آنان را پسران تشکیل می‌دهند. حدود یک میلیون و ۸۰ هزار یعنی ۶/۸ دهم درصد از این دانش‌آموزان در مدارس غیردولتی تحصیل می‌کنند.

وزیر آموزش و پرورش گفت: «دامنه تغییر بین تعداد دانش‌آموزان غیر دولتی از کل دانش‌آموزان کشور بسیار زیاد است، به طوری که این تعداد در تهران حدود ۱۷ درصد و در کردستان ۵/۲ دهم درصد است.»

در سه سال آینده با فرض ثابت ماندن شاخص‌های اشتغال مردم، حدود ۱۰۰ هزار نیروی انسانی از آموزش و پرورش خارج خواهند شد. همین امر، موجب افزایش بحران این وزارتخانه خواهد شد.

فانی با اشاره به اینکه حدود نیمی از کارکنان مشاغل مختلف آموزش و پرورش بیش از ۲۰ سال سابقه خدمت دارند، گفت: «در این میان حدود ۱۰ درصد کارکنان طی سه سال آینده به سن بازنشستگی خواهند رسید که یزد، گیلان، تهران و استان مرکزی بیش از سایر شهرها در معرض خروج نیرو قرار دارند.»

آموزش و پرورش همچنین با کمبود بودجه روبه‌رو است. فانی توضیح داد: «۹۹ درصد اعتبارات وزارت آموزش و پرورش به حقوق و دستمزد پرسنل اختصاص پیدا می‌کند و تنها یک درصد از این اعتبارات برای کارها و حوزه‌های دیگر باقی می‌ماند.»

در سال ۱۳۹۳ حدود ۳۰ هزار و ۴۰۰ میلیارد اعتبار به وزارت آموزش و پرورش اختصاص داده شده است. این بودجه نسبت به سال قبل با رشدی ۲۶ درصدی مواجه شده است.

فانی توضیح داد که «۹۹ درصد از اعتبارات این وزارتخانه، صرف حقوق و دستمزد کارکنان و تنها یک درصد از آن برای باقی موارد همچون کارهای پژوهشی، کیفیت بخشی در امر آموزش، کارهای عمرانی و... هزینه می‌شود».

به گفته این مقام مسئول، به دلیل نبود اعتبار کافی در آموزش و پرورش، معلمان و سایر کارکنان این وزارتخانه، انگیزه‌ لازم برای افزایش مهارت‌های خود ندارند: «اختلال در نظام انگیزشی معلمان به شدت به کیفیت برنامه‌ها لطمه وارد می‌شود و به همین دلیل منتظر اقدام دولت و مجلس برای بهتر شدن وضعیت معیشتی معلمان است.»

وی از مجلس شورای اسلامی خواست تا رسیدگی به مسائل آموزش و پرورش به عنوان یکی از اولویت‌های جدی کشور مطرح شود.

چالش‌های آموزش و پرورش

روز دوازدهم اردیبهشت‌ماه سال جاری خسرو نظری، رئیس مرکز برنامه‌ریزی و منابع انسانی آموزش و پرورش، اعلام کرد در شرایطی که وزارت آموزش و پرورش با کمبود ۵۰ هزار نیرو، به ویژه در مرحله ابتدایی روبه‌رو است، ۵۸ هزار نیروی مازاد در این وزارتخانه وجود دارد که هیچ فعالیت آموزشی و پرورشی‌ای ندارند.

وی همچنین از بازنشستگی ۱۳ هزار نیروی فرهنگی در سال جاری خبر داد و تأکید کرد برای سال تحصیلی پیش رو، ساماندهی نیروهای موجود ضروری است.

معلمان مقاطع مختلف تحصیلی از مسئولان آموزش و پرورش رضایت ندارند. این عدم رضایت با وضعیت معیشتی آنان ارتباط مستقیم دارد. در سال ۱۳۹۲، بخشی از اضافه‌کاری معلمان، پاداش بازنشستگی، حق‌الزحمه امتحانات خرداد و دی ۱۳۹۲ و البته حق‌الزحمه مدیران و مسئولان اجرایی (که از دو سال پیش باقی مانده) پرداخت نشده است. به گفته فانی، آموزش و پرورش در هر ماه ۵۰ میلیارد تومان اضافی‌کاری به معلمان بدهکار است.

سال‌هاست آموزش و پرورش به واسطه وجود حدود ۱۲ میلیون دانش‌آموز و بیش از یک میلیون فرهنگی، به عنوان عریض و طویل‌ترین و در عین حال پرچالش‌‍ترین و نابه‌سامان‌ترین نهاد دولتی در ایران شناخته می‌شود.

آموزش ایدئولوژیک، کودکان محروم از تحصیل و مطالبات انباشته‌شده فرهنگیان از اصلی‌ترین چالش‌های آموزش و پرورش هستند.