مذاکرات هسته‌ای وین؛ کاهش مطالبات ایران پشت درهای بسته

به گفته برخی از دیپلمات‌های غربی، ايران سطح مطالبات خود را در ششمین دور مذاکرات هسته‌ای با ۱+۵ در وین کاهش داده است.

خبرگزاری «رويترز» در گزارش اختصاصی خود درباره دور جديد مذاکرات هسته‌ای ايران و قدرت‌های جهان، ضمن اعلام اين خبر از سوی برخی ديپلمات‌های غربی، تأکيد کرده است که آمريکا و متحدان اروپايی‌اش علی‌رغم کاهش سطح مطالبات از سوی ايران هنوز هم راضی نشده‌اند و فشارهای خود را بر اين کشور کماکان وارد می‌آورند.

دور جديد مذاکرات ايران با ۱+۵ بر سر برنامه هسته‌ای، چهارشنبه دوم ژوئيه آغاز شد و دست‌ کم برای مدت دو هفته ادامه خواهد يافت. پيشتر نيز عباس عراقچی، معاون امور حقوقی و بين‌المللی وزارت امور خارجه و عضو ارشد تيم مذاکره کننده هسته‌ای اعلام کرده بود که دور ششم مذاکرات ايران و گروه ۱+۵ از ۱۱ تا ۲۹ تيرماه (۲ الی ۲۰ ژوئيه) در شهر وين برگزار می‌شود.

۲۰ژوئيه، تاريخ آخرين روز مذاکرات به روايت عراقچی، برابر با تاريخ ضرب‌الاجل توافق‌نامه ژنو است که اکتبر سال پيش به دست آمد. طبق اين توافق، ايران بايد بخش‌های بحث‌برانگيز برنامه هسته‌ای خود را در مقابل کاهش تدريجی تحريم‌های بين‌المللی متوقف می‌کرد. طرفين مذاکره بايد تا اين تاريخ به تعهدات مقرر در توافق‌نامه جامه عمل بپوشانند و پيش‌نويس توافق نهايی را در دست داشته باشند.

اختلاف بر سر آينده ابعاد برنامه هسته‌ای ايران

به گزارش رويترز، کاهش سطح مطالبات از سوی ايران به تعداد سانتريفيوژها باز می‌گردد. ايران در عوض پايان‌دادن تدريجی به تمام تحريم‌ها حاضر شده است تا تعداد سانتريفيوژها را «قابل چانه‌زنی» اعلام کند.

به گزارش خبرگزاری «سی.ان.ان»، مايکل مان، سخنگوی کاترين اشتون، رئيس سياست خارجی اتحاديه اروپا، به خبرنگاران گفته است که شش قدرت جهانی برای دستيابی به توافق‌نامه پيش از سررسيدن ضرب‌الاجل متعهد شده‌اند. وی اين سخنان را پس از ديدار محمد جواد ظريف، وزير امور خارجه ايران با ويليام برنز، معاون وزارت خارجه ايالات متحده و کاترين اشتون در روز چهارشنبه بر زبان آورد.

مایکل مان در ادامه، فضای حاکم بر مذاکرات را «بسيار استادانه، بسيار جدی، بسيار مصمم» توصيف کرد و گفت مذاکرات «تا هر زمان که برای رسيدن به توافق لازم باشد»، به طول خواهد انجاميد. بر اين اساس، ضرب‌الاجل يادشده قابل تمديد است.

اشتون پنجشنبه نيز با رئيس آژانس بين‌المللی اتمی ديدار کرد که به گفته مان نقشی اساسی در شکل‌گيری توافق‌نامه نهايی بر عهده دارد.

معامله پنهانی يا خيالات رسانه‌های غربی؟

رويترز در گزارش اختصاصی خود به سخنان يک ديپلمات غربی اشاره می‌کند که به اين خبرگزاری گفته است: «ايران تعداد سانتريفيوژهای مورد نظر خود را کاهش داده است، اما تعداد آنها حتی پس از اين کاهش نيز به شکلی غيرقابل قبول بالا است». وی توضيح بيشتری ارائه نداده است.

روز چهارشنبه يک ديپلمات ارشد آمريکايی به خبرنگاران گفته بود که قابليت غنی‌سازی ايران در آينده در هر توافق‌نامه‌ای بايد تنها «بخشی از آن چیزی باشد که اکنون در اختيار دارد».

در همين روز، يک مقام ارشد ايرانی به رويترز گفته بود که تهران از مطالبه خود برای دراختيار داشتن ۵۰ هزار سانتريفيوژ فعال دست نکشيده است. او تأکيد کرده بود که «ايران حداقل به ۵۰هزار سانتريفيوژ نياز دارد؛ حتی نه چهل و نه هزار و ۹۹۹ سانتريفيوژ. اما طرف ديگر دارد از چند هزار سخن می‌گويد که برای ايران قابل قبول نيست».

با وجود این دیروز عراقچی در نشست خبری با تأیید ضمنی احتمال سازش بیشتر ایران اعلام کرد که پذیرش هر محدودیتی در توافق هسته‌ای موقت خواهد بود.

قدرت‌های غربی تأکيد دارند ۵۰ هزار سانتريفيوژ برای يک برنامه هسته‌ای کاملاً صلح‌آميز عدد بسيار بالايی است. در عين حال، برخی از ديپلمات‌های غربی نيز از توافق ضمنی ايران برای کاهش تعداد سانتريفيوژها پشت درهای بسته خبر داده‌اند. به گفته آنها، ايران برای جلوگيری از قطع‌شدن مذاکرات هيچ عدد مشخصی را اعلام نکرده است.

اين خبر در حالی مخابره می‌شود که عباس عراقچی در کنفرانس مطبوعاتی روز چهارشنبه اعلام کرد که اخبار منتشرشده راجع به کاهش تعداد سانتريفيوژها کذب است. وی همچنين کليه ارقام منتشرشده مربوط به سانتريفيوژها را حاصل «خيالپردازی و توهم» رسانه‌های غربی دانست.

«ايران زانو نمی‌زند»

رویترز خبر داده است که مقام‌های رسمی ايران از پاسخ به پرسش این خبرگزاری در مورد کاهش سانتريفيوژها خودداری کرده‌اند. با اين حال، يک مقام ارشد ایرانی به رويترز گفته است که «ما حسن نيت خود را نشان داده‌ايم، اما در برابر خواسته‌هايی که به حقوق ما تعدی می‌کنند، کوتاه نخواهيم آمد». با این حال او ادامه داد که «چند هزارتا سانتريفيوژ کمتر يا بيشتر فرقی نمی‌کند».

همزمان جان کری، وزير امورخارجه آمريکا روز سه‌‎شنبه و در آستانه مذاکرات، مقاله‌ای در اين مورد در روزنامه واشنگتن پست منتشر کرد. وی در اين مقاله نوشته بود که «خوش‌بينی اظهارشده [از سوی ايران] در مورد نتيجه بالقوه اين مذاکرات، تا امروز با مواضع ايران پشت درهای بسته انطباقی نداشته است». کری همچنين تأکيد کرده بود که «تمديد ضرب‌الاجل از پيش مسلم نيست». ويليام هيگ نيز روز بعد در تأييد انتقادهای کری اعلام کرد که «ما به هر قيمتی توافق نمی‌کنيم».

«وال‌استريت‌ژورنال» نيز در گزارشی پیرامون این نشست، انتخاب واژگان در مقاله کری را «هوشمندانه» خوانده و مدعی شده بود که کری، در عين اشتياق برای رسيدن به قرارداد تا پيش از ضرب‌الاجل، نمی‌خواهد بار ديگر قبل از آغاز مذاکرات به سيل انتقادات از سوی کنگره دامن بزند.

اين روزنامه همچنين به پيام ويدئويی ظريف اشاره کرده و آن را «ضد حمله‌ای شبيه به ضد حمله‌های برزيل تحت هدايت نيمار» توصيف کرده است که به قدرت‌های جهانی می‌گويد بازی بيهوده و غيرضروری برای وادار کردن ايران به عقب‌نشينی از خطوط قرمز را رها کنند.

گفتنی است دور جديد مذاکرات ايران هم‌اکنون به شکلی ديدارهای دوجانبه بين هيأت ايرانی و هيأت‌های شش قدرت جهانی در جريان است.