مذاکره احزاب کرد با حکومت ایران و دیوار بلند بی‌اعتمادی

پس از توافق هسته‌ای وین، خالد عزیزی دبیرکل حزب دمکرات کردستان در گفت‌وگویی با تلویزیون روداوو به این پرداخت که جمهوری اسلامی و به ویژه دولت حسن روحانی، برای حل مسائل و مشکلات بین‌المللی به دیالوگ و گفت‌وگو روی آورده است. او ابراز امیدواری کرد که برای حل مسائل و مشکلات داخلی نیز با مخالفان گفت‌وگو شود. دبیرکل حزب دمکرات کردستان افزود ما پیش از این نیز اعلام کرده‌ایم که مسئله کرد در ایران راه‌حل نظامی ندارد و جمهوری اسلامی با سرکوب نمی‌تواند این مسئله را حل کند.

به گفته خالد عزیزی، مردم کردستان می‌توانند از حسن روحانی بخواهند همان‌گونه که مسئله اتمی ایران را به سرانجام رساند، برای حل مسئله کرد در داخل ایران نیز راه‌حلی بیابد.

رئوف کریمی دبیر جبهه متحد کرد نیز اخیرا اعلام کرده که آن‌ها آمادگی لازم برای میانجی‌گیری میان احزاب کرد و دولت را دارند. او هر دو طرف را به سعه صدر و حل مسئله کرد از راه گفت‌وگو دعوت کرده است.

در رابطه با فراخوان جبهه متحد کرد برای میانجی‌گری میان احزاب کرد و دولت ایران، رحیم فرهمند، عضو شورای رهبری و دبیر سابق این جبهه به رادیو زمانه می‌گوید: «این اولین بار نیست که ما این مسئله را مطرح می‌کنیم، ما در سه سال گذشته در سه مورد فراخوان دادیم و طرفین درگیر را به آشتی‌ملی و هم‌زیستی مسالمت‌آمیز دعوت کرده‌ایم.»

عضو شورای رهبری جبهه متحد کرد در پیوند با مسئله داخلی و گفت‌وگوی حکومت ایران با احزاب و سازمان‌ها، به ویژه احزابی همچون حزب دمکرات کردستان، حزب دمکرات کردستان ایران، کومله و سایر احزاب کرد اپوزیسیون ایرانی می‌گوید: «ما معتقدیم که اولا احزاب و سازمان‌های سیاسی ایران، ضدانقلاب نیستند، چون آن‌ها نیز در سرنگونی رژیم پهلویی مشارکت داشتند و مخالف آن نظام بودند، بنابراین ضد انقلاب بودن معنای درستی ندارد. دوما احزاب مخالف چه معاند باشند و چه مخالف باشند و یا هر عنوان دیگری که الان مصطلح شده و در جمهوری اسلامی از آن استفاده می‌شود؛ احزابی هستند که در جهت اصلاح امور اقدام کرده‌اند. با این اصلاح امور از زاویه‌های مختلفی برخورد شده، برخی به تنش و خشونت کشیده شده و برخی به طریق آشتی‌جویانه و صلح‌آمیز بوده اما حتی آن راه آشتی‌جویانه و صلح‌آمیز هم جواب مثبتی دریافت نکرده است. ما نمی‌توانیم آن‌هایی را که در داخل از طریق صلح‌جویانه و گفتمان، و یا کسانی را که از طریق خشونت‌آمیز برای تغییر وضعیت اقدام کرده‌اند، ضد انقلاب بخوانیم، بلکه می‌توانیم آن‌ها را مخالف سیاست‌های دولتی و حکومتی موجود در ایران بدانیم. به همین دلیل معتقدیم که باید این مشکلات برطرف و مسائل از طریق گفت‌وگو و تعامل حل شود.»

زمانی که محمود علوی، وزیر اطلاعات ایران پانزدهم مهر ماه ۱۳۹۳برای پاسخ‌گویی به سوالات نمایندگان به مجلس رفته بود، از مذاکره با حزب دمکرات کردستان و کومله خبر داد. خالد عزیزی دبیرکل حزب دمکرات کردستان در توضیح این مسئله گفت: «جمهوری اسلامی از ما درخواست کرده بود که تحلیل خود در رابطه با مساله کرد در ایران را با آن‌ها در میان گذاریم. در نشست دوم ما راه‌حل‌های پیشنهادی خود را ارائه کردیم.»

عضو شورای رهبری جبهه متحد کرد در پاسخ به این سوال که آیا هیچ‌کدام از احزاب کرد به فراخوان شما برای میانجی‌گری جواب مثبت دادند به رادیو زمانه گفت: «دولت جمهوری اسلامی به صراحت و یا به طور کلی وارد این مقوله نشده و ما پاسخی مشخصی دریافت نکرده‌ایم، اما از مطالبی که احزاب کرد خارج از کشور مثل حزب دمکرات کردستان، حزب دمکرات کردستان ایران، کومله و دیگران منتشر کرده‌اند،استنباط می‌شود که از گفت‌وگو و ایجاد شرایطی برای گفت‌وگو استقبال می‌کنند، از صحبت‌هایی که مطرح کردند و از فحوای مطالب حزب دمکرات کردستان در مطبوعات و نشریات آن‌ها، استنباط ما این بوده که آن‌ها علاقمند هستند که یک کاتالیزوری، یک رابطی در داخل ایران این مسئله را سازماندهی کند.»

رحیم فرهمند در گفت‌وگو با رادیو زمانه در مورد این‌که آیا جبهه متحد کرد شرایط و امکانات میانجی‌گری میان جمهوری اسلامی و احزاب کرد را دارد اظهار کرد: «البته ما ابزارهایی برای این گفتمان داریم، افراد، شخصیت‌ها و فعالان اجتماعی در داخل ایران داریم که آمادگی برای این کار را داشته باشند. یعنی از لحاظ نیرو ما آمادگی و امکانات این قضیه را داریم.»

تجربه تلخ و هزینه‌های گزاف

احزاب کرد و از جمله حزب دمکرات کردستان ایران تجربه تلخی در مذاکره با جمهوری اسلامی دارند. به گفته حزب دمکرات کردستان ایران، هاشمی رفسنجانی رییس جمهوری وقت ایران، از برخی چهره‌های بین‌المللی از جمله رییس جمهور وقت الجزایر برای وساطت و برقراری ارتباط برای ملاقات با عبدالرحمن قاسملو دبیرکل حزب دمکرات کردستان ایران استفاده کرد. در ٢٢ تیرماه ١٣۶٨ در حالی که دکتر قاسملو برای دستیابی به راه‌حل مسالمت‌آمیز مسئله‌ کرد در ایران با تنی چند از نمایندگان حکومت جمهوری اسلامی در وین بر سر میز گفت‌وگو برای مذاکرات صلح نشسته بود، به همراه عبدالله قادری آذر ترور شد و ضاربان با همکاری سفارت ایران پس از ترور خاک اتریش را ترک کردند.

برخی از احزاب کرد بهای گزافی را بر سر مذاکره با جمهوری اسلامی پرداخته‌اند و برخی از رهبران‌شان بر سر میز مذاکره ترور شده‌اند. رحیم فرهمند در مورد تدابیری که می‌تواند در ‌آینده به کار گرفت می‌گوید: «یکی از مباحث اصلی این موضوع تضمین امنیت و صحت این گفتمان و گفت‌وگوها است. در گذشته اقداماتی انجام گرفته از نظر ما قانونمند نبوده‌اند، می‌بایستی گفتمان در شرایط حضور نیرو و گروه سوم قابل اعتماد انجام بشود و رابطی بین‌المللی وجود داشته باشد تا از هر هزینه نامتعادل و نامناسب پیشگیری و صحت قضیه تقویت شود.»

عضو شورای رهبری جبهه متحد کرد معتقد است که در خود نظام جمهوری اسلامی و به ویژه دولت روحانی اراده‌ای برای پیش‌برد مذاکره با احزاب کرد وجود دارد: «بعد از انتخابات ٩٢ و بعد از تعهدات و برنامه‌هایی که آقای روحانی به عنوان رییس جمهور فعلی ایران اعلام کرد، استنباط عموم این است که جمهوری اسلامی می‌خواهد وارد فاز جدیدی از روابط بین‌الملل و تغییرات داخلی بشود. اعتقاد ما بر این است که جمهوری اسلامی می‌خواهد شرایط گذشته را، هم در داخل و هم در سطح بین‌الللی تغییر بدهد چون که این تغییرات را لازمه ثبات و امنیت ایران می‌داند.»

به خلاف عضو شورای رهبری جبهه متحد کرد که معتقد است جمهوری اسلامی وارد فاز جدیدی از تعامل با دنیا شده، مصطفی هجری دبیرکل حزب دمکرات کردستان ایران، در مصاحبه‌ای با خبرگزاری آناتولی ترکیه عنوان کرده که جمهوری اسلامی در اساس اعتقادی به مذاکره ندارد. هجری می‌گوید حکومت ایران به دلیل تحریم‌های بین‌المللی و وضعیت نابسامان اقتصادی، ناچار به مذاکره و توافق با قدرت‌های جهانی شده است.

دبیرکل حزب دمکرات کردستان ایران عنوان کرده که مبارزه کردها در کردستان ایران، مبارزه‎ای بر حق برای احقاق حقوق انسانی، ملی و آزادیخواهانه بوده و به همین دلیل این مبارزه تا دستیابی به دمکراسی و احقاق حقوق ملی ادامه می‌یابد و اعضای حزب دمکرات کردستان ایران در این راه تاثیرات تاریخی خود را نشان خواهند داد.

خالد عزیزی دبیرکل حزب دمکرات کردستان اخیرا گفته بود، به نظر ما بهتر است برخی احزاب کرد در داخل ایران فعالیت سیاسی و علنی داشته باشند. رحیم فرهمند دبیر پیشین جبهه متحد کرد در تائید سخنان او می‌گوید: «نکته‌ای که ایشان به آن اشاره کردند یکی از ملزومات قضیه است و ما باید به عنوان یک جریان داخل کشور و بخشی از مردم ایران که دارای حق فعالیت سیاسی هستند به رسمیت شناخته شویم و این حق به ما داده شود. اگر بخواهیم در داخل ایران به شرایط مثبت و آرام‌تری برسیم باید قانون احزاب اجرا شود. برای رفع تنش‌های داخلی در ایران، به فعالیت قانونمند احزاب نیاز داریم.»