"شعر امروز ترکیه و ایران پرچمدار شعر دنیاست"
شهزاده سمرقندی - در ترکیه مجموعهای از اشعار شاعران زن ایران با ترجمه هاشم خسروشاهی منتشر شده است: "زنانی که در وقت ماه بدر به دف سرخ میکوبند"
به تازگی در ترکیه مجموعه ای از اشعار شاعران زن ایران با ترجمه هاشم خسروشاهی و با عنوان Dolunayda Kızıl Tef Çalan Kadınlar منتشر شده است. عنوان این مجموعه را می توان اینطور ترجمه کرد: "زنانی که در وقت ماه بدر به دف سرخ می کوبند"
هاشم خسروشاهی متولد تبریز و دانشآموخته طب در آنکارا و شیراز و از بنیانگذاران کانون نویسندگان ایران در کانادا و از اعضای شناختهشده انجمن قلم و کانون نویسندگان ترکیه است. او در کارنامه خود ترجمه و انتشار اشعار فروغ فرخزاد، شاملو و رضا براهنی را دارد. در ترکیه از این آثار به خوبی استقبال شده و نقدهای مثبتی هم دریافت کرده است.
به مناسبت انتشار ترجمه مجموعه خسروشاهی از اشعار بیش از ۱۰۰ شاعر زن ایران با او گفتوگویی انجام دادهایم. آقای خسروشاهی در این گفتوگو میگوید هنوز تعداد زیادی از این شاعران خبر ندارند که اشعارشان به زبان ترکی برگردان و منتشر شده است. او این کار را به تنهایی و بدون پشتیبانی سازمان یا انجمنی و صرفاً به دلیل علاقه شخصیاش انجام داده است.
هاشم خسروشاهی را در ترکیه نه تنها به عنوان مترجم آثار فروغ فرخزاد، احمد شاملو، رضا براهنی، هوشنگ گلشیری، محمد محمد علی و علی اکبر درویشیان بلکه به عنوان یک شاعر و نویسنده نیز میشناسند. او از تجربهاش به عنوان نویسنده و شاعر میگوید و از اینکه چرا در ترکیه ادبیات و شعر فارسی معاصر ایران طرفداران بسیاری دارد. بخشی از این گفتوگو اختصاص دارد به فعالیتهای آقای خسروشاهی در ترکیه و همینطور به تفاوتها و شباهتهای حوزههای ادبی ترکیه و ایران در دوران ما. او نخست از دلایلی میگوید که باعث شد به کار ترجمه همت کند.
به این گفتوگو میتوانید در اینجا گوش دهید:
مجموعه اشعار ""زنانی که در وقت ماه بدر به دف سرخ میکوبند" دو هفته است که در دسترس مخاطبان ترکزبان قرار دارد.
هاشم خسروشاهی در صفحه فیسبوک خود اسامی شاعرانی را که نمونه شعرهایشان را به ترکی ترجمه کرده آورده است (به ترتیب الفبای اسم کوچک):
آزاده دواچی، آزیتا قهرمان، آسیه چنگیزی، آیدا عمیدی، اعظم حسینی، اعظم شکوهی، آفاق شوهانی، افسانه افروز، افسانه توکلی، انسیه موسویان، بتول عزیزپور، بنفشه حجازی، بنفشه فریس آبادی، بهاره رضائی، بهاره فریس آبادی، بیتا ملکوتی، پروین اعتصامی، پروین نگهداری، پگاه احمدی، پوران فرخزاد، پوران کاوه، پونه ندائی، خاطره حجازی، دریا حیدری، رباب محب، رقیه کاویانی، روح انگیز کراچی، روزا جمالی، روشنک بیگناه، رویا تفتی، رویا زرین، زیبا کرباسی، ژاله اصفهانی، ژاله چنگی، ژیلا حسینی، ژیلا مساعد، سارا خلیلی، ساقی قهرمان، سپیده جدیری، ستاره آذرلو، سمانه سوادی، سمیرا نوروزی، سهیلا صارمی، سهیلا میرزائی، سولماز بهرنگی، سیما یاری، سیمین بهبهانی، شادی اویارحسین، شبنم آذر، شراره کامرانی، شمسی پورمحمدی، شهره توکلی، شهره رحمانی، شهلا بهاردوست، شهین حنانه، شکوفه تقی، شیدا محمدی، شیما تیمار، شیما کلباسی، شیوا ارسطوئی، طاهره صالحپور، طاهره صفارزاده، عاطفه گرگین، عالمتاج قائمقامی، عفت کیمیائی، فاطمه حق وردیان، فرزانه سید سعیدی، فرزانه قوامی، فرشته ساری، فروغ فرخزاد، فروغ میلانی، فریبا صدیقیم، فریده برازجانی، فریده حسن زاده، فیروزه حافظیان، فیروزه میزانی، قدسی قاضی پور، گراناز موسوی، کبوتر ارشدی، کتایون ریزخراتی، لقا بختیاری، لیلا صادقی، لیلا فرجامی، لیلا نوروزی، لیلا کردبچه، لیلا کسرا، مانا آقائی، ماندانا زندیان، مرضیه صدر، مریم حبیبی، مریم حسین زاده، مریم هوله، معصومه ضیائی، ملیحه تیره گل، مهتاب کرانش، مهرانگیز رساپور، مهرنوش قربانعلی، مهری پاکدل، مهری رحمانی، مهری شاه حسینی، مهشید نقاشپور، مهناز احمدی، مهناز حمیدی، مهین خدیوی، میمنت میرصادقی، مینا اسدی، مینا دستغیب، مینو نصرت، نازنین بهادری، نازنین نظام شهیدی، ناهید سرشگی، ناهید کبیری، ندا اکبری، نرگس الیکائی، نسرین جافری، نگار دوست ثانی، ویدا کریمی.
شعر "به استانبول نگاه می کنم با گوش های مست" از شیدا محمدی با ترجمه و اجرای هاشم خسروشاهی را در اینجا بشنوید:
در همین زمینه:
نظرها
SIMA aZAD
دوست عزیز آقای هاشم خسرو شاهی از این همه تلاشی که برای معرفی شاعران زن ایرانی به دنیا کرده اید جای سپاس و قدردانی است . این کتاب شما را به عنوان زیباترین هدیه ای که یک مرد ایرانی به زنان کشورش در روز جهانی زن اهدا کرده است می پذیریم و سپاسگزاری می کنیم. باشد که این کتاب پل ارتباطی مردم ایران و ترکیه را بوجود آورد و قلبهای دو ملت را بهم نزدیکتر بکند. یاشا ارکاداش یاشا
کتایون
زحمات آقای خسروشاهی قابل تقدیر است. ولی برایم عجیب است شیوه برخورد ایشان به خانم شاعر به اینکه چرا از ایشان اجازه ترجمه کتابشان به ترکی را نگرفته اند. آن خانم حق دارند ضمن اینکه بایستی از آقای خسروشاهی سپاسگزار هم باشند برای اینکار. از خانم سمرقندی هم ممنون که ما را آشنا می کنند با هموطنانی که درکشورهای دیگر برای ادبیات ایران زحمت می کشند.
سام واثقی
کسی که ایران را پرچمدار شعر دنیا بداند، از شعر دنیا بی خبر است... اما در نون قرض دادن و نون قرض گرفتن ادبی، البته شکی نیست که ... به زودی زمانه حتما از برندگان فجر ر هم به عنوان شاعران شایسته ی نوبل ادبی خواهد نوشت... در لیست بلند این آقا تک و توک شاعر پیدا می شود و حیف که زیر این بیرق بلند ابلهی، او گردن آنها را هم می زند... ، امیدوارم لااقل ترجمه ها خوب باشد. جانشان محفوض. (سام واثقی / سردبیر گروه انتشارات آزاد ایران و نشر وایزهاوس / دبیر اسبق جشنواره ی بین المللی شعر رتردام. )
هاشم خسروشاهی
با سپاس از آزاد و سرکار خانم کتایون! البته من هم می پذیرم که باید از شاعران و نویسندگان کسب اجازه کرد پیش از ترجمه و نشر آثارشان. در این هیچ شکی نیست. اما اگر به علل و نتایج کار و اصولا شرایط موجود هتگام ترجمه آثار بنگریم شاید صورت طرح مسئله فرق کند! نزدیک به 20 سال است یکه و تنها با کوشش بی وقفه کمر بسته ام برای بوجود آوردن پل فرهنگی بین مردمان دو کشور ایران و ترکیه بدون هیچ چشمداشت به هر شکل از آن! شاید شاعران عزیز حق بدهند که جمع آوری توافق 120 تن کار ساده ای نیست و این در صورتی است که آدرس دستیابی به این عزیزان نیز وجود نداشتم و هنوز هم ندارم. من اسم آن خانم محترم را از کتابم حذف کردم. فکر کنم این هم حق من باشد که تصمیم بگیرم چه کسانی در کتابم باشند یا نباشند. من از همینجا اعلام می کنم و از دوستان می خواهم که این خواهش مرا همرسانی کنند: شاعرانی که اسمشان در این کتاب هست و دوست ندارند باشند هر چه زودتر به من خبر بدهند تا در چاپ دوم که اسامی جدیدی هم اضافه خواهند شد اسمشان را حذف کنم. با مهر .
صبا محمد زاده
بی خبر نیستیم و نبودیم ولی اینکه شعر ها را فله ای جمع می کند بعد به سفارش باند خاصی تعدادی را حذف یا مثل پیاز و سیب زمینی ورچین کنند بهتر از این در نمی آید کار بسیار شتا بزده و سطحی است از نظر بنده دور از انتظار بود .
ه فروردین
در شگفتم..که... شاعرانی که در بیدادِ زمان و جورِ مکان امکانِ کتاب داشتن را نداشتند.... چاپ یا چاپیدن، چگونه یک معیار برای روحِ شاعری میشود؟ چگونه است این دستچینی مطرحانِ جامعه شعر؟ اصلا، ما نا مطرحان و بی چاپان هیچ، چگونه جواب گوی شاعر درونت خواهی بود!؟ هوووم... گویا شاعرِ درونت از خشمی که بر تو دارد از نیمه شبان هم خاموش تر است!
Aram
در جایی که دبیر شعرمان " محفوظ" را "محفوض " مینویسد هر حرکتی خجسته است!
نامدار ناصر
با سپاس فراوان از زحمتهای آقای خسروشاهی. خسته نباشید. کار بسیار بزرگی انجام داده اید. من با تیتر این مقاله “شعر امروز ترکیه و ایران پرچمدار شعر دنیاست” موافق نیستم. من خود از سی سال پیش در سوئد زندگی میکنم، نویسنده و مترجم هستم و از جمله گزیده ای از اشعار فروغ فرخزاد (۱۹۹۶) و گزیده ای از اشعار سهراب سپهری (۲۰۰۰) را به زبان سوئدی به چاپ رسانده ام. پرچمدار بودن شعر امروز ترکیه و ایران در دنیا بر چه مبنا واساسی است؟ البته شاید جای باز کردن این مطلب نبود و با این نظر میتوان مخالف یا موافق بود. ولی نباید این توهم ایجاد شود که در سوئد و یا سایر اروپا و دنیا با شعر ایران و یا ترکیه آشنا هستند و کسانی هم موافق و یا مخالف پرچمدار بودن شعر امروز ترکیه و ایران در دنیا هستند. آقای خسروشاهی تقریبا یقین دارم که منظور شما چنین نبوده ولی نگرانم کسانی نظر شما را همچون «هنر نزد یرانیان است و بس» تلقی کنند. باز هم از زحمات شما سپاسگزارم، یک ایرانی ساکن سوئد که دو سال هم در ترکیه زندگی کرده و هنوز گاهی اوقات شعرهای اورهان ولی و ترانه های زولفو لیوانلی را برای خود زمزمه میکند.
هاشم توکلی
درود به جناب اقای خسروشاهی . نازنین : بی ره مرو که آخرش بلغار است . با دانش وسیع تا ن چگونه فرمایش می دهید که انتهاو برتر شعر جهان شعر ترک است . چگونه امثال فروغ فرخزاد را ترک می نامید؟ کردبچه و...بسیاری دیگر شاعران. زبان فارسی و ادبیاتش را مصادره نفرمایید از دید شما هر ادیبی که یکی از والدینش زبانی جز فارسی داشته باشد اهل کشوری با ان زبان است .شعری از هاشم توکلی شیرازی بگدر سایت عبری منتشر شده اما ایشان اسراییلی نیستند .به چه دلیلی شعر ترک را پرچمدار شعر جهان میدانید ؟ چرا احسان طبری را پس از تغییر جهت و سالها گذشت اجازه چاپ بیهقی نیافت ؟ کدام کم سواد ادب ایران را هدایت نموده است ؟ با دشنه ی سیاست ادبیات وطن را مجروح نموده و حال بزرگی مانند طبری را وقتی به خاک سپردند اثارش را چاپ و در دانشگاهها تدریس خواهند کرد .(بنده توده ای نیستم) درپاسخ سوالی گفتم و نوشتند که شاعران و نویسندگان گاه بر لبه تیغ می روند و هر ان باید نگران خود و اینده ادبیات وطنشان باشند تا انگ نخورند. با این حال اینده ادبیات ایران روشن خواهد بود . *** هاشم توکلی *** شیراز.