جشنواره «اوپن سیتی داکس» با مستندهایی از فیلمسازان ایرانی

جشنواره «اوپن سیتی داکس» (OPEN CITY DOCS FILM FESTIVAL) در لندن که به نمایش فیلم‌های مستند از سراسر جهان اختصاص دارد، در برنامه ویژه‌ای با عنوان «سینمادوستی» (که همان ترجمه «سینه فیلیا» است)، فیلم‌های مستندی از ساخته‌های سینماگران ایرانی داخل و خارج از ایران را به نمایش می‌گذارد.

این جشنواره از سه‌شنبه ۲۷ خرداد ( ۱۷ ژوئن) با نمایش فیلم «خانه حراج: داستان دو برادر» ساخته ادوارد اولز، محصول مشترک هند و بریتانیا آغاز به کار می‌کند و یکشنبه ۲ مرداد (۲۷ ژوئن) با فیلم «بچه‌های  ۴۰۴» ساخته پاول لوپارف اسکولد کوروف از روسیه پایان خواهد یافت.

«انقلاب دزدیده شده من» ساخته ناهید پرشون سروستانی، مستندساز مقیم سوئد، «جری و من» ساخته مهرناز سعیدوفا، نویسنده و مدرس سینما در آمریکا، «نینجای ایرانی» ساخته مرجان ریاحی (با فیلمبرداری مهناز محمدی) از ایران، «سپیده» ساخته بریت مدسن محصول مشترک نروژ، دانمارک، آلمان، سوئد و ایران، «من نگهدار جمالی وسترن می‌سازم» ساخته کامران حیدری از ایران و «راننده و روباه» ساخته آرش لاهوتی از ایران، از جمله فیلم‌هایی هستند که در بخش «سینمادوستی» (سینمای مستند ایران) در این جشنواره به نمایش درخواهند آمد.

مستند «راننده و روباه» ساخته آرش لاهوتی، روایتگر زندگی محمود کیانی فلاورجانی، راننده کامیون و فیلمساز تجربی است که بعد از مرگ روباه اهلی‌اش دچار افسردگی می‌شود؛ روباهی که بازیگر فیلم کوتاهش «روباه و کلاغ» بود. او به پیشنهاد روانکاو معالجش تصمیم می‌گیرد فیلم دیگری بسازد به نام «عشق خرکی»، اما برای این‌کار نیاز به روباه دیگری دارد. این فیلم تاکنون جوایز متعددی از جشنواره‌های مختلف از جمله جایزه «نانوک طلایی» جشنواره فلاهرتینای روسیه، جایزه «هوگوی طلایی» جشنواره شیکاگو آمریکا و جایزه ویژه هیأت داوران جشنواره مستند «آسمان وسیع» آمریکا را کسب کرده است.

فیلم «من نگهدار جمالی هستم و وسترن می‌سازم» درباره زندگی و فعالیت‌های سینمایی یک فیلمساز آماتور شیرازی است؛ روایتی از عشق و علاقه دیوانه‌وار کسی که تمام زندگی‌اش را وقف ساختن وسترن‌هایی کرده که لوکیشن آن‌ها بیابان‌های اطراف شیراز و هفت‌تیرکش‌های آن آدم‌های معمولی کوچه و بازارند.

کامران حیدری، کارگردان این فیلم مستند، درباره شخصیت «نگهدار جمالی»، این وسترن‌ساز شیرازی می‌گوید: «جان فورد در همایش انجمن کارگردان‌های آمریکا با یک جمله‌ کوتاه خود را این‌گونه معرفی کرده است: "جان فورد هستم، وسترن می‌سازم!" من نیز وقتی برای اولین بار با نگهدار جمالی آشنا شدم به همین شیوه خود را معرفی کرد: "نگهدار جمالی هستم، وسترن می‌سازم!"، با اعتماد به نفسی قوی و بدون اینکه هیچ سستی در کلامش باشد. او واقعاً وسترن‌ساز است، اما نه در "مامیونت ولی" و "گراند کنیون" آمریکا، بلکه در شیراز و در بیابان‌های اطراف آن. او ۳۵ سال است که وسترن می‌سازد؛ وسترن‌هایی عجیب، مالیخولیایی و در عین حال بسیار ساده.»

در فیلم «نینجای ایرانی»، مرجان ریاحی، از دید خاطره جلیل‌زاده، نخستین زن نینجای ایرانی، مشکلات و موانعی که زنان ایرانی برای پرداختن به ورزش «نینجوتسو» با آن درگیر هستند را روایت می‌کند. در این فیلم همچنین برای نخستین‌بار مسابقات زنان نینجای ایرانی به تصویر کشیده شده است.

بریت مدسن، کارگردان دانمارکی، در فیلم «سپیده»٬ زندگی دختر جوانی به همین نام را به تصویر کشیده که رؤیای فضانورد شدن و سفر به فضا را در سر دارد. او که منجمی آماتور در سعادت شهر فارس (یکی از شهرهای فعال در حوزه نجوم در ایران) است، پدرش را از دست داده و با مادرش روزگار سختی را می‌گذراند، اما دنیای جذاب نجوم و عشق‌ورزی با ستارگان، او را از تنهایی و غم از دست دادن پدر می‌رهاند.

مهرناز سعیدوفا را بیشتر به عنوان نویسنده و مدرس سینما می‌شناسیم. او استاد «کلمبیاکالج» شیکاگو و نویسنده‌ کتاب عباس کیارستمی (به همراه جاناتان رُزنبام) است. سعیدوفا در فیلم «جری و من»، نوستالژی دوران کودکی و نوجوانی و عشق‌اش به سینمای کمدی جری لوئیس را تصویر کرده است.

فیلمساز با استفاده از صحنه‌های فیلم های دوبله شده جری لوئیس (با صدای حمید قنبری)، روایت شخصی‌اش از فرهنگ سینمایی و تماشای فیلم در ایران پیش از انقلاب را در بستر سیاسی اجتماعی فرهنگی آن زمان ارائه می‌کند.

جری لوئیس برای سعیدوفا، نمادی از آمریکا و رویای زیبا و دلپذیر زندگی آمریکایی است؛ رویایی که با سفر فیلمساز به آمریکا و تجربه زندگی واقعی در آنجا، فرو می‌پاشد. او این فیلم را به جری لوئیس تقدیم کرده است.

«انقلاب دزدیده شده من» ساخته ناهید پرشون سروستانی نیز که نخستین بار در جشنواره روتردام به نمایش درآمد، روایتی از انقلابیون چپ و زندانیان سیاسی در ایران بعد از انقلاب است.

در کنار نمایش فیلم‌ها، میزگردی نیز با عنوان «سلولوئید زیرزمینی: داستان‌های سینه فیلیای ایران» در حمایت از مهناز محمدی، مستندساز ایرانی و فیلمبردار فیلم «نینجای ایرانی» برگزار خواهد شد که چند روز قبل به اتهام فعالیت‌های سیاسی‌اش به پنج سال زندان محکوم شده و هم‌اکنون در زندان اوین است.

در این میزگرد که به بررسی دشواری‌های فیلمسازی در ایران و خارج از ایران اختصاص دارد، احسان خوشبخت (منتقد فیلم ساکن لندن)، مهرناز سعیدوفا (فیلمساز و مدرس سینما در آمریکا)، فاطمه احمدی (مستندساز ساکن لندن)، بریت مدسن (کارگردان فیلم سپیده)، ناهید پرسون (مستندساز مقیم سوئد)، لیلا مانکز و امیر رضازاده (فیلمساز مقیم لندن) شرکت خواهند داشت.

برنامه بزرگداشت اوی موگرابی (Avi Mograbi)، مستندساز اسرائیلی که به‌خاطر ساختن مستندهای سیاسی و اجتماعی‌اش درباره فلسطین و اسرائیل مشهور است، از برنامه‌های دیگر جشنواره «اوپن سیتی داکس» لندن است.

یکی از فیلم های منحصر به‌فردی که در این جشنواره نشان داده می‌شود، مستند «پیش از انقلاب» ساخته دن شادور و باراک هیمن (محصول اسرائیل) است که به سال‌های اقامت دیپلمات‌ها و مأموران نظامی اسرائیلی در ایران می‌پردازد. آن‌ها در بهشتی که شاه برایشان ساخته بود، زندگی می‌کردند و ناگهان با وقوع انقلاب اسلامی و سقوط شاه، این بهشت به جهنم تبدیل شد. فیلم با استفاده از نماهای آرشیوی که تاکنون دیده نشده و گفت‌وگو با مأموران موساد، دیپلمات‌ها و بازرگانان ساخته شده است.

برنامه ویژه‌ای نیز با عنوان «شب ایرانی» در کنار برنامه‌های نمایش فیلم و بحث و گفت‌وگوها ترتیب یافته که با موسیقی تلفیقی پویا محمودی و شام ایرانی همراه است.

گالری عکس: سینمای ایران در «اوپن سیتی داکس»