انرژی‌های تجدیدپذیر از رؤیا تا واقعیت
اعظم بهرامی - چگونگی جایگزینی انرژی‌های پاک و تجدیدپذیر از جمله تأمین هزینه‌ها و دستیابی به فناوری‌های لازم و توافق با کشورهای تولیدکننده سوخت‌های فسیلی از محورهای اصلی نشست پاریس است.
اعظم بهرامی
آیا انرژی‌های سبز، جانشین کردن باطری‌های خورشیدی با دکل‌های نفتی تنها در بخش فنآوری مسئله دارد و یا سیاست کشورهای مختلف در این موضوع، ناکارآمد و ناقص است؟ آیا آینده‌ای عاری از انرژی‌های فسیلی چشم‌اندازی واقع‌گرایانه است؟
انتظار می‌رود بتوان در پایان این دوره از کنفرانس جهانی تغییرات اقلیمی، پاسخی برای این پرسش‌ها یافت.
پاریس در حالی میزبان کنفرانس بین‌المللی بررسی تغییرات اقلیمی است که فرانسه یکی از کشورهای سرمایه‌گذار در زمینه مطالعه بر روی هزینه‌های انرژی‌های جدید و فنآوری تولید و ذخیره‌سازی آن است.
در مبحث انرژی نیز یکی از مهم‌ترین موضوعات، سرمایه‌گذاری قابل برگشت و توجیه‌پذیر است.
تحقیقات و گزارش‌های موجود از نیروگاه‌های بادی و خورشیدی موجود در ایالت متحده آمریکا تجربه خوبی بود که نشان داد انرژی‌های باد و فتوولتاییک اگر در حد وسیع و گسترده تولید شده و به کار روند می‌توانند به خوبی از نظر مالی حتی تا نزدیک به ۸۰ درصد با انرژی‌های مرسوم موجود رقابت کنند.
در این گزارش‌ها آمده است که بر اساس ارقام واقعی که در برگیرنده تأمین مالی پروژه‌ها و محاسبه بدهی و بهره و سود سرمایه‌گذاران در بخش دولتی است، محصول یک مگاوات برق تولید نیروگاه گازی بین ۵۲ تا ۷۸ دلار است. این در حالی است که این رقم برای پانل‌های خورشیدی ۵۸ تا ۷۰ دلار و برای تولید میزان مساوی با استفاده از انرژی باد برابر با ۳۳ تا ۷۷ دلار آمریکا است.
با توجه به تنوع آب و هوایی در اروپا به نظر می‌رسد این انرژی با هزینه بالاتری به دست مشتری خواهد رسید و علاوه بر آن شرایط کشورهایی که خود صادر کننده سوخت‌های فسیلی هستند نیز باید به طور جداگانه تحلیل شود.
به این ترتیب در سطح جهانی می‌توان گفت بانک‌ها و شرکت‌های تولید و انتقال انرژی برای سرمایه‌گذاری در این حوزه احساس امنیت نمی‌کنند.
موضوع دیگر در مورد عمومی کردن استفاده از انرژی‌های سبز و فرا‌تر بردن آن از سطح نصب پنل بر روی سقف‌ها و مصارف خانگی، مشکل ذخیره‌سازی این گونه انرژی‌ها و نقل و انتقال آن است. به طور مثال عمر باطری‌های لیتیوم تنها پنج سال است. افزون بر این بازدهی این باطری‌ها نیز کمتر از ۵۰ درصد است. به این ترتیب استفاده از این انرژی در ابعاد وسیع هنوز دشوار به نظر می‌رسد.
با وجود این تناقض‌ها بنابر گزارش منتشر شده در دفتر توسعه بنیادین انرژی‌های نو ایالت متحده آمریکا که به تأیید سازمان جهانی انرژی رسید، در آخرین به روز رسانی اطلاعات ماه اکتبر، این کشور موفق شده است، با افزایش ظرفیت نیروگاه‌های بادی و خورشیدی خود ۶۸/۴ درصد نیاز سال جاری تا ماه اکتبر را تأمین کند. تنها از پنج مزرعه تازه راه‌اندازی شده حدود ۵۷۴ مگاوات برق تولید می‌شود. در مجموع این گزارش نشان می‌دهد آمریکا به عنوان نمونه‌ای که در استفاده از انرژی‌های نو سرمایه‌گذاری پژوهشی و اجرایی داشته و با اختصاص برنامه‌های تشویقی مانند تخفیف‌های مالیاتی و وام‌های دولتی، این گونه پروژه‌ها را دنبال کرده است، در طول پنج سال اخیر رشد چشمگیری داشته و امروز سهم انرژی‌های تجدیدپذیر آن در تولید برق ۳۷ برابر بیشتر از تولید انرژی با نفت و ذغال سنگ و نیروگاه‌های هسته‌ای است و این نقطه امیدی است برای کشورهایی که امکان جغرافیایی به آن‌ها این پتانسیل را می‌دهد که از انرژی‌های نو بیشتر بهره بگیرند.
انرژی‌های پاک در کنفرانس تغییر آب و هوا و اقلیم
فرانسوا اولاند اعلام کرد که فرانسه متعهد شده است، در مجموع در سال‌های ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۰ سرمایه‌گذاری‌اش در حوزه انرژی‌های جدید در آفریقا را به مبلغ دو میلیارد یورو خواهد رساند؛ این رقم یعنی افزایشی ۵۰ درصدی نسبت به دوره مشابه سال قبل. او استفاده از برنامه‌های تشویقی، حاوی بسته‌های حمایت مالی و ایده و ابتکارهای نو به رهبران اتحادیه آفریقا را لازم دانست.
در این نشست سران ۱۲ کشور آفریقایی، رئیس کمیسیون اتحادیه آفریقا و همچنین بانک جهانی و بانک توسعه آفریقا حضور داشتند. رشد و توسعه و فراگیری استفاده از انرژی‌های نو و رسیدن به تعهدی همه جانبه و سرعت دادن به رشد سرمایه‌گذاری در این حوزه آنقدر اهمیت داشت که در تاریخ ۳۰ نوامبر در بخشی از مراسم افتتاحیه کنفرانس، بیست تن از رهبران کشورهای توسعه یافته متعهد شدند که سرمایه‌گذاری‌های فعلی خود در این حوزه را تا دو برابر افزایش دهند. این گروه که حدود ۸۰ درصد تحقیقات جهانی در حوزه انرژی‌های نو را حمایت می‌کنند متعهد شدند تا ۵ سال آتی سرمایه‌گذاری در این حوزه را تا ۲۰ میلیارد دلار افزایش دهند.
تا کنون ۲۸ سرمایه‌گذار از ۱۰ کشور جهان به ائتلافی موفق برای جلب سرمایه‌گذاری در حوزه انرژی‌های نو دست یافته‌اند. اما آمار نشان می‌دهد برای جلب نظر کشورهای تولید کننده انرژی‌های فسیلی و نیز متقاعد کردن بازار متقاضیان در سطح جهانی هنوز راه درازی در پیش است. در طول این کنفرانس همچنین، کشورهایی مانند برزیل، کانادا، ایتالیا، شیلی، دانمارک، سوئد و ایرلند شمالی و ژاپن و مکزیک و چند کشور اروپایی دیگر مأموریت یافتند تا ایده‌های خلاقانه، پروژه‌های عمل نشده و موارد مسئله‌ساز بر سر این مسیر و نیز ایده‌های خود برای عملی شدن پروژه‌های بین‌المللی در حوزه انرژی‌های سبز را طی بیانیه‌ای منتشر کنند. حضور دو کشور عربی نفت‌خیز یعنی عربستان سعودی و امارات متحده عربی نیز از نکات قابل توجه در این توافق است.
از موارد قابل اهمیت دیگر می‌توان به توافق هند و فرانسه در راه‌اندازی یک اتحاد بین‌المللی برای استفاده از انرژی خورشیدی در کشورهای در حال توسعه اشاره کرد. اتحادیه‌ای شامل ۱۲۰ کشور جهان که با هدف متقاعد کردن رهبران سیاسی و سرمایه‌گذاران در ظرفیت‌سازی برای استفاده از انرژی‌های نو تلاش خواهد کرد. کشور هند به خاطر تلاشش در گسترش استفاده از تکنولوژی و حمایتش از پروژه‌های مشابه ملی در این زمینه مسئولیت پذیرفت. بان کی مون، دبیرکل سازمان ملل نیز اعلام کرد که از رهبران دولت‌ها خواهد خواست تا در زمینه انرژی‌های تجدیدپذیر روح همکاری و سازش را افزایش دهند و به یک توافق عملی دست یابند.
آنچه آمار سازمان جهانی انرژی می‌گوید
مطابق نمودار‌های ارائه شده در بانک داده سازمان جهانی انرژی، استفاده از انرژی باد و خورشید نسبت به انرژی گرمایی زمین و یا انرژی جزر و مد (همه در گروه انرژی‌های پاک هستند) مرسوم‌تر و شناخته‌شده‌‌تر هستند. اما بهره‌گیری از توانی که طبیعت به شهروندان زمین هدیه کرده است در بسیاری از کشور‌ها عمری کمتر از ۱۰سال دارد.
افزون بر این، اطلاعات بانک داده سازمان سیاست‌گذاری‌های انرژی آمریکا، نشان می‌دهد که در قاره اروپا به نسبت قاره‌های دیگر استفاده از انرژی‌های نو توسعه بیشتری یافته است. بنابر این گزارش آمریکای شمالی تنها در طول سال‌های اخیر موفق شده است سرمایه‌گذاری‌های خود در این حوزه را به ثمر برساند.
در این میان ایران با وجود جغرافیای بسیار مناسبش در دریافت انرژی خورشید و موقعیت استراتژیک منطقه‌ای خود در امکان تبدیل شدن به قطبی کار آمد در تحقیق و پژوهش و تولید، هنوز در حوزه استفاده از انرژی خورشیدی و باد راه درازی در پیش دارد.
آمار نشان نشان می‌دهد که ایران تا قبل از سال ۲۰۱۲ هیچ فعالیت قابل توجهی در زمینه تولید انرژی‌های خورشیدی نداشته است. اما علی‌رغم تمامی توافقنامه‌ها و کنفرانس‌های مشابه نشست پاریس، هنوز بسیاری از کشورهای دنیا حاضر و پذیرای ورود به جهانی با کمترین تعداد دکل‌ها و چاه‌های نفت و معادن در حال حفاری زغال سنگ نیستند.
بیشتر بخوانید:
نظرها
نظری وجود ندارد.