آینده انرژی‌های پاک در جهان

سرعت رشد استفاده از انرژی‌های تجدید شونده مانند انرزی خورشیدی و باد در جهان افزایش یافته است. به گفته آژانس بین‌المللی انرژی IEA، اکنون حدود ۲۲ درصد از انرژی جهان وابسته به این منابع پاک و فن‌آوری‌های نوین استفاده از آن‌هاست.

با این‌حال احتمال دارد از سرعت رشد و سرمایه‌گذاری در این صنعت نوپا کاسته شود. دلیل این امر آن است که در بسیاری از کشورها، سیاستمداران و برخی صنایع بزرگ از یارانه‌هایی که باید در اختیار تولید کنندگان و مصرف‌کنندگان انرژی‌های تجدید شونده قرار بگیرد، راضی به نظر نمی‌رسند و آن را هزینه‌ای تحمیلی بر دوش خود می‌بینند. این یارانه‌ها برای تشویق به تولید و به کارگیری هرچه بیشتر انرژی‌های پاک و جدید است.

طبق گزارش جدیدی که آژانس بین المللی انرژی منتشر کرده است، در سال ۲۰۱۳ میلادی بیش از ۲۵۰ میلیارد دلار در جهان برای تولید انرژی‌های تجدید شونده سرمایه‌گذاری شده است.

رشد سرمایه‌گذاری در این زمینه در حالی است که هنوز سازمان ملل متحد میزان استفاده از انرژی‌های پاک را در جهان کافی نمی‌داند. در آوریل ۲۰۱۴ سازمان ملل هشدار داد برای نجات جهان از خطر تغییرات آب و هوایی باید سرمایه‌گذاری در تولید انرژی‌های تجدیدشونده حداقل سه برابر شود.

اکنون نیز آژانس بین المللی انرژی، از دولت‌های مختلف خواسته است از کمک به رشد این بخش دریغ نکنند. به گفته ماریا فن در هوفن، مدیر اجرایی آژانس، انرژی‌های تجدیدشوننده، بخشی جدایی ناپذیر از امنیت جهانی انرژی هستند. اما اکنون درست در زمانی که این انرژی‌ها در حال تبدیل شدن به یک رقیب جدی برای سایر انواع انرژی هستند و استفاده از آن‌ها روز به روز به صرفه‌تر می‌شود، تردیدهایی در برخی بازارهای بزرگ برای سرمایه‌گذاری بیشتر روی آن‌ها پیش آمده است. بسیاری از دولت‌ها هنوز به اقتصادی بودن استفاده از انرژی‌های پاک و تجدیدشونده ایمان ندارند و از هزینه‌های ابتدایی راه اندازی چنین نیروگاه‌هایی نگرانند.

آژانس بین‌المللی انرژی تاکید دارد که هزینه استفاده از انرژی‌های جدید در طول زمان پایین می‌آید و پس از یک سرمایه‌گذاری اولیه و پرداخت مشوق‌های اقتصادی، به یک بازار مطمئن برای سرمایه‌گذاری تبدیل می‌شوند.

انرژی برق-آبی و سایر انرژی‌های سبز می‌توانند تا سال ۲۰۲۰ همچنان حدود ۲۶ درصد از انرژی مورد نیاز جهان را تامین کنند. در حال حاضر، میزان استفاده از نیروی آب برای تولید برق معادل میزان استفاده از گاز در نیروگاه‌های سراسر جهان است.

گرچه استفاده از انرژی‌های تجدید شونده رو به رشد است، اما میزان سرمایه‌گذاری در آن نسبت به سال ۲۰۱۱ افت کرده است. در آن سال حجم سرمایه‌گذاری به رکورد ۲۸۰ میلیارد دلار رسید.

آژانس بین‌المللی انرژی نیز ضمن تمجید از گسترش توربین‌های بادی و نیروگاه‌های خورشیدی، می‌گوید هنوز میزان گسترش این نیروگاه بسیار کمتر از آن میزانی است که بتوان با آن با گرم شدن آب و هوای زمین و تجمع گازهای گلخانه‌ای مقابله کرد.

روز ۹ سپتامبر سازمان جهانی هواشناسی اعلام کرد میزان دی اکسید کربن در هوا در مقایسه با قرن هجدهم میلادی ۲۳۵ درصد افزایش پیدا کرده است و گازهای گلخانه‌ای نیز به بیشترین میزان خود در ۳۰ سال گذشته رسیده‌اند. بخش عمده گازهای گلخانه‌ای به دلیل استفاده از سوخت‌های فسیلی مانند نفت، گاز و ذغال سنگ تولید می‌شوند.

انجمن اروپایی انرژی بادی معتقد است اگر اروپا واقعا می‌خواهد به امنیت در بخش انرژی دست یابد، باید هدف خود را دست‌یابی به حداقل ۳۰ درصد انرژی تجدید پذیر تعریف کند. در ماه اکتبر سال‌جاری، کشورهای اروپایی در مورد آینده بازار انرژی در این قاره تصمیم گیری می‌کنند، اما به نظر نمی‌رسد که بر سر استفاده بیش از ۲۷ درصد از انرژی‌های تجدید‌پذیر توافقی صورت گیرد. این میزان به اعتقاد آن‌هایی که نگران امنیت انرژی همچنین تغییرات آب و هوایی در کره زمین هستند بسیار اندک است.

آژانس بین‌المللی انرژی گزارش داده است که هم اکنون استفاده از توربین‌های بادی در ساحل در کشورهایی مانند برزیل، شیلی و آفریقای جنوبی در برابر استفاده از نیروگاه‌های با سوخت فسیلی بسیار بیشتر مورد استقبال قرار می‌گیرد.

اما در تمام کشورهای اروپایی وضعیت این چنین مساعد نیست. در بریتانیا با وجود آن‌که گزینه استفاده از توربین‌های بادی در خشکی گزینه‌ای بسیار اقتصادی و کم هزینه در این کشور است، اما حزب محافظه‌کار از مخالفان گسترش آن است.

یک نظر سنجی که در ماه اوت سال ۲۰۱۴ در بریتانیا انجام گرفت نشان داد، با وجود حمایت عمومی مردم این کشور از گسترش نیروگاه‌های بادی، چهار پنجم نمایندگان محافظه‌کار مجلس با آن مخالفند. آن‌ها گرچه به تاثیرات مهم زیست محیطی و همچنین ارزان بودن این انرژی اذعان دارند، اما می‌گویند رای‌دهندگان آن‌ها به خصوص در مناطق روستایی با نصب این توربین‌ها در اطراف محل زندگی خود موافق نیستند.

گزینه دیگر البته نصب این توربین‌های بادی در میان آب‌های دریاست، گزینه‌ای که به دلیل هزینه‌های زیادش مورد استقبال نیست. شرکت‌های انرژی بادی در بریتانیا می‌گویند حزب محافظه‌کار در برنامه‌های تبلیغاتی‌اش برای انتخابات عمومی این کشور در سال ۲۰۱۵ قرار است حذف یارانه‌ها برای توسعه انرژی بادی را به رای‌دهندگان وعده دهد.

در این کشور، انرژی بادی تنها ۴ درصد از انرژی مورد نیاز را تامین می‌کند، در حالی که سهم گاز ۴۲ درصد، انرژی هسته‌ای ۲۴ درصد و ذغال سنگ ۱۷ درصد است.

این در حالی است که در کشوری مانند اسپانیا، انرژی بادی از انرژی هسته‌ای پیش افتاده است. طبق گزارشی که در سال ۲۰۱۳ منتشر شد، برای نخستین بار انرژی بادی توانسته به عنوان منبع اصلی انرژی در اسپانیا عمل کند. توربین‌های بادی در این کشور اکنون حدود ۲۱ درصد از نیازهای برقی آن را برآورده می‌کنند.