«محمد»، فیلم نفرینشده
«محمد» ساخته مجید مجیدی به جشنواره برلین راه پیدا نکرد. آیا اصولاً فیلمی درباره زندگی پیامبر اسلام میتواند بدون حاشیه در جهان به نمایش درآید؟
سال ۶۳۲ پس از میلاد است. محمد که بر او وحی نازل شده، از شتر پیاده میشود، و در حالی که عصا به دست دارد، با گامهای آرام به سوی کعبه میرود. پیروان او که تا همین چندی پیش جزو بتپرستان بودند، همانطور که دریای سرخ در مقابل یهودیان گشوده شد، از میان خود راهی برای عبور او باز میکنند. آنها در مقابل فرستاده خدا سر خم میکنند. محمد به پیش میرود و کلمات خدا را به زبان میآورد. هیچکس چهره و حتی نیمرخ او را نمیبیند. در تیتراژ فیلم نوشته شده «تصویر محمد نشان داده نمیشود.»
این یکی از صحنههای فیلمیست که امروز فراموش شده: فیلم « محمد رسولالله» که در سال ۱۹۷۷ ساخته شد و از تأمین مالی آن تا مراحل ساخت، همگی مانند سناریوی فیلم، جذاب و شورانگیز است.
مصطفی عقاد، کارگردان سوری این فیلم در گفتوگویی که در سال ١٩٨٢ لیبراسیون با او انجام داد، گفته بود: «سینمای غرب تاکنون تصویری کاریکاتورگونه از جهان عرب به دنیا ارائه کرده است که به هزار و یک شب خلاصه میشود.»
عقاد سرانجام تصمیم خود را میگیرد تا در دو نسخه انگلیسی و عربی، تاریخ زندگی محمد را روی صحنه بیاورد. آیا عقاد دیوانه شده بود؟
عقاد که در سال ١٩٣٠ در شهر حلب به دنیا آمده بود، در لسآنجلس زندگی میکرد. او میدانست برای ساخت این فیلم نباید احساسات مذهبی ٧٠٠ میلیون مسلمانی را که آن زمان در سراسر دنیا زندگی میکردند، تحریک کند. بنابراین برای جلوگیری از هرگونه خطری تصمیم گرفت پیش از شروع فیلمبرداری با محمد متولی الشعراوی، امام وقت مسجدالازهر در قاهره، دیدار کند تا مجوز او برای ساخت فیلم را بگیرد. اما این ملاقات کافی نبود. هالیوود تمایلی به کوچکترین سرمایه گذاری برای ساخت این فیلم مذهبی نداشت. از سوی دیگر برخی دولتهای عربی نیز، برای پرداخت هزینه این فیلم شرطهایی را تعیین کرده بودند. مصطفی عقاد گفته بود قصد ندارد دامن خود را به سیاست آلوده کند. برای همین شروط دول عربی را نپذیرفت و از سرمایهگذاری آنها هم بیبهره ماند. سرانجام چند سرمایهگذار خصوصی کویتی، مراکشی و لیبیایی هزینه ساخت دو نسخه عربی و انگلیسی این فیلم را به عهده گرفتند. هزینه تولید فیلم حدود ١٧میلیون دلار بود.
در بهار ۱۹۷۶ فیلمبرداری این پروژه در بیابانهای مراکش آغاز شد. در آن بیابانها بود که عقاد مکه و مدینه را به نمایش درآورد. هزاران نفر در ساخت فیلم « محمد رسولالله» شرکت کردند و آنتونی کویین هم در نقش حمزه، عموی پیامبر ظاهر شد. اما ملک فیصل، پادشاه عربستان سعودی که از ابتدا این پروژه سینمایی را شایسته پیامبر اسلام نمیدانست از حسن دوم، پادشاه مراکش درخواست کرد که کارگردان و گروه فیلمسازی را از کشورش اخراج کند. او همچنین تهدید کرد که در غیراینصورت نشست سران کشورهای اسلامی در رباط را بایکوت خواهد کرد. سرانجام در اثر این فشارها، به گروه فیلمبرداری برای جمعآوری وسایل فیلمسازی فقط سه روز فرصت داده شد.
مصطفی عقاد پس از این ماجرا گفته بود: «بعد از اخراج از مراکش با بسیاری از کشورها از جمله اروپاییها تماس گرفتم اما پاسخ همه آنها منفی بود. تنها کشور جایگزین، لیبی بود. بنابراین با هواپیما خود را به طرابلس رساندم و آنچه را که اتفاق افتاده بود به اطلاع معمر قذافی رساندم و او قبول کرد که فیلمبرداری در این کشور انجام شود.»
سرانجام پس از یکسال فیلمبرداری، فیلم « محمد رسولالله» در مارس ١٩٧٧ در هالیوود به نمایش درآمد؛ اعتراض مسلمانان باعث توقف نمایش فیلم شد و چند روز بعد در واشنگتن ١۴٧نفر توسط ۱۲ مرد مسلح از جمله حماس عبدالخلیص، رهبر جنبش حنفی، به گروگان گرفته شدند و یک روزنامهنگار و یک پلیس نیز در این درگیریها کشته شدند. گروگانگیران خواستار ممنوعیت نمایش فیلم شده بودند. آنها معتقد بودند که این فیلم افسانهای بیش نیست. در حالی که سفیران ایران، مصر و پاکستان مشغول مذاکره برای آزادسازی این گروگانها بودند، فیلم « محمد رسولالله» از پرده سینماهای آمریکا کنار گذاشته شد.
در اروپا اما نمایش این فیلم با مشکل چندانی مواجه نشد. سینمادارانی را تهدید کرده بودند و آنها هم ترجیح دادند این فیلم نمایش داده نشود. بعدها سران برخی کشورهای عربی مانند حسن دوم، پادشاه مراکش و حسین، پادشاه اردن، از فیلم مصطفی عقاد حمایت کردند و گفتند که این فیلم بر اساس آیات قرآنی ساخته شده است؛ همچنین امام موسی صدر به مصطفی عقاد پیشنهاد داد که فیلمی درباره زندگی علی، امام اول شیعیان بسازد. معمر قذافی نیز این فیلم تاریخی – مذهبی را که بخش اعظم آن در کشور او ساخته شده بود، تحسین کرد. ژان بدل بوکاسا، حاکم وقت آفریقای مرکزی برای نمایش این فیلم در شهر بانگوی، از سرهنگ لیبیایی دعوت کرد تا به این کشور سفر کند. قذافی نیز از مصطفی عقاد درخواست کرد که او را در این سفر همراهی کند. این فیلم در استادیوم شهر بانگوی و بر روی یک پرده بسیار بزرگ به نمایش گذاشته شد.
مصطفی عقاد همچنین فیلم دیگری با نقشآفرینی آنتونی کوئین با عنوان «شیر صحرا» در سال ۱۹۸۱ ساخته است که درباره مبارزه لیبیاییها علیه نیروهای موسلینی است.
سرانجام مصطفی عقاد در سال ٢٠٠۵ هنگامی که برای شرکت در یک مراسم عروسی به هتلی در شهر عمان سفر کرده بود، در یک حمله مرگبار که هیچ ارتباطی با فیلمهای او نداشت کشته شد.
«محمد» ایرانی علیه «محمد» قطری
مسلمانان از قرن هفتم میلادی به دو دسته تقسیم شدند. اختلاف بین شیعه و سنی به پرده بزرگ سینما نیز راه پیدا کرده است. شیعیان ایران و سنیهای قطر برای به تصویر کشیدن زندگی پیامبر اسلام با هم رقابت میکنند.
ایرانیها در رقابت با قطریها بر سر «پیامبر» یک گام جلوترند: فیلم «محمد» ساخته مجید مجیدی قرار بود در بخش غیررقابتی جشنواره فیلم فجر به نمایش درآید.
مجید مجیدی که فیلمساز حکومت است، ریاست هیأت داوران جشنواره فیلم فجر را هم به عهده دارد. او که در اواخر سالهای دهه ۱۹۹۰ چند فیلم خوب ساخته، این بار نیز از حمایت بیدریغ وزارت ارشاد اسلامی و همچنین بیت رهبری برای ساختن فیلمی درباره پیامبر اسلام برخوردار شده و به یک معنا برایش فرش قرمز پهن کردهاند.
ساخت فیلم «محمد» در سال ۲۰۰۵ به دستور محمد حسین صفار هرندی، وزیر ارشاد در دولت اول محمود احمدینژاد شروع شد. این فیلم در شهرک سینمایی «پیامبر اعظم» که در ۵۵ کیلومتری شهر قم قرار دارد، ساخته شده است. در این شهرک، ماکت شهرهای مکه و مدینه با مشخصات ۱۴۰۰ سال قبل را در ابعاد واقعی ساختند. مجیدی در این فیلم، تکنیسینهای خارجی از جمله ویتوریو استورارو، فیلمبردار فیلم «و اینک آخر الزمان» و برنده اسکار، و اسکات اندرسون، برنده اسکار نمایشهای ویژه برای فیلم «باب» را نیز به کار گرفته است.
هیچ جای تعجب نیست که علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی از پشت صحنه فیلم «محمد» مجیدی بازدید کرده است. این فیلم بیشترین بودجه سینمایی در تاریخ فیلمهای ایرانی با حدود ۱۰۰ میلیون دلار را به خود اختصاص داده و با این حال مسئولان شصت و پنجمین دوره جشنواره فیلم برلین آن را نپذیرفتند.
مجید مجیدی گفته است: «ما چهره پیامبر را نشان ندادیم. قصد ما نشان دادن چهره واقعی اسلام بود.»
فیلم «محمد» درباره کودکی پیامبر اسلام تا دوازدهسالگی اوست. به گفته مجید مجیدی در مجموع نیم ساعت از این فیلم در شعب ابیطالب، در شهر مکه و در زمانی که محمد اعلام پیامبری کرده بود و دشمنانش او را در تنگنای اقتصادی قرار داده بودند اتفاق میافتد. این بخش از فیلم در جوامع اسلامی غیر شیعی بحثبرانگیز شده است.
از سوی دیگر قطریها نیز در سال ۲۰۰۹ اعلام کردند که قصد دارند فیلمی درباره زندگی پیامبر اسلام بسازند. آنها باری اسبورن، یکی از تهیهکنندگان فیلم «ماتریکس» و «ارباب حلقهها» را بر سر این کار گماردهاند.
شیخ یوسف القرضاوی، رئیس اتحادیه جهانی علمای اسلامی اجازه تولید این فیلم را داده است. عده زیادی از فیلمنامهنویسان زیر نظر او که از رهبران اخوانالمسلمین است، نوشتن فیلمنامه این فیلم را به عهده گرفتهاند. قرار است این فیلم به زبان انگلیسی تولید شود، اما هنوز این پروژه به جایی نرسیده و همچنان در ابهام قرار دارد.
نظرها
مجتبا
"فیلم «محمد» ساخته مجید مجیدی در بخش غیررقابتی جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمد." هنوز تکلیف نمایش فیلم در جشنواره فیلم فجر مشخص نشده و البته به نمایش نیز در نیامده است. با گذشت پنج روز از جشنواره٬ همچنان گفته میشود احتمال دارد در روزهای آینده فیلم به نمایش درآید و از سوی دیگر گروه سازنده٬ اکنون بعد از جشنواره فیلم برلین٬ وعده رونمایی از فیلمشان در جشنواره فیلم کن را دادهاند.
Majid
مجید مجیدی گفته است: «ما چهره پیامبر را نشان ندادیم. قصد ما نشان دادن چهره واقعی اسلام بود.» هنگامیکه رهبر ایشان خامنه ای از قرآن، که خداوند در آن از اسلام به عنوان «دین خالص خدا» نام میبرد، بی اطلاع است و آنرا به غلطی فاحش«اسلام ناب محمدی» صدا میزند چگونه آقای مجیدی قصد نشان دادن چهره واقعی اسلام را دارد؟ متاسفانه این فیلمساز هم از قرآن فراریست و اگر نه میاموخت که ابراهیم پایه گذار و نشان دهنده چهره واقعی اسلام بوده و هست و خواهد بود تا روز بازگشت جمیع پیامبران خدا و نه محمد که به امر از خدا اسلام را حیاتی تازه بخشید. و اسلام از برای ذکر و قدردانی از خداست و نه از برای ذکر طوطی وار از اسلام و ذکر مذاهب تفرقه انگیز در آن. والسلام.
reza
نقش زنان پیامبر را چه کسانی بعهده گرفته اند ؟؟؟!!! زنان پیامبر: ۱- خدیجه دختر خویلد ۲- سوده دختر زمعه وبیوهء سکران بن عمرو ۳- عایشه دختر ابوبکر ۴- ام سلمه دختر بنی امیه بیوهء یک مرد مسلمان که درجنگ احد کشته شد ۵- زینب دخترحجش؛ زن قبلی زیدبن حارثه [ پسرخواندهء ] پیغمبر که می توان این ازدواج را جزء داستان های عشقی بحساب آورد*** ۶- جویریه دختر حارث ابن ابوضرار ۷- ام حبیبه خواهر ابوسفیان ۸- صفیّه دخترحی بن اخطب یهودی که اسیرمحمد بود ۹- میمونه دخترحارث الهلالیه خواهر زن ابوسفیان ۱۰- فاطمه دخترسریح ۱۱- هند دختر یزید ۱۲- هبله دخترقیس و خواهر اشعث ۱۳- اسماء دختر نعمان ۱۴- فاطمه دختر ضحاک ۱۵- ماریه قبطیه ازمصر هدیه شده بود*** ۱۶- ریحانه که مانند ماریه قبطیه برده بود ومحمد مالک او شد وجزء اسرای بنی قریظه وسهم محمد بود ؛ اما نه اسلام آورد ونه حاضرشد زن عقدی محمد شود و ترجیح داد برده بماند.*** ۱۷- ام شریک دوسیه خود را به پیغمبر هبه کرد ۱۸- حفصه دخترعمربن الخطاب ۱۹-زینب دختریزید ۲۰- اسماء دختر سیاء ازجمله حوادثی که درباب زن و پیامبرباید آورد ( زیرا درآن زمان سروصدائی براه انداخت وباعث نزول آیاتی چند گردید) حرام کردن پیغمبر ماریه قبطیه را برخود بود و آن حادثه ازاین قراراست: ماریه روزی نزد پیامبرآمد ؛ آن روز پیغمبردرخانهء حفصه بود و حفضه درخانه نبود حضرت همانجا با ماریه همبسترشد ودراین اثنا حفضه سررسید و داد و بیداد راه انداخت که چرا حضرت با کنیزخود درخانه ودربستراو خوابیده است پیغمبر برای تسکین خاطر حفصه وآرام کردن وی ماریه را برخود حرام کرد ؛ شاید پس ازرفع بحران یا بواسطهء علاقه ای که به ماریه داشت ویا بواسطهء این که ماریه ازتحریم خود برپیامبر ناراحت شد و بازخواست کرده بود حضرت ازحرام کردن ماریه عدول کرد و برای تبرئه وتزکیه وی آیه های اول تا پنجم سورهء تحریم را نازل شد: یا ایها النبی لم تَحرّم ما اَحَل الله لُک تبعتی مرضات ازواحک والله غفورُ رَحیم. ای پیامبر چرا چیزی را که خدا حلال کرده ست برای رضایت زنان خود برخویشتن حرام میکنی؟؟ خداوند تو را براین تحریم (کاربیجا) میبخشد. منابع: کتاب ممنوعهء ۲۳سال اثرِ شادروان دکترعلی دشتی ومنابع کتابش تئودورندلکه؛ شرق شناس اثربرجسته تاریخ قرآن کریمر؛ تاریخ عقاید اسلامی بلاشر؛ شرق شناس فرانسوی ومحقق اسلام وقرآن آدام؛ متز تجدید اسلام گلدزیهر؛قرآن پژوه ابوالعلای معری لغت شناس ؛شاعر محمد حسین هیکل ؛نویسنده
داریوش
بخشهای کوچکی از این فیلم رو دیدم..یه شاهکاره واقعی..و جشنواره برلین باید هم اجازه نده،چون با اکران این فیلم یه نگاه تازه به اسلام بوجود میاد.
حمید
آقا رضا: این *** که درج نموده اید مشابه است با روایات من درآوردی آخوندی و به فرض محال اگر هم درست باشند چه ارتباطی دارد به پیام خدا و اینکه خلقت او هیچگاه بیهوده و از برای بیهوده گویی آخوند و معظم سازی امثالهم نبوده و نیست و اینکه انسان مسئول است در برابر گفتار و اعمال خود. و عجبا که این پیام ساده را یک عرب بیسواد پابرهنه چادر نشین در ۱۴۰۰ سال پیش به دل گرفت اما بشر مدرن امروز درکش نمیکند تا زمانیکه به درک واصل شده و حقایق از برایش روشن شود. و آنوقت دیگر خیلی دیر است آقا رضای کبیر. پس چه بهتر که بخود آییم و کبر جهالت را کنار گذاریم تا شاید خدا چهره واقعی اسلام را در قلبمان منعکس کند بدون خرج کردن حتی یک دلار از ۱۰۰ میلیون دلاری که مجید مجیدی از برای ساختن فیلم خود از خزانه مملکت به تاراج برده است. و بنگر که جهالت را چه هزینه سنگینی پشتیبانی میکند.
reza
آیا درفیلم محمد ذکری ازاین آیات عارفانه ولبریز ازمحبت زیرآمده که بشرِ تو سری خور را آرامش بخشد؟؟؟ سورهء برائت “ قاتِلُوا اّلَذينَ لايُؤمنُونَ بِاللهِ وَ لا بِاُلَيْومِ اْلاخَرِ…” بكشيد كسانی را كه به خدا و روز بازپسين ايمان نميآورند. “ما كانَ لّلنَبِيَّ وَاّلَذينَ آمنُوا اَنْ يَسْتَغْفِروُاَ لِلمُشْرِكينَ…” پيغمبر و مؤمنان را با مشركين مدارايی نيست و آنها را نميبخشند. سورهء تحریم “يا اَيُّهَا اّلنَبيُّ جِاهد اْلكُفّارَ وَ اِلمنُافقيِنَ وَاغْلُظْ عَلَيْهِمْ و مَأويهُمْ جَهَنّمُ وَ بِئسَ اْلَمصيُر” ای پيامبر با كفار و مشركان جهاد كن و بر آنها شدت به خرج ده جی آنها در دوزخ است. سورهء توبه آیه ۱۲۳ “يا اَيّهُاَ اّلَذيَنَ آمنُوا قاتلُوا اّلذَينَ يَلُونَكُمْ مِنَ اْلكُفّارِ وَ لْيَجِدُواَ فيكُمْ غِلْظَهً” گروه مؤمنان بكشيد كافران را يكی پس از ديگری (هر كه نزديكتر و بيشتر در دسترس است) آنان بايد سختگيری و عدم گذشت و ملايمت را در شما احساس كنند. امر به شدت عمل در سوره تحريم كه از سورههی اواخر سالهی هجرت است نيز ديده ميشود “يا اَيُّهَا النَّبيُّ جاهد اْلكُفّارَ وَاْلمنُافِقينَ وَ اغْلُظَْ عَلَيْهم سورهء بقره آیه ۲۱۷ و ۲۴۹ “كُتِبَ عَلَيْكُمُ اْلقِتالُ” جهاد (قتل و كشتار) بر شما واجب ميشود”. سورهء توبه آیه ۲۹ “قاتلُوا اّلَذينَ لا يؤمنُونَ” با غير مؤمنان مبارزه كنيد. (بكشيد غير مؤمنان را). سورهء آل عمران آیه ۸۵ “وَ مَنْ يَبْتَغِ غَيْرَ الاسلامِ ديناً فَلَن يُقْبَلَ مِنْهُ” “جز اسلام دينی پذيرفته نيست سورهء محمد آیه ۴ “فَاذِالَقيتُمُ اّلَذينَ كَفَرُو و افَضَرْبَ الرَّقابِ حَتّی اِذا اَثْخَنْتُمُوهُمْ فَشُدّوُا اْلوَثاقَ” “كفر را هر كجا يافتيد گردن بزنيد تا زمين از خونشان رنگين شود. اسيران را محكم ببنديد كه قادر به فرار نباشند” سورهء توبه “قاتلُوا اّلَذينَ لايُؤمنُونَ بالله وَ لا باْلَيُومِ الاخَر وَ لايُحَرّمُونَ مَاحَرَّمَ الله وَ رَسُولُه وَ لاَ يَديِنُونَ دينَ اْلحَقَّ مِنَ اَّلذينَ اوتُوا اْلكِتابَ حَتّی يُعْطُوا اْلجَزيةَ عَنْ يَدوَ هُمْ صاغِرُونَ” بكشيد كسانی را كه به خدا و روز آخرت ايمان نياورده و حرام خداوند و پيغمبرش را حرام نميدانند و هم چنين آن دسته از اهل كتاب را كه به دين حق، يعنی اسلام، ايمان نياوردهاند، مگر اين كه متعهد شوند با خواری و فروتنی به دست خود جزيه دهند سورهء انفال آیه ۶۷ “ماكانَ لنَبَّيِ اَنْ يَكُونَ لَهُ اَسْری حَتّی يُثْخَنِ فی اْلاَرْضِ تُريدُونَ عَرض اّلدُنيا وَ اللهُ يُريُدَ الَاخِرةَ” پيغمبر را (شايسته نيست) نرسيده است كه اسيران را با گرفتن فديه آزاد كند. خون ناپاكان ريخته شود. شما (صاحبان اسيران) استفاده از وجه فديه آنها را ميخواهيد و خداوند سری آخرت را برای شما” سورهء نساء آیه ۳۴ “وَ الّلاتی تَخافُونَ نُشُوزِهُنَّ فَعظُوهُنَّ وَ اهْجُرُوهُنَّ فيِ الْمَضاجِعِ وَ اضْرِبُوهُنَّ…” اگر زن شما در مقام نافرمانی و سركشی برآمد نخست او را پند دهيد، اگر به راه نيامد از همخوابگی محرومش سازيد و اگر باز تسليم نشد و اطاعت نكرد او را بزنيد سورهء بقره آیه ۲۲۳ نِساؤُكُمْ حَرْثُ لَكُمْ فَاْتُوا حْرَثَكُمْ أنّی شِئْتُمْ. يعنی زنان شما كشت شمايند و در هر کجای كشت خود ميتوانيد وارد شويد”. تقریبأ ۵۶۰ آیه درمورد کشتارِو نفی مخالفین و غیرمؤمنین درقرآن یافت میشود ازجمله: سورهء نساء آیات ۷۷ و ۹۱ سورهء مائده آیه ۳۷ سورهء انفال آیه ۱۲ سورهء محمد آیه ۲۵ سورهء توبه آیه ۱۲۲ سورهء احزاب آیات ۲۶ و۲۷ و...الا ماشالله
بهنام
اتلاف وقت و سرمایه برای موجه نشان دادن دین من در آوردی از شیادی به نام محمد . آیندگان به حال امروز ما خواهند خندید و ما هم به حماقت گذشتگان خود .