برندگان نوبل فیزیک اعلام شدند

صد و هشتمین جایزه نوبل فیزیک به طور مشترک به «ایسامو آکاساکی»، «هیروشی آمانو» از دانشگاه ناگویا در ژاپن و «شوجی ناکامورا» از دانشگاه کالیفرنیا در سانتا باربارا اهدا شد.

جایزه نوبل فیزیک ۲۰۱۴ برای ابداع لامپ‌های منتشر کننده نور آبی (ال‌ای‌دی) که نور سفید با کارایی بالا تولید می‌کنند و با محیط زیست سازگار هستند، به این سه دانشمند اختصاص یافته است.

با استفاده از ال‌ای‌دی‌های آبی، می‌توان نور سفید را به روش بهتری تولید کرد. لامپ‌های ال‌ای‌دی، با دوام‌تر و به‌صرفه‌تر از منابع قدیمی نوری هستند.

ایسامو آکاساکی، هیروشی آمانو و شوجی ناکامورا اوائل دهه ۱۹۹۰، با تولید پرتوهای نور آبی درخشان از نیمه‌رساناهای خود تحولی بنیادین در فناوری نور ایجاد کردند. دیودهای قرمز و سبز قبلا ابداع شده بودند، اما بدون نور آبی، لامپ‌های سفید قابل ساخت نبودند. تولید ال‌ای‌دی آبی سه دهه طول کشید.

ابداع ال‌ای‌دی‌ها اهمیت بسیاری دارد، چون گفته می‌شود قرن ۲۱، با لامپ‌های ال‌ای‌دی روشن خواهد شد.

لامپ‌های ال‌ای‌دی سفید، نور درخشان سفید منتشر می‌کنند و بادوام و اقتصادی هستند. با توجه به مصرف فراوان منابع انرژی برای تولید نور، توسعه ال‌ای‌دی‌ها باعث ذخیره منابع زمینی می‌شود. این لامپ‌ها ۱۰۰ هزار ساعت دوام دارند در حالی که لامپ‌های رشته‌ای تنها هزار ساعت کار می‌کنند و لامپ‌های فلورسنت ده هزار ساعت کارآیی دارند.

پیش از این موسساتی مانند تامسون رویترز پیش‌بینی‌ کرده بودند که این جایزه به «چارلز ال. کین»، «لورانس مولن‌کامپ» و «شوچنگ ژانگ» برای کشف حالت جدید ماده موسوم به اسپین کوانتومی یا «جیمز اف. اسکات»، «رامامورتی رامش» و «یوشیری توکورا» برای تحقیقات در حوزه ذخیره‌سازی داده‌ها و «پیدونگ یانگ» برای طراحی کوچک‌ترین لیزر جهان (نانولیزر) تعلق می‌گیرد.

این جایزه سال گذشته به فرانسیس انگلرت و پیتر هیگز برای کشف ذره هیگز اهدا شد.

جایزه نوبل فیزیک هر ساله توسط آکادمی سلطنتی علوم سوئد به دانشمندان در زمینه های مختلف فیزیک تعلق می گیرد.

جایزه فیزیک یکی از پنج جایزه نوبل است که توسط آلفرد نوبل برای مشارکت های برجسته در زمینه های فیزیک، شیمی، ادبیات،اقتصاد، صلح و فیزیولوژی یا پزشکیراه اندازی شده است.

این جایزه توسط بنیاد نوبل اداره می‌شود و توسط یک کمیته که متشکل از پنج عضو منتخب آکادمی علوم سلطنتی سوئد هستند به برندگان اعطا می شود.

اولین جایزه نوبل در فیزیک در سال ۱۹۰۱ به «ویلهلم کنراد رونتگن» از آلمان اهدا شد.

هر جایزه شامل یک مدال، یک دیپلم افتخار و جایزه نقدی است که در طول سال های مختلف مقدار آن متفاوت بوده است.

به عنوان نمونه در سال ۱۹۰۱، مقدار جایزه رونتگن، ۱۵۰۷۸۲ کرون بود که در دسامبر ۲۰۰۷ برابر با ۷،۷۳۱،۰۰۴ کرون شد.

در سال ۲۰۰۸، این جایزه به «ماکوتو کوبایاشی» و «شیهید ماسکاوا» اهدا شد و مقدار آن ۱۰٬۰۰۰٬۰۰۰ کرون سوئد (اندکی بیش از ۱ میلیون یورو، یا ۱٫۴ میلیون دلار آمریکا) بود.

جایزه نوبل

آلفرد نوبل، کارخانه‌دار و پژوهشگر سوئدی (۱۸۳۳-۱۸۹۶) دینامیت را اختراع کرد و به خاطر خاصیت ویرانگر آن از احساس عذاب وجدان رنج می‌برد. او به امید جبران این اختراع ویرانگر، وصیت کرد که پس از او بنیادی به نام «نوبل» به پژوهشگرانی که دستاورد آنان برای بشریت مفید بوده است، جایزه‌ای به همین نام اهدا کند. آلفرد نوبل در زمان حیاتش ۳۵۰ اختراع را به نام خود ثبت کرده بود.

جوایز نوبل از سال ۱۹۰۱ اهدا می‌شوند. ارزش این جایزه از ۱۵۰ هزار کرون به تدریج به ده میلیون کرون افزایش پیدا کرده است. در سال ۲۰۱۲ به خاطر بحران اقتصادی ارزش این جایزه به هشت میلیون کرون کاهش پیدا کرد.

هر سال سه دانشمند می‌توانند این جایزه را بین خود تقسیم کنند. جایزه صلح نوبل نیز، هم به اشخاص و هم به نهاد‌ها اهدا می‌شود.

۱۰ دسامبر هر سال در سالگرد درگذشت آلفرد نوبل این جوایز در مراسم باشکوهی به برندگان تقدیم می‌شود.

آکادمی نوبل برندگان جایزه نوبل شیمی، فیزیک، ادبیات را برمی‌گزیند. برندگان نوبل پزشکی اما از سوی پژوهشکده کارولینسکا در سوئد انتخاب می‌شوند.

کمیته‌ای در پارلمان نروژ در اسلو برنده نوبل صلح را برمی‌گزیند.