مردم و استیضاح وزیر علوم

وزیر علوم، رضا فرجی دانا را استیضاح و عزل کردند.

این گزارش میدانی پیش از چهارشنبه، ۲۹ مرداد، روز استیضاح وزیر علوم تهیه شده است. گزارش حاصل گفت‌وگو با تعدادی از فعالان سیاسی، فعالان دانشجویی و مردم عادی است. می‌خواستیم بدانیم تا چه حد به موضوع توجه دارند و اگر دارند برداشت آنان چیست.

در مراجعه به مردم برای تهیه این گزارش در کمال تعجب متوجه شدم بیشتر از ۳۰ درصد افرادی که به صورت تصادفی از آنها درباره استیضاح پرس‌و جو کردم از ماجرای استیضاح وزیر علوم خبر ندارند یا «در حد یک جمله» به صورت اتفاقی درباره آن شنیده‌‌اند. یک مرد بالای ۴۰ سال سال و یک جوان کمی بالای بیست سال گفتند که در هنگام خرید سیگار از دکه‌های روزنامه فروشی، چشم‌شان به تیتر روزنامه‌ها افتاده، اما دقیقا نمی‌دانند موضوع از چه قرار است. از یک اکیپ ۹ نفره از جوانانی که برای تفریح عازم شمال کشور بودند تنها دو نفر از ماجرای استیضاح باخبر بودند.

سه زن و یک مرد که به عنوان فروشنده در مغازه‌های مختلف کار می‌کردند خبر استیضاح وزیر علوم را نشنیده بودند. یک کارگر پمپ بنزین، یک بساز و بفروش، چند خانم خانه‌‌دار، دو پیک موتوری و یک فرش‌فروش از دیگران کسانی بودند که از نزاع مجلس و دولت بر سر وزیر علوم بی‌اطلاع بودند.

فرش فروش که ۴۸ ساعت قبل از کشور آلمان برگشته است دلیل بی خبری خود را مسافرت عنوان کرد و یکی از پیک موتوری‌ها «بدهی» و «سختی زندگی» را عامل بی توجهی به مسائل سیاسی عنوان کرد.

موافقان و مخالفان فشار مدنی بر نمایندگان

یک دانشجوی رشته ادبیات فهرستی از شماره تلفن‌های نمایندگان امضا کننده‌ طرح استیضاح را از طریق ایمیل، فیس بوک، وایبر و پیامک برای دیگران ارسال می‌کند و از آنان می‌خواهد با ارسال پیامک و یا تماس تلفنی برای این نمایندگان از آنها بخواهند به استیضاح وزیر علوم رای ندهند.

در بین صاحبان شماره‌های موبایل، نام نمایندگانی نظیر علی لاریجانی، احمد توکلی، علیرضا مرندی، محمد حسن ابوترابی فرد، محمدرضا باهنر، غلامرضا مصباحي مقدم، مقداد نجف نژاد، حسین نیاز آذری، محمد دامادی و قاسم احمدی به چشم می‌خورد.

یکی از فعالان دانشجویی دانشگاه تبریز با «ساده لوحانه» خواندن این اقدام می‌گوید: «جو راه می‌اندازند و یک سری بچه‌ای که از جایی خبر ندارند بر می‌دارند به نمایندگان مجلس زنگ می‌زنند یا اس.ام.اس می‌دهند. از اول مهر شروع می‌کنند به احضار کردن و تعلیق زدن و وزارت اطلاعات این افراد را شناسایی می‌کند. بدون اینکه کار خاصی بکنند بی‌جهت دچار مشکلات شخصی می‌شود. سوختن این بچه‌‌ها با اینجور کارها است که باعث شده فعالیت دانشجویی کم بشود.»

یک خانم ۲۰ ساله که دانشجوی سال اول دانشگاه بهشتی است معتقد است تماس گرفتن دانشجویان و مردم با نمایندگان موثر است و دلیل این اعتقاد خودش را این گونه شرح می‌دهد: «شاید به این فکر کنند که اگر به حرف مردم گوش ندهند مردم دیگر به آنها رای نمی‌دهند. وقتی مطمئن شوند که مردم کارهای آنها را زیر نظر دارند به استیضاح رای نمی‌دهند تا دوباره به عنوان نماینده انتخاب شوند.»

یک فعال سیاسی که دو سال قبل از دانشگاه فارغ التحصیل شده است در این باره می‌گوید:«چه توقعی دارند؟ اینکه باهنر، ابوترابی یا مصباحی مقدم با یک اس.ام.اس نظرشان عوض شود؟ اینجاست که به قول فامیل دور[در سریال کلا قرمزی] من دیگر حرفی برای گفتن ندارم. فکر می‌کنم دلیل رواج طنز در کشور ما این است که گاهی اوقات بعضی افراد اینقدر از مرحله پرت هستند که توضیح دادن فایده ندارد و بیشتر باعث اعصاب خردی می‌شود. روی همین حساب جک ساخته‌ می‌شود و همه به سمت مسخره کردن می‌روند.»

این فعال سابق دانشجویی ادامه می‌دهد: «بعد از سال ۱۳۸۸ که موج بازداشت‌ها و اخراج‌‌ها به وجود آمد فعالیت در دانشگاه متوقف شد و بعد از آمدن آقای روحانی کسانی در دانشگاه فعال شده‌‌‌اند که تجربه‌ای در فعالیت دانشجویی و سیاسی ندارند و انگار نمی‌فهمند شرایط ایران را؟ چطور است به حداد عادل اس.ام.اس بزنیم و بگویم اگر می‌خواهی دفعه دیگر به تو رای بدهیم برای رفع حصر تلاش کن. او هم می‌گوید چشم؛ وقتی رفتم خانه دامادم (پسر علی خامنه‌ای) حتما سفارش می‌کنم موسوی و کروبی را آزاد کنند.»

اگر دانشگاه باز بود...

اغلب دانشجویان درباره استیضاح وزیر علوم با افسوس از تعطیلی دانشگاه یاد می‌کنند و معتقدند اگر دانشگاه‌‌ها تعطیل نبود امکان حمایت از وزیر علوم فراهم بود. دانشجویان همچنین استیضاح وزیر علوم را به شرط باز بودن دانشگاه‌ها بهترین زمان برای بازگشت نشاط سیاسی به دانشگاه‌‌‌ها می‌دانند.

یک دانشجوی دانشکده فنی تهران می‌گوید:«بهارستان دیگر مجلس نیست. باید اسم دیگری روی آن گذاشت. می‌دانند که دانشگاه تعطیل است برای همین فرجی دانا را مظلوم گیر آورده‌اند.» او ادامه می‌دهد: «اگر دانشگاه باز بود می‌توانستیم تریبون آزاد راه بیاندازیم.»

یک دانشجوی دانشگاه علم و صنعت نیز می‌گوید که اگر دانشجویان در دانشگاه بودند «مطمئن باشید دانشگاه‌‌‌ها شلوغ می‌شد.» او معتقد است: «مشکل دانشجوها این است که می‌ترسند. اگر یک اتفاق بیافتد که ترس دانشجوها بریزد فضا خودش باز می‌شود. حیف شد. اگر دانشگاه بودیم بالاخره یک کاری می‌کردیم.»

یک دانشجوی رشته شیمی دانشگاه اصفهان معتقد است آقای فرجی دانا باید در فرصتی که داشت فضای دانشگاه را باز می‌کرد تا امکان برگشت فضا برای نمایندگان مجلس وجود نداشته باشد. او می‌گوید: «آنها می‌خواهند قبل از اینکه فضای دانشگاه باز شود وزیر علوم استیضاح بشود. با توجه به اینکه وزیر بعدی باید دوباره از مجلس رای بگیرد دیگر اجازه نمی‌دهند یک فرد مناسب وزیر شود. به نظر من باید تغییراتی ایجاد می‌شد که نمایندگان بفهمند اگر وزیر عوض شود دیگر فایده ندارد.»

این دانشجو «دادن مجزو نشریات به دانشجویان متقاضی»، «بستن پرونده‌های کمیته انضباطی»، «بازگشایی تشکل‌های صنفی» و «کم شدن سطح برخورد انتظامات و حراست» دانشگاه را از اقداماتی بر می‌شمارد که باید «فورا» توسط وزیر علوم اجرا می‌شد.

ترس آقازاده‌ها و امید به افشاگری در بین دانشجویان عادی

موافقان، مخالفان و بی‌طرفان این نزاع سیاسی همه می‌دانند که اصل این کشمش یک دلیل دارد و آن هم افشای پذیرش ۳۰۰۰ دانشجوی دکترای بدون شرکت در کنکور و آزمون بوده است. ۷۳ دانشجو با معدل کار‌شناسی زیر ۱۴و ۷۰‌ دانشجو با معدل کارشناسی‌ارشد زیر ۱۶ به دانشگاه‌های خارج از کشور اعزام شده‌اند.۲۲۸‌ دانشجو با معدل کار‌شناسی زیر ۱۴و ۳۰۵ دانشجو با معدل کار‌شناسی ‌ارشد زیر ۱۶، از خارج از کشور جذب دانشگاه‌های داخل کشور شده‌اند.

مجتبی صدیقی، رئیس سازمان امور دانشجویان وزارت علوم تایید کرده است که نام شماری از «آقازادگان» و وابستگان سران کشور نیز در بین این افراد دیده می‌شود. به جز فرزندان و اقوام مسئولان کشور، تعداد زیادی از دانشجویان وابسته به نهاد شبهه نظامی بسیج و تشکل‌های اسلامی مورد حمایت حکومت، بدون داشتن صلاحیت علمی از بورس‌های تحصیلی استفاده کرده‌اند و این افراد دیر یا زود به عنوان استاد دانشگاه‌های مختلف در ایران مشغول به کار خواهند شد. یک دختر دانشجو می‌گوید: «این سه هزار نفر استاد دانشگاه بشوند دانشگاه می‌شود مثل مسجد و پایگاه بسیج».

یکی از دانشجویان نخبه دانشگاه امیر کبیر که اکنون در یک دانشگاه مطرح آمریکایی در حال تحصیل است درباره داماد پروین احمدی‌نژاد که نام او نیز در بین بورسیه‌های غیر قانونی است می‌گوید: «اسم او حمید افراشته است. زمانی که من سال سوم دانشگاه بودم اسم او در پلی‌تکنیک سر زبان‌‌ها افتاد. از رشته معدن به رشته عمران رفت و بعد از عمران خوشش نیامد و به رشته مکانیک رفت.»

این دانشجوی مقیم آمریکا می‌گوید: «ما آن زمان نمی‌دانستیم چطور ممکن است در یک دانشگاه معتبر مثل پلی تکنیک یک دانشجو هر ترم رشته عوض کند. وقتی من به آمریکا آمدم از طریق دوستانم مطلع شدم او داماد خواهر احمدی‌نژاد است.»

یک دانشجوی رشته معدن که همزمان با داماد احمدی‌نژاد در دانشکده معدن دانشگاه امیر کبیر مشغول به تحصیل بوده است با تایید اطلاعات بالا می‌گوید: «معدل ترم سوم لیسانس او زیر ۱۴ بود و ۵ واحد در ترم سوم افتاده بود اما از این اتاق به آن اتاق می‌رفت و به راحتی از استادها نامه می‌گرفت.» این دانشجوی سابق دانشگاه امیر کبیر برای اثبات گفته‌ایش می‌گوید: «ما هم‌ورودی بودیم. سه واحد از درس‌هایی که افتاده بودیم با هم افتاده بودیم. من گرفته بودم ۸,۷۵ و او گرفته بود ۸,۵؛ برای اعتراض به اتاق استاد رفتیم. مرا بیرون انداخت و او با نمره ۱۴,۵ از اتاق استاد بیرون آمد.»

یک دانشجوی دانشگاه علامه‌ می‌گوید «تنها دلخوشی دانشجویان افشاگری وزیر علوم است» و ادامه‌ می‌دهد: «به نظرم باید تهدید را تبدیل به فرصت کرد و از تریبون مجلس که از رادیو پخش‌ می‌شود برای افشای تخلفات دوران احمدی‌نژاد استفاده کرد تا مردمی که به احمدی نژاد و سعید جلیلی رای دادند متوجه بشوند که اشتباه کرده‌‌‌اند.»

غیر دانشجو‌ها چه می‌گویند؟

یک کارمند شرکت برق معتقد است حسن روحانی نباید تسلیم کسانی شود که قصد دارند ایران را به روزهای سیاه گذشته برگردانند. او‌ می‌گوید: «کاش آقای روحانی خودشان به مجلس بروند و با صحبت‌های خودشان کاری کنند که وزیر علوم برکنار نشود اما به نظرم اگر استیضاح رای آورد آقای روحانی باید یک شخصیت قوی‌تر را معرفی کنند تا مجلس بفهمد که اگر قرار باشد وزرا را استیضاح کنند افراد قوی‌تری به جای آنها خواهند آمد.»

یک فرهنگی بازنشسته معتقد است «گرانی مهتر از دانشگاه است. روحانی کاری کند قیمت‌ها پائین بیاید تا مردم در انتخابات مجلس به طرفداران او رای بدهند.» این خانم اضافه‌ می‌کند: «زمان آقای خاتمی یادم هست که ناطق نوری رئیس مجلس بود و مثل حالا مجلس با دولت همکاری نمی‌کرد ولی مردم در انتخابات به طرفداران آقای خاتمی رای دادند.

بعد از آقای خاتمی مردم به احمدی‌نژاد رای دادند برای اینکه مشکلات اقتصادی زیاد شده بود. چرا دروغ بگویم؟ خود من به احمدی‌نژاد رای دادم ولی فکر‌ نمی‌کردم بخواهد کارهایی کند که قیمت دلار سه برابر بشود.»

یکی از زندانیان سیاسی سابق که بعد آزادی از زندان با کار در یک کتابفروشی امرار معاش‌ می‌کند‌ می‌گوید: «من سال‌ها پیرو اصل گفتمانی بودم که با آقای خاتمی بر سر زبان‌ها افتاد. گفتمان بین قدرت و مردم را یک راهکار مدرن برای ایجاد تغییرات تدریجی تصور‌ می‌کردم... ولی گفت‌وگو با یک حیوان وحشی بی‌فایده است. تجربه آقای خاتمی و ظهور یک دولت فاشیستی بعد از دولت اصلاحات در اختیار ماست. باید از این تجربه آموخت. آن روش جواب نداد و اکنون که اصو‌ل‌گرایان و باندهای نزدیک به قدرت از گذشته منسجم‌تر هستند، تنها راه، حمله است. به اندازه هر سوالی که مجلس از وزیران کابینه سوال‌ می‌کند باید برای اصولگرایان بحران ایجاد شود. راه بحران سازی برای اصولگرایان فعال شدن اعتراضات مدتی در بخش مختلف جامعه است. آقای روحانی در باز کردن فضا تاخیر کرده است.»

یک خانم ۲۹ ساله که طراح صنعتی است از آقای روحانی خواهش‌ می‌کند که عوامل دولت قبل را به محاکمه بکشاند و‌ می‌گوید: «می‌دانم که رئیس جمهور در قوه قضائیه اختیارات ندارد اما به عنوان شاکی و مسئول فعلی اموال دولتی‌ می‌توانند این کار را انجام بدهند. این را از آقای روحانی خواهش‌ می‌کنم که این کار را بکنند. استیضاح وزیر علوم فقط بهانه است که سرپوش گذاشته شود روی دزدی‌ها و کارهای غیر قانونی دولت قبلی. از آقای روحانی خواهش‌ می‌کنیم احمدی‌نژاد و همکارانش را به دادگاه بکشد.»