تجلیل رئیس‌جمهوری مصر از زنی که ۴۰ سال در لباس مردانه کارگری کرد

صیصة جابر أبو دوح، ۴۳ سال پیش شوهرش را از دست داد. پس از مرگ شوهر برای تهیه مخارج زندگی فرزندش سعی کرد کار پیدا کند اما جنسیت او مانع بزرگی برای اشتغال در کارهای «یدی» بود. او تصمیم گرفت جنسیت خود را به‌طور کامل پنهان کند.

صیصة جابر أبو دوح، ۲۲ مارس/دوم فروردین، به کاخ ریاست جمهوری در قاهره رفت تا جایزه خود را از عبد‌الفتاح سیسی دریافت کند.

او که معادل شش هزار یورو از رئیس‌جمهوری مصر جایزه دریافت کرد، گر‌چه از دریافت این جایزه خوشحال است اما می‌گوید که با وجود دریافت این جایزه، همچنان با لباس مردانه کار خواهد کرد.

داستان زندگی صیصة پیش از این در رسانه‌های مصر مطرح شده و او مشهور شده بود. به همین دلیل بود که صیصة توجه نهاد ریاست جمهوری را جلب کرد و از او در روز مادر در کشورهای عربی، قدردانی شد.

کشورهای عربی، روز مادر را در اولین روز بهار جشن می‌گیرند.

صیصة می‌گوید زمانی که شوهرش درگذشت، شش ماهه باردار بوده: «موهایم را کوتاه کردم، عبا و دستار مردانه پوشیدم و در یک کارگاه آجرپزی کار پیدا کردم.»

با اینکه نهاد ریاست جمهوری از صیصة به‌عنوان «مادر نمونه» قدردانی کرده است، داستان زندگی او بیش از هر چیز به جنسیت او مربوط می‌شود.

صیصة تا‌کنون شغل‌های مختلفی همچون کشاورزی، کارگری ساختمان، آجر پزی، کول‌بری و ... را تجربه کرده است و اکنون که پا به سن گذاشته، کفش واکس می‌زند. تمامی این شغل‌ها در ساختار عرفی کار در مصر، شغل‌های مردانه‌اند و زنان نمی‌توانند از این طریق کسب درآمد کنند.

داستان او اکنون در زادگاهش، شهر اقصر، افسانه شده است اما با این حال هنوز اگر زنی بخواهد در شغل‌هایی مورد انتخاب صیصة کار کند، فرصت این کار را نخواهد داشت.

صیصة می‌گوید که این «دگرجنس‌ پوشی» برایش کاری دشوار بوده است: «اگر موهایم را کوتاه نمی‌کردم، لباس بلند و گشاد نمی‌پوشیدم و دستار به سرم نمی‌بستم، فرصت‌ها را از دست می‌دادم، نمی‌توانستم کار کنم و شاید حتی در کار به من تعرض هم می‌شد.»

پس از «بهار عربی» در مصر و روی کار آمدن گروه اخوان‌المسلمین، بسیاری از زنان کنشگر مصر نگران بودند که با وجود داشتن نقش محوری در تحولات سیاسی مصر، در قانون اساسی جدید حق‌ و حقوقی برابر با مردان نگیرند.

عبد الفتاح سیسی و کابینه او اما مایل هستند که خود را «پیشگامان مصر مدرن» تعریف کنند و «حقوق زنان» از شاخص‌هایی است که دست‌کم در ظاهر از آن حمایت می‌کنند.

قانون اساسی ۲۰۱۴ مصر که تحت حکومت سیسی به رفراندوم گذاشته شد و اکنون قانون رسمی مصر است، به زنان و مردان شهروند مصر حقوق برابر می‌دهد.

ماده ششم این قانون، حق شهروندی را به هر کودکی می‌دهد که از مادر یا پدر مصری به دنیا آمده باشد. ماده ۱۱ هم تأکید می‌کند که زنان در قانون مصر در همه حال برابر با مردانند. ماده ۱۸۰ هم به‌طور مشخص درباره توانمندسازی سیاسی زنان است.

با وجود این، دینا الخواجه، استاد علوم سیاسی و اقتصاد در دانشگاه قاهره، بر این باور است که حمایت‌های قانونی گر‌چه  لازم‌اند، اما این حمایت‌ها در مصر کمتر اجرایی می‌شوند.

او به «المانیتور» می‌گوید: «وضعیت زنان در زمان سیسی بهبود یافته است اما زنان همچنان در بازار کار به حاشیه رانده می‌شوند و در فضای عمومی جامعه مورد آزار و اذیت جنسی قرار می‌گیرند.»

بر این اساس تجلیل از صیصة جابر أبو دوح هم به این خاطر نیست که مرزهای جنسیت را بر هم زده، به عنوان یک زن در حوزه‌ای مردانه کار کرده یا اینکه هنجارهای جامعه را به رسمیت نشناخته است. سیسی از صیصة به خاطر مشقت‌هایش به عنوان یک «مادر» تجلیل کرده است و نه یک «زن».