زنان، مرغ عروسی و عزای سرداران غیور

غیرت دینی، کلیدی برای همه قفل هایی که سرداران و تندروهای اسلامی در هر جا از آن بهره می برند، و زنان موضوع مهم و همیشه حساس برای این غیرتمندان است که یگانه وظیفه خود را محدود کردن آنها می دانند. از دید این گروه از تندروهای مذهبی، نخستین گام برای سعادت و بهسازی جامعه اجرای احکام شریعت و مهمترین حکم شرع همانا حجاب زنان و جداسازی آنها از مردان است. دیدگاهی که زن را تنها وسیله کامجویی می داند، هر نوع حضور زنان در جامعه را مخل این نقش و موجب طمع دیگران نسبت به وی تلقی می کند.

موضوع تفکیک جنسیتی زنان در شهرداری تهران که قرار بود تنها دستآویزی برای اصولگرا نشان دادن سردار دکتر قالیباف باشد، به چالشی آشکار بین این گروه و سایر اقشار جامعه تبدیل شده است. تمسک دیرهنگام سردار قالیباف به غیرت دینی با همراهی افراد متنوعی از اصولگرایان حاکم در ایران همراه شده در این طیف از علم الهدی امام جمعه درشت گوی مشهد تا صادق لاریجانی رئیس قوه قضائیه و صدیقی امام جمعه موقت تهران، و سردار طلایی را می توان دید، سرداری که در زمان فرماندهی قالیباف در نیروی انتظامی نقش چهره همیشه خندان را بازی می کرد و به لطف سردار ضرغامی آنقدر در سیمای جمهوری اسلامی دیده شد تا سر از شورای شهر درآورد. از آن سو نیز دولت اعتدال در مقابل این نوع غیرتمندی نامتجانس ساکت نبوده و در ابتدا به صورت ضمنی و نهایتا از زبان یکی از زنان عضو دولت به صورت آشکار به این نوع فوران غیرت دینی اعتراض کرد.

غیرت دینی مومنین و تابعین آنها سال هاست که در گستره این خاک علیه حقوق زنان به جوش می آید، با گذشت کمتر از یکماه از سقوط نظام شاهنشاهی آیت الله خمینی در سخنرانی خود در مدرسه رفاه گفت : «در وزارتخانه اسلامی نباید معصیت بشود. در وزارتخانه‌های اسلامی نباید زنهای لخت بیایند. زنها بروند اما باحجاب باشند. مانعی ندارد بروند کار کنند لیکن با حجاب شرعی باشند.» ( ۱) در حالی که ایشان چند هفته پیش از این پیروزی گفته بود :«زن مسلمان به خاطر تعلیمات اسلامی چادر را انتخاب کرده است. در آینده زنان آزاد خواهند بود، در این باره تصمیم بگیرند. ما تنها از به کار بردن لباس‌هایی که بر خلاف عصمت و عفت عمومی است، جلوگیری خواهیم کرد.» (۲ ) گرچه این تناقض گفتار و رفتار با واکنش زنان مواجه شده و اعتراض و راهپیمایی هایی را به همراه داشت اما در فضای ملتهب روزهای پس از پیروز دوام نیاورده و غیرت دینی مومنین بر آزادی زنان غلبه کرد.
همین رفتار در بین سایر مدعیان حکومت اسلامی نیز دیده می شود، آنچه که اخوان المسلمین در مصر و پس از سقوط مبارک انجام داد، رفتار طالبان در افغانستان، اقدامات بوکوحرام در نیجریه، و رفتارهای داعش در برخورد با زنان همه نشان از این دارد که جنگ سالاران و سرداران پیروز میدان های نبرد اسلام گرایان، اولین رسالت خود را محدود سازی زنان می دانند. اگر سی و چند سال قبل آیت الله خمینی در پاریس و زیر نگاه رسانه های غربی سخنانی می گفت که حساسیت آنها را تحریک نکند، و فردای پیروزی برخلاف آن عمل کرد، اما امروز سرداران فاتح آشکار سخن می گویند. پس از سی و چند سال از استقرار نظام ولایت فقیه در ایران، انصار حزب الله خود را نیازمند راه اندازی گشت موتوری به عنوان نهی از منکر می داند (۳ )، امام جمعه مشهد مشکلات اقتصادی را ناشی از نوع پوشش زنان می داند ( ۴)، امام جمعه تهران تلاش برای تفکیک جنسیتی را از اجرای طرحهای بزرگ عمرانی تهران مهم تر می داند (۵ )؛ و این اقدامات درست در روزهایی رخ می دهد که خبرهای وحشی گری های تکفیری ها در منطقه در صدر اخبار است و یکی از حساس ترین موضوعات مربوط به این گروه های تندروی اسلامی نحوه برخورد آنها با زنان و محدودیت های بیشماری است که برای زنان در مناطق تحت اشغال خود ایجاد کرده اند. پرسش این است که چرا در همین شرایط اسلام گرایان تندوری ایرانی بر لزوم اجرای قوانین سخت گیرانه در مورد زنان اصرار می ورزند؟
آشکار است که سردار قالیباف و سردار طلایی برای به دست آوردن دل اصولگرایان به دنبال تفکیک جنسیتی در شهرداری تهران هستند، همچنین روشن است که نمی توان انتظار داشت آنها درک خود از مسائل و واکنش هایشان را به افق های دورتری همچون مسائل منطقه ای و جهانی گسترش دهند، اما سخنان هماهنگ ائمه جمعه و رئیس قوه قضائیه و برخی شخصیت های مهم اصولگرایان را هم باید اینچنین ارزیابی کرد؟ در واقع زنان در نگاه تندروهای مذهبی همواره به عنوان یک مشکل تلقی شده و آنها خود را ملزم به کاهش حضور زنان با هدف مدیریت مشکل می دانسته اند. گرچه ساختار جامعه ایران امکان اجرای همه احکام و محدودیت های مورد نظر تندروهای اسلامی را فراهم نکرده و تجربه سه دهه گذشته نشان از ناکامی آنها در این عرصه دارد، اما این افراد هیچ گاه ار تلاش برای ابراز علاقه خود به محدود سازی زنان دست برنداشته اند.

گروه داعش در اولین برخورد خود با موضوع زنان، آنان را برای رفع نیازهای جنسی (به نام جهاد نکاح) فراخواند و در گام بعد با اعلام محدودیت هایی همانند آنچه که طالبان در دوران سیطره خود انجام داده بود نگاه غالب خود به زنان را معرفی کرد. در این نگاه زنان وسیله تولید مثل و کامجویی مردان هستند و همه اقدامات مربوط به آنان باید برای افزایش میزان بهره وری جنسی و کاهش خطر تعرض دیگران به این گنجینه باشد. در همین پیش زمینه است که واکنش ها و تعابیر سردار طلایی معنا پیدا می کند که می گوید : «من به عنوان یک مرد غیرتی اجازه نمی‌دهم دختر را بیندازم جایی که هر قلم دلشان می‌خواهند نگاهش کنند . . . به خانمم گفتم من دارم می‌روم سر کار و آنجا سه خانم که دو تا از آنان مطلقه هستند کار می‌کنند، شما راضی هستی؟ گفت قلم پایت را می‌شکنم. من به عنوان زن دلم می‌خواهد همسرم امنیت داشته باشد.» ( ۶) واکنش های روحانی با سابقه ای همچون مسیح مهاجری، مدیر مسئول روزنامه جمهوری اسلامی به اظهارات تندروهای مذهبی نیز در همین پیش زمینه قابل شرح است که می گوید : «امروز در کشور گروه‌های خطرناکی وجود دارند که برای کشور از داعش و طالبان خطرناکترند.» (۷ )
نکته قابل توجه این است که مسئله زنان همواره یکی از مسائل چالش برانگیز برای فعالان مذهبی بوده است، اگر چه تا پیش از این رهبران مذهبی تلاش می کردند قبل از دستیابی به قدرت با سخنانی چند پهلو و مبهم خود را در این موضوع حساس صاحب نگاهی باز و آزاد نشان دهند، اما اینک بی پروایی های گروه های تکفیری نیاز به پرده پوشی را از بین برده است، سرداران و جنگ سالاران امروزی مدعی دینداری به روشنی نگاه ابزاری خود به زنان را آشکار می کنند و همانگونه که از علاقه شان به در خدمت گرفتن زنان برای کامجویی می گویند، از ضرورت حبس در خانه، تمرکز زنان بر تولید مثل، تفکیک جنسیتی، و موارد مشابه می گویند. اینکه در این میان تلاش سرداران داخلی برای به حاشیه راندن زنان را باید در راستای برنامه های همیشگی آنان دید، یا مقابله با توقعات ناشی از تغییر رئیس جمهور یا حتی هماهنگی ناخواسته با موج شریعت گرایی جدید در منطقه، بستگی به زاویه نگاه و حساسیت های ما دارد؛ اما روشن است که به هر مناسبتی برای زنان طرح هایی اجرا می شود بی آنکه در جوامع مذهبی به این نیمه کارآمد و موثر اجتماع بشری در تعیین سرنوشت خود نظرخواهی شود. زنان همچنان مرغ عروسی و عزای سرداران غیور هستند.

پی نوشت:

لینک مطلب در تریبون زمانه