انتقاد از الگوی توسعه و سهم زنان در اشتغال صنعتی

مسعود نیلی، مشاور اقتصادی حسن روحانی می‌گوید سهم زنان در اشتغال صنعتی بسیار پایین است و این تناسبی با حضور رو به افزایش آنها در سیستم آموزش عالی ندارد.

مسعود نیلی، عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی شریف، صبح چهارشنبه ۲۳ مهر، در کنفرانس فارغ‌التحصیلان این دانشگاه، به موانع توسعه صنعتی در ایران پرداخت و این پرسش را طرح کرد که مسئله ناشی از توسعه‌نیافتگی است یا انحراف از توسعه.

نیلی گفت نمی‌توانیم با گذشته پنج دهه از آغاز روند صنعتی شدن ایران، ادعا کنیم که صنعت قابل رقابت یا اقتصاد صنعتی داریم: «در ۵۰ سال گذشته اجزای مورد نیاز برای صنعتی شدن به خوبی کنار هم قرار نگرفته‌اند.»

مسعود نیلی از وظایف دانشگاه شریف و سازمان مدیریت صنعت در تقویت افراد مورد نیاز صنعت در دهه چهل شمسی یاد کرد: «در دهه ۴۰ ما بالاترین رشد صنعتی را داشتیم و رشد اقتصادی ما دو رقمی و تورم ما یک رقمی بود. در دهه ۵۰ بود که تورم ما دور رقمی و رشد اقتصادی یک رقمی شد که هنوز هم به همین صورت است.»

نیلی تاکید کرد که ماشین توسعه الگوی خود را دارد که نمی‌توان از جایی خرید بلکه باید آن را از دیگران یاد گرفت و الگوی آن را ترسیم کرد. تعیین اهداف بدون توجه به قابلیت های افراد منجر به عدم تحقق اهداف می‌شود.

او در توضیح بی‌تناسب بودن اجزای لازم برای توسعه یا رشد صنعتی، به این اشاره کرد که ۸۸ درصد شاغلان صنعتی، تحصیلات زیر دپیلم و دیپلم دارند و زنان نیز با وجود سهم رو به افزایش در سیستم آموزش عالی، جای اندکی در اشتغال صنعتی دارند.

در آماری که خبرگزاری مهر در دهم آبان ۱۳۹۲ منتشر کرده بود، متوسط نرخ بیکاری زنان حتی در تهران با وجود قرار داشتن در کانون تجمع مراکز صنعتی و اداری ایران، ۲۱.۶ درصد اعلام شده بود.

این آمار که مبتنی بر نرخ بیکاری مربوط به ۳۹۲ شهر کشور در بخش زنان بود، نرخ بیکاری زنان در  ۲۸۹ شهر ایران یعنی معادل ۷۰ درصد کل شهرها را ۱۵ درصد نشان می‌داد.

کمتر از یک سال پیش، محسن رنانی، اقتصاددان و استاد دانشگاه سخنان مشابه مسعود نیلی بیان کرده بود.

رنانی در ۲۷ دی‌ ۱۳۹۲، در چهارمین «همایش ملی بانوان» گفته بود که منظور از توسعه تنها رفاه نیست، بلکه تحول ذهنی است: «ما می‌توانیم نفت بفروشیم و نیروگاه اتمی بسازیم اما این به معنای توسعه نیست بلکه توسعه یافتگی در ذهن ما شکل می‌گیرد.»

رنانی عنوان کرد که نیروی کار زنان به نسبت کل نیروی کار در ایران بسیار پایین است و با وجود تلاش برای تحصیلات دانشگاهی آنها، نرخ مشارکت اقتصادی زنان شاغل ۷/ ۱۳ درصد است: «در سال ۱۳۵۵ این نرخ ۹/ ۱۲ درصد بوده که در ۳۷ سال تنها ۸/ ۱ درصد رشد کرده است. این یعنی آن که ما موانع سلبی را برداشته‌ایم اما قابلیت ایجاد نکرده‌ایم.»

رنانی سهم نازل زنان ایرانی در پارلمان ( سه درصد) و نقش آنها در تصمیم‌گیری‌ها را نیز نقد کرد و گفت تنها ۱۰ کشور دنیا از جمله شیخ‌نشین‌ها، سهم کمتری به نسبت نمایندگان زن ایران در مجلس دارند.

به نقل از علی ربیعی، وزیر کار ایران در ۱۵ شهریور، عمده واجدان شرایط کار فارغ‌التحصیلان دانشگاهی هستند که ۴۰ درصدشان را کارجویان زن تشکیل می‌دهند.