نقض حقوق بهاییان پس از مرگ؛ یک گورستان در هر استان
کیان ثابتی- در دو سال گذشته و همزمان با ریاست جمهوری حسن روحانی، تخریب گورستان‌ها و اهانت به مردگان بهایی بیشتر شده است.
کیان ثابتی
نیروهای سپاه پاسداران گورستان بهاییان شیراز را برای ساخت‌و‌ساز، تخریب کرده‌اند.
مصادره گورستان بهاییان سنندج و ممانعت از دفن اجساد بهاییان تبریز و به خاک سپردن آنها در شهرهای اطراف و بدون حضور خانواده و انجام مراسم مذهبی و هجوم شبانه نیروهای بسیج به گورستان بهاییان ارومیه و از بین بردن فضای سبز و قطع درختان ۲۰ ساله این قبرستان، از جمله فشارهایی است که در یک سال گذشته استمرار داشته است.
در روزهای گذشته اما این جریان شکل قانونی به خود گرفته است و مقام‌های قضایی کشور در یک ابلاغیه رسمی به شهروندان بهایی اعلام کرده‌اند در هر استان فقط یک قبرستان (یک شهر) برای خاکسپاری مردگان بهایی در نظر گرفته شده و بهاییان هر استان فقط اجازه دارند متوفیان خود را در همان قبرستان مشخص شده، دفن کنند.
از اواخر دوران ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد، بر اساس یک دستور نادیده در همه شهرهای ایران، دفن اجساد بهاییان با مشکل روبه‌رو شد. در بعضی شهرها قبرستان‌های بهاییان تخریب شد یا به نقاط دورافتاده و صعب‌العبور انتقال یافت.
در برخی شهرهای دیگر، اجازه دفن به مردگان بهایی داده نشد یا جسد پس از چند روز نگه داشته شدن در سردخانه، بدون اطلاع خانواده و انجام مراسم مذهبی، توسط ماموران دفن شد.
پیشینه تخریب گورستان‌های بهاییان در جمهوری اسلامی
در همان نخستین هفته‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی، انقلابیون و کمیته‌ها قبرستان‌های بهاییان در ایران را به بهانه وابستگی به طاغوت، تصرف کردند. این گورستان‌ها تخریب شدند و زمین‌های آنها که املاک شخصی شهروندان بهایی بودند، به حکم دادگاه تازه تاسیس انقلاب مصادره شدند. ساختمان‌های جدید روی مقبره‌های درگذشتگان بهایی بنا شد تا اثری از آنها باقی نماند.
حاکمیت در آغاز بر این گمان بود که با آزار دادن و اعمال فشار بر بهاییان، خواهد توانست آنها را به اسلام برگرداند و بهاییت را از بین ببرد، پس دیگر احتیاجی به گورستان برای متوفیان بهایی نخواهد بود. اما پس از مدتی، تلاش‌ها برای از بین بردن آیین بهایی ناکام ماند.
از سوی دیگر، تعداد متوفیان بهایی هر روز بیشتر می‌شد. پس طبق یک ابلاغیه رسمی، زمین‌های جدیدی دور از شهرها و مکان‌های پررفت و آمد به شهروندان بهایی داده شد (در بسیاری از شهرها و روستاها، بهاییان این زمین‌ها را خریداری کردند) تا مردگان‌شان را دور از چشم مردم دفن کنند.
حال پس از سه دهه که شهروندان بهایی مردگان‌شان را در زمین‌های مشخص شده دفن کرده‌اند، حاکمیت بار دیگر به تخریب قبرستان بهاییان و اهانت به اجساد درگذشتگان بهایی روی آورده است.
از آنجا که طبق نظر علمای شیعه، بهاییان نجس محسوب می‌شوند، هنوز هم اجازه دفن آنها در قبرستان‌های اسلامی داده نمی‌شود.
وضعیت اموات و گورستان‌های بهایی در دوره حسن روحانی
در دو سال گذشته و همزمان با ریاست جمهوری حسن روحانی، تخریب گورستان‌ها و اهانت به مردگان بهایی بیشتر شده است.
دولت جدید ایران که با شعار «ایران برای همه ایرانیان» در داخل ایران و «ایجاد تفاهم و ارتباط» با جهان در خارج از کشور شروع به کار کرد، از همان ابتدای کارش با چالش «ایرانیان بهایی» مواجه شد.
آمارها و گزارش‌ها نشان می‌دهد شدت اعمال فشارها و آزار شهروندان بهایی در دولت حسن روحانی تغییری نیافته است و فقط شکل و نحوه آن تغییر کرده است و آنچه در دولت قبل در پایتخت (تهران) متمرکز بود به شهرستان‌ها منتقل شده است.
از سوی دیگر، شدت تخریب مقبره‌ها و اهانت به مردگان بهایی در دو سال گذشته (به‌جز سال‌های اول پس از انقلاب)، بی‌سابقه بوده است.
با توجه به اینکه نقض حقوق مردگان نسبت به نقض حقوق زندگان معمولا حساسیت کمتری برمی‌انگیزد، دولت جدید از این روش برای ادامه آزار بهاییان و وارد کردن فشار بر آنها استفاده می‌کند.
هدف قراردادن اعتقادات بهاییان
تندرو‌های درون حاکمیت ایران همواره از همه امکانات حکومتی برای توهین و تحقیر مقدسات و عقاید آیین بهایی بهره گرفته‌اند. مقاومت منفی پیروان آیین بهایی که به شکل پایبندی به اعتقادات و پرهیز از کتمان عقیده بروز کرده است، همواره بهانه‌ای بوده تا افراطیون اسلامی به توهین و تمسخر احکام و عقاید بهایی بپردازند.
«انتقال جسد متوفی با ماشین از مکان مرگ تا محل دفن نباید از یک ساعت بیشتر طول بکشد.»
این یکی از احکام مذهبی بهاییان است. در ۳۵ سال گذشته، اصرار و پافشاری شهروندان بهایی بر این حکم مذهبی‌شان، باعث شده است تا فرمانداری‌ها زیر نظر اداره‌های اطلاعات، زمین‌هایی را در همین محدوده فاصله زمانی از شهرها و روستاها، در اختیار بهاییان بگذارند.
بر اساس ابلاغیه جدید اما در هر استان فقط یک نقطه به عنوان گورستان بهایی مشخص شده است و بهاییان مجبور هستند برای دفن مردگان خود، بیش از یک ساعت در راه باشند که این به معنی شکستن یکی از احکام مذهبی‌شان خواهد بود.
نکته قابل توجه این است که در سال‌های اول پس از پیروزی انقلاب اسلامی، مشکلات ایجاد شده برای دفن مردگان بهایی همراه با سایر فشارها به هدف اسلام آوردن بهاییان بود، اما مشکلات مربوط به قبرستان‌های بهایی در سال‌های اخیر با هدف مستاصل کردن بهاییان از ادامه زندگی در ایران و مجبور کردن‌شان به خروج از کشور انجام می‌شود.
در روزهای آینده اما مشخص خواهد شد که شهروندان بهایی برای حل مشکل فاصله زمانی با گورستان‌های‌شان (بدون زیر پاگذاشتن اعتقادات و احکام مذهبی خود)، چه روشی اتخاذ خواهند کرد.
نظرها
رضا پایدار
این که متوفی نباید درفاصله بیش ازیکساعت دورتربخاک سپرده شودحق طبیعی بازماندگان است ولی هموطنان بهایی باید بدانندازآسمان والله نازل نشده.حضرت بهاالله وشوقی افندی برای انکه بی اهمیت بودن وطن سرزمین وخاک ودیارشهر وآبادی را نهادینه کننددستووفرموده اندمتوفی راهمانجا که فوت کندبخاک سپارید.مثلااگریک بهایی ساکن تبریزدرکرمان فوت کند مطابق منویات بهاالله حق ندارددرتبریزشهرمادری دفن شودوبایددرهمان کرمان به خاک سپرده شود یا اگر یک ایرانی درمثلاسومالی فوت شودحق ندارد درایران دفن شودوبایددرهمان سومالی دفن شود.این قوانین برای جا انداختن جهان وطنی ساخته شده اندازآسمان نیامده هموطنان بهایی نگران نباشند.
نوید
در گذشته برای همین حمل و نقل و انتقال اموات به مکان های دیگر گاه مشکلات زیادی پیش می آمد که از جمله بی احترامی به جسد و بدبو شدن آن بود. مثلا از ایران جسدی را به کربلا می بردند و گاهی ماه ها جسد در راه بود. در این مورد مطالعۀ کتاب سیاحت شرق اثر جالب آیت الله سید محمد حسن نجفی معروف به آقا نجفی قوچانی کاملا گویاست. از آنجا که ادیان به روح و عالم بعد معتقدند در دین بهائی امر شده برای احترام به جسدی که مدتی حامل روح انسانی بوده آن را با احترام و آرامش معنوی در مکانی نزدیک دفن کنند. در کتاب مستطاب اقدس در این مورد چنین آمده است: «ادفنوه بالرّوح و الرّيحان فی مکان قريب » و در توضیح آن در یادداشت های کتاب مزبور چنین امده است: «مقصود از اين حکم آن است که مدّت حمل ميّت به محلّ دفن ، با هر وسيله نقليّه‌ای که اختيار شود ، محدود گردد و از يک ساعت تجاوز ننمايد . حضرت بهاءاللّه در اين مورد می فرمايند : هر چه زودتر دفن شود احب و اولی [محبوب تر و شایسته تر] است (سؤال و جواب ، فقره ١٦) . در تعريف محلّ موت ميتوان محدوده شهر را در نظر گرفت . لذا مدّت يک ساعت را ميتوان از سرحدّ شهری که در آن وفات واقع شده تا محلّ دفن حساب نمود . مقصود از اين حکم آن است که شخص متوفّی در نزديکی محل وفات مدفون گردد .» انسانیت انسان به روح انسانی است و جسد فرع آن است. جسد به خاک راجع می شود و روح به عالم روحانی خود می رود. آنچه مهم تر است حالت روح در عالم روحانی بعد است و اگر روح در زمان حیات زمینی انسانی واقعی بوده باشد در عالم بعد هم غرق سرور معنوی خواهد بود و دیگر فرقی ندارد کجا جسد دفن شده باشد. مقصد احترام به روح و جسد است و مقصود وجود روح و ریحان و انسانیت انسان. آنچه باقی است روح است و جسد مبدل به خاک می گردد. اگر احترامی هم به جسد مبذول می گردد که باید هم بشود به جهت روح است و نه به جهت جسد فی نفسه.
مازیار
اینکه فردی بهایی را در جایی باید دفن کنند که از یک ساعت بیشتر نشود برای حرمت گذاشتن به متوفی است و ربطی به جهان وطنی و بی اهمیت بودن خاک وطن ندارد. واقعا این جور استنباط کردن از یک حکم، بعید و حتی خنده دار است. مثلا این همه مسلمان چند روز پیش در هنگام زیارت خانه خدا کشته و مفقود شدند این یعنی که شیطان بر خدا پیروز شده و خدا نتوانسته مهمانان خود را حفظ کند...این سخن همانقدر بی ربط و مسخره است که بگوییم بهاییان حق دفن اموات را طبق حکم خود ندارند یعنی آنها وطن پرست نیستند! هموطن عزیز امیدوارم مانند نامت پایدار باشی ولی هوشمندتر.
اعدام اقلیت‌ها؛ همراهی فعال، سکوت و تردید | کمیته دفاع از حقوق پیروان ادیان
[…] بیشتر بخوانید: نقض حقوق بهاییان پس از مرگ؛ یک گورستان در هر استان […]
رامین
من کاری به جمهوری اسلامی ندارم . ولی بهاییت را مطالعه کردم و دوست بهایی هم داشتم . که از همکارانم بوده و الانم هست و ارتباط داریم و اوایل خیلی هم سعی داشت منو هم بهایی کنه . ولی با چند تا سووال درست و اساسی خودش که نتونست پاسخی بده هیچ . وقتی رفت به اصطلاح هماهنگی کنه و مشورت کنه بهش گفته بودن با من رابطشو قطع کنه . و همین هم موجب ناراحتی این دوست ما شد . بعد ها اعتراف کرد که خودشم اعتقادی به بهاییت نداره و فقط مجبوره ادای بهایی را در بیاره . مجبوریش هم بخاطر روابط خانوادگیش بوده . البته از نظر من دادن حق مالکییت چه حتی گورستان هم باشه از لحاظ سیاست مملکت داری درست نیست . یک دین زمانی دین محسوب میشه که بتونه جامع باشه و حداقل در مقابل پاسخ به سووالات رم نکنه .