«زنان ایرانی تنها در ۶. ۱۲ درصد فعالیت‌های اقتصادی مشارکت دارند»

زنان ایرانی تنها در ۶. ۱۲ درصد فعالیت‌های اقتصادی مشارکت دارند و درآمد آن‌ها بسیار پایین است. این را معاون رییس‌جمهوری ایران در اموز زنان و خانواده می‌گوید.

شهیندخت مولاوردی، امروز پنج‌شنبه ۱۶‌بهمن، هنگام افتتاح نخستین نمایشگاه منطقه‌ای نقش‌آفرینی زنان در تولید پایدار، حضور زنان را در عرصه‌های مختلف صنعت ضعیف توصیف کرده و گفته است: «نرخ مشارکت اقتصادی زنان تنها ۶. ۱۲ درصد است و درآمد اقتصادی آن‌ها نیز به حدی پایین است که باید برای آن برنامه‌ریزی‌های جدی صورت گیرد.»

معاون رییس‌جمهوری ایران تأکید کرده که فعالیت‌های اقتصادی زنان نیازمند برنامه‌ریزی‌های دقیق است و یکی از مأموریت‌های مهم دولت روحانی در امور زنان، توجه به فعالیت‌های اقتصادی، درآمد زایی و کارآفرینی آن‌هاست. با این حال طبق گفته مولاوردی، فعالیت‌های زنان در سال‌های گذشته نشان می‌دهد که آنان به خصوص در بخش صنعت ضعیف ظاهر شده‌اند.

مدتی قبل نیز، مسعود نیلی، مشاور اقتصادی حسن روحانی گفته بود که سهم زنان در اشتغال صنعتی بسیار پایین است و این تناسبی با حضور رو به افزایش آن‌ها در سیستم آموزش عالی ندارد.

این در حالی است که علی ربیعی، وزیر کار ایران، ۱۵ شهریور‌ ماه سال جاری از فارغ‌التحصیل دانشگاهی بودن بیشتر واجدان شرایط کار خبر داده بود و تأکید کرده بود که ۴۰ درصد آنان را کارجویان زن تشکیل می‌دهند.

معاون زنان و خانواده دولت ایران، در حاشیه بازدید خود از یک مرکز تجاری در اصفهان، به حلقه‌های مفقوده زیادی اشاره کرده که در حوزه زنان در استان‌های مختلف کشور وجود دارد. او گفته: «زنان نیازمند عرضه و فروش توانمندی‌های خود در حوزه کارآفرینی و اقتصاد هستند و به همین منظور لازم است طرح ضربتی آموزش با همکاری مراکز آموزشگاهی، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهور و سایر سازمان‌های مربوط صورت گیرد.»

موانع دشوار بر سر راه اشتغال زنان

با وجود این گفته‌ها، عزم دولت ایران برای جذب مشارکت اقتصادی زنان چندان جدی به نظر نمی‌رسد چرا که موانع قانونی بر سر راه اشتغال زنان هر روز بیشتر می‌شوند. در سال‌های اخیر زنان ایرانی به بهانه‌های مختلف و با اجرای طرح‌های گوناگونی که به نام حمایت از خانواده تصویب و اجرا می‌شوند، هرچه بیشتر از عرصه صنعت و اشتغال دور می‌مانند.

نمونه این طرح‌ها حتی در کلام معاون رییس جمهور در امور زنان و خانواده مطرح می‌شود. او در پاسخ به سوالی درخصوص کاهش ساعات کاری زنان شاغل، گفته است: «لایحه‌ای در این خصوص تهیه و از سوی دولت تقدیم مجلس شده که مورد موافقت کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی نیز قرار گرفته است. با وجود این دولت امیدوار است این لایحه در صحن علنی خانه ملت نظر نمایندگان را جلب کند.»

بر اساس این لایحه قرار است زنان شاغل دارای فرزندان زیر هفت سال یا افرادی که در خانواده خود همسران یا فرزندان معلول دارند، بر اساس قانون مدیریت خدمات کشوری با انجام توافق با کارفرمایان خود، حداکثر تا یک چهارم ساعات کاری خود را تقلیل دهند اما حقوق ماهانه آن‌ها بر اساس ساعات کاری‌شان تنظیم خواهد شد.»

این طرح‌ها در کنار طرح‌های دیگری که برای افزایش باروری و جمعیت، زنان را به فرزند‌آوری بیشتر و ماندن در خانه تشویق می‌کنند، کارفرمایان را از استخدام زنان ما،یوس می‌کنند و فرصت‌های شغلی کمتری در اختیار زنان قرار می‌گیرد.

به این ترتیب در حالی که قوانین اشتغال زنان به‌صورت حداقلی اجرا می‌شوند، واحدهای تولیدی و صنعتی کمتر به استخدام زنان متأهل رغبت دارند و در برخی موارد زنان مجرد را با تعهد عدم ازدواج و بارداری به کار می‌گیرند.

از سوی دیگر هر از چند گاهی اشتغال زنان در برخی مشاغل ممنوع اعلام می‌شود. نظیر قانونی که زنان را از اشتغال در کافه‌ها باز می‌دارد یا گروه‌های خاصی از زنان مانند زنان مجرد را از استخدام و مشارکت اقتصادی محروم می‌کند. در نمونه‌ای دیگر بخشنامه شهرداری تهران بر ضرورت انتخاب تمام مدیران ارشد و میانه فقط از میان کارمندان مرد تأکید می ‌کند.

علاوه بر اینها محیط‌های کاری هم برای زنان ایرانی محل تبعیض است. دستمزد زنان نسبت به همتایان مرد پایین است و محدودیت‌های فراوانی برای ارتقای شغلی آنان وجود دارد. آن‌ها به رغم قابلیت‌ها، به رده‌های مدیریتی نمی‌رسند و با انواع آزارهای جنسی و محدودیت‌های عرفی مواجه‌ هستند.

در کنار این موارد، حاکمیت ایران با ایجاد محدودیت در انتخاب رشته تحصیلی و ممنوع کردن برخی از رشته‌ها برای زنان، راه را برای کسب تخصص و اشتغال زنان می‌بندد.

نرخ بیکاری در پاییز ۱۳۹۳ از سوی مرکز آمار ۱۰.۵ درصد اعلام شد. بر اساس این آمار، نرخ مشارکت اقتصادی (نرخ فعالیت) جمعیت ۱۰ ساله و بیشتر نشان داده که ۳۷.۳ درصد جمعیت در سن کار از نظر اقتصادی فعال بوده‌‌اند، اگر‌چه در این میان زنان و جمعیت شهر‌نشین، مشارکت کمتری در مقایسه با مردان و روستاییان داشته‌اند.

 در همین زمینه:

افزایش نرخ بیکاری و کاهش مشارکت اقتصادی زنان در پاییز ۹۳

محدودیت‌های اشتغال زنان

انتقاد از الگوی توسعه و سهم زنان در اشتغال صنعتی

«طرح‌های حمایت از خانواده، اشتغال زنان را سخت‌تر می‌کند»