فرامرز سلیمانی، بنیان‌گذار جریان «موج سوم» در شعر فارسی درگذشت

فرامرز سلیمانی، شاعر و منتقد ایرانی درگذشت. او بنیانگذار یک خیزش شعری در ایران بود که به «جریان موج سوم» شهرت پیدا کرد. از او کتاب‌ها و مقالات پرشماری در شعر و نقد شعر و ترجمه شعر جهان باقی مانده است.

فرامرز سلیمانی در سال ۱۳۱۹ در ساری به دنیا آمد و بعد از پایان تحصیلاتش در دانشکده علوم پزشکی تهران برای ادامه تحصیل به آمریکا رفت و در رشته زنان و زایمان تخصص گرفت.

فرامرز سلیمانی در سال‌های نخست بعد از انقلاب همراه با محمد مختاری، جواد مجابی، کاظم سادات اشکوری، عمران صلاحی، عظیم خلیلی و علی دهباشی گروه سه‌شنبه‌ها را تشکیل داد.

او همچنین سردبیری «کتاب موج» و مجله بین‌المللی «نوشتا» را به عهده داشت.

فرامرز سلیمانی نخستین بار اندیشه «موج سوم» را در مقاله‌ای که در دی‌ ۱۳۶۶ در نشریه «دنیای سخن» منتشر شد در میان آورد. او در این مقاله بر آن بود که بعد از انقلاب و جنگ نسل تازه‌ای از شاعران ایرانی با روحیه‌ای تازه به وجود آمده که از میراث شعری نیما و شاعران مطرح در سال‌های دهه‌های ۱۳۴۰ و ۱۳۵۰ فاصله گرفته و به زودی تحولی در شعر ایران به وجود می‌آورد. او این گروه از شاعران را شاعران «موج سوم» نامیده بود.

او در گفت‌و‌گو با فصل‌نامه «کرگدن» تاریخ تحولات شعری در ایران را به دو فصل تقسیم می‌کند: «یکی شعری با لحن تند و صریح و آشکار و عصبی اجتماعی و سیاسی، و دیگری شعری که به لحظه‌های ناب با کلامی مجرد می‌پرداخت و تجربه‌های روزانه را کوشش داشت به شکل تجربه‌ای مانا درآورد.» شاعران نسل سوم به گمان او در این بستر و با تکیه بر این سنت‌ها راه متفاوتی را برای به بیان درآوردن تجربه انقلاب و جنگ در پیش می‌گیرند.

فرامر سلیمانی در برخی از اشعارش از «موج سوم» به عنوان «چشم سوم» شعر امروز ایران یاد کرده بود. در «مهرماهی» می‌نویسد:

وقتی که شعری می‌نویسم توام
وقتی که شعرم را می‌خوانی منی
و ما در درگاه می‌ایستیم
تا با چشم سوم شعر به بالای جهان بنگریم

او اما از ساده‌نویسی انتقاد می‌کرد. اعتقاد داشت: «شعر ساده ضد فرم و تکنیک زبانی است. شاعر باید به نگاه خود جسارت بهتر دیدن بیاموزد و از سطح اشیاء عبور کند و به درک عمیق‌ترین لایه‌های زبان و به کیفیت تکوین تصویر در شعر برسد.»

از فرامر سلیمانی مجموعه اشعار «خط‌ها و نقطه‌ها»، «خموشانه»، «سرودهای آبی»، «آوازهای ایرانی»، «رؤیایی‌ها»، «سبز و سپید و سرخ» و «از گلوی سرخ سهراب» منتشر شده است.