«زجر حیوانات را در سیرک‌های ایران متوقف کنید»

هزار نفر از فعالان محیط زیست و حیات وحش در ایران از حسن روحانی خواستند مانع از رواج گسترده آزار و اذیت حیوانات در سیرک‌های غیر استاندارد و غیر بهداشتی شود.

در این نامه‌ سرگشاده خطاب به رییس جمهور ایران، از افزایش روز افزون تعداد سیرک‌ها و حیوان آزاری در ایران به شدت انتقاد شده است.

در بخشی از این نامه آمده است:«سیرک حیوانات، اشتباه بزرگی که چندی است در جوامع پیشرفته، به دلایل علمی و اخلاقی، منسوخ شده است امروز در کشور ما به ابتدایی‌ترین شکل ممکن و در شرایطی غیراستاندارد و غیربهداشتی برپا می‌شود. گونه‌های باارزشی که از حیات وحش نیمه جان کشورمان جهت درآمدزایی در سیرک‌ها جدا می‌شوند در شرایطی اسفبار از لحاظ بهداشت، جایگاه، تغذیه و تنبیه، تا لحظه مرگ مورد سوء استفاده صاحبان سیرک‌ها قرار می‌گیرند».

فعالان حقوق حیوانات در این نامه تاکید کرده‌اند از آن‌جا که ماهیت سیرک‌ها بر جا به جایی و از نقطه‌ای به نقطه دیگر رفتن استوار است، این کار در ایران می‌توان زمینه قاچاق گسترده حیوانات نایاب را فراهم سازد.

به گفته این حامیان محیط زیست، سیرک از نظر مبانی اخلاقی نیز به شدت زیر سئوال است.   اسارت حیوانات در شرایط نامناسب و جابجایی آنها، تنبیه، گرسنگی، خستگی، استرس و از طرفی تاثیر خشونت رفتاری با این حیوانات بر تماشاچی که جمعی از آنان را خردسالان تشکیل می‌دهند عواملی هستند که در دنیای امروز نمی‌توان نام «تفریح» بر آن نهاد.

در این نامه به نگهداری یکی از نایاب‌ترین حیوانات ایران در سیرکی در «پارک نبوت کرج» نیز اشاره شده است. در این سیرک، یک خرس سیاه بلوچی که تنها تعداد انگشت‌شماری از آن در طبیعت ایران زندگی می‌کند، با حلقه‌ای فلزی در گوشت پوزه و لبش نگهداری می‌شود و از طنابی که به این حلقه متصل است برای کشیدن حیوان و وادار کردن او به حرکات نمایشی بر اثر درد استفاده می‌شود. مدافعان حقوق حیوانات وضعیت این خرس نایاب را بسیار اسفناک توصیف کرده‌اند.

امضا کنندگان این نامه از حسن روحانی خواسته‌اند با ممنوع شدن استفاده از حیوانات در سیرک، نام ایران نیز در فهرست کشورهایی که حیوانات را از سیرک حذف کرده‌اند و تعدادشان روز به روز در حال افزایش است ثبت شود.

زجر حیوانات در سیرک‌ها

علیرغم آن‌که استفاده از حیوانات در سیرک‌ها برای حرکات نمایشی قدمتی دیرینه دارد و پیشینه آن به رم باستان باز می‌گردد، اما در دهه‌های اخیر بسیاری از فعالان حقوق حیوانات در کشورهای مختلف تلاش‌های گسترده‌ای برای ممنوعیت اسارت و به کارگیری حیوانات در سیرک‌ها کرده‌اند.

مطابق تحقیقی که در سال ۲۰۰۸ توسط  دانشگاه واخنینگن در هلند و به سفارش «وازرت کشاورزی، طبیعت و کیفیت غذا» این کشور انجام شد، ۷۱ درصد حیوانات سیرک‌ها دچار مشکلات جدی سلامتی بودند. ۳۱ درصد شیرها و ببرها به هوا یا محیط آزاد دسترسی نداشتند، فیل‌ها به طورمتوسط ۱۷ ساعت در روز در زنجیر هستند و بیش از ۱۰ ساعت در روز از خود رفتارهای ناهنجار و گاه عصبی بروز می‌دهند. ببرها نیز گرچه به شدت از آتش می‌ترسند اما مجبور به پریدن از درون حلقه‌های شعله ور می‌شوند. از سال ۱۹۹۰ تا سال ۲۰۰۸ نیز بیش از ۱۲۳ مورد از حمله شیرها به انسان در سیرک ثبت شده است.

وضعیت بد نگهداری حیوانات در ایران

به جز مشکلات عمومی استفاده از حیوانات در سیرک‌‌ها در سرتاسر جهان، حیوانات نگهداری شده در ایران با مشکلات عدیده دیگری نیز دست و پنجه نرم می‌کنند.

شرایط غیر بهداشتی و غیر استاندارد محل نگهداری آن‌ها، عدم تغذیه مناسب و در اختیار نبودن امکانات مداوا و دامپزشک نیز سلامت حیوانات را در باغ‌وحش‌های خصوصی و سیرک‌ها در ایران به شدت در خطر انداخته است.

در اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۳، اعتراضات فعالان محیط زیست به تعطیلی موقت یک باغ وحش در بابلسر منجر شد. تصاویر و گزارش‌های منتشر شده نشان‌دهنده زجر و شکنجه فراوان حیوانات مختلف در این باغ وحش بود. از جمله تصاویر تکان دهنده این باغ وحش، خرس زنجیر شده‌ای بود که در حالت گرسنگی یا ضعف بر اثر بیماری قرار داشت.

از سوی دیگر در سیرک جزیره قشم نیز حدود ۳۰ راس شیر آفریقایی در قفسی کوچک با شرایط غیربهداشتی نگهداری می‌شوند.

در زاهدان نیز چشم یک شیر به دلیل تعلل در مداوا و در دسترس نبودن امکانات دامپزشکی تخلیه شد.این شیر که ۴ ماه با چشمی زخمی درون قفس زندگی کرده بود، به دلیل پیشرفت عفونت چشم خود را از دست داد.

فعالان حقوق حیوانات در ایران در حال تلاش برای جلب نظر مراجع دینی و همچنین هیئت دولت برای ممنوعیت استفاده حیوانات در سیرک‌ها و باغ‌وحش‌های غیر استاندارد و زجر و آزار آنان هستند.