ژاک ریوِت، فیلمساز نسل موج نو فرانسه درگذشت

ژاک ریوِت، فیلمساز برجسته فرانسوی و از بنیانگذاران موج نو در سینمای فرانسه در سن ۸۷ سالگی درگذشت.

به‌گزارش خبرگزاری فرانسه، خبر درگذشت ژاک ریوت را مارتین مارینیاک، تهیه‌کننده سینما امروز جمعه ۲۹ ژانویه / ۹ بهمن اعلام کرد.

ریوت همچون ژان لوک گدار، فرانسوا تروفو، کلود شابرول و اریک رومر، از کارگردان‌های مطرح موج نو در فرانسه بود که فعالیت سینمایی خود را با نوشتن نقد فیلم آغاز کرد. آن‌ها با شروع فیلمسازی تأثیرات شگرفی را در بیان سینمایی ایجاد کردند.

ژاک ریوت در سال ۱۹۵۰ با اریک رومر ابتدا مجله «گازِت دو سینما» را راه‌اندازی کرد. این مجله امکانی بود برای روشنفکران شیفته سینما تا با نگاهی تازه فیلم‌ها را تحلیل کنند. این دسته از روشنفکران سپس به مجله «کایه دو سینما» رفتند و در آن‌جا افکار متفاوت خود درباره سینما را منتشر کردند. ریوت در سال ۱۹۶۳ سردبیر «کایه دو سینما» شد.

آغاز فیلمسازی او در سال ۱۹۵۸ با فیلم «پاریس از آن ماست» بود. ریوت در سال ۱۹۶۷ با به فیلم کشیدن رمان «راهبه» نوشته دیدرو به موفقیت دست یافت. این فیلم که به زندگی یک راهبه در صومعه‌ای می‌پردازد و به شورش او در برابر قوانین سخت‌گیرانه می‌انجامد ابتدا ممنوع اعلام شد اما با اکران عمومی آن با استقبال تماشاگران روبه‌رو گردید.

پس از این موفقیت ژاک ریوت دست به ساختن فیلم‌های تجربی زد که در آن‌ها میدان گسترده‌ای برای بازیگران می‌گذاشت تا به‌شکل بداهه هنرنمایی کنند. این روش کار او با بازیگران تقریباً به شیوه همیشگی او تبدیل شد و اغلب بدون آن‌که فیلمنامه را در اختیار بازیگران قرار دهد و یا با دادن اطلاعات کلی به آن‌ها، از آن‌ها بازی می‌گرفت.

بر این اساس او فیلم «Out 1» را در سال ۱۹۷۱ ساخت که مدت آن بیش از ۱۲ ساعت بود. این فیلم موفق نشد توزیع‌کننده‌ای پیدا کند و به همین دلیل ریوت مجبور شد نسخه کوتاه‌شده‌ای از آن را تهیه کند. سپس «سلین و ژولی قایق‌سواری می‌کنند» را در سال ۱۹۷۴ بر همین منوال ساخت که این فیلم نیز متفاوت بود و موفق شد جایزه هیأت داوران جشنواره لوکارنو را به‌دست آورد.

ریوت در فیلم «پل شمالی» (۱۹۸۰) به یک نوع واقع‌گرایی بازگشت و بعد با فیلم‌های «عشق روی زمین» (۱۹۸۴) و «باند چهار نفره» (۱۹۸۸) به مفاهیم و موضوعات مورد علاقه‌اش همچون توطئه، پر راز و رمز بودن داستان، و تئاتر روی آورد.

ریوت که به ساختن فیلم‌های طولانی معروف بود در سال ۱۹۹۱ در فیلم چهار ساعته «مزاحم زیبا» میشل پیکولی را در کنار جین بیرکین و امانوئل بئارت قرار داد. در این فیلم که در بیشتر زمان آن سکوت حاکم است مرد نقاشی را می‌بینیم که در کار دشوار ساختن یک اثر تازه است. در تمام طول فیلم صدای قلم زغال نقاش بر کاغذ را می‌شنویم و فضای تاریک ـ روشن آتلیه او را می‌بینیم.

در سال ۱۹۹۴ ژاک ریوت فیلم پنج ساعت و نیمه «ژان باکره» را با بازی ساندرین بونِر درباره زندگی ژاندارک ساخت که از دو بخش «نبردها» و «زندان» تشکیل شده بود.

او پس از آن‌که در سال ۲۰۰۰ فیلم کمدی «چه کسی می‌داند» را ساخت و  با استقبال مردم روبه‌رو شد به‌مرور آثارش با کم‌توجهی تماشاگران مواجه گردید.

ریوت در کارنامه سینمایی خود ۲۱ فیلم بلند و هفت فیلم کوتاه دارد و در دو فیلم نیز ایفای نقش کرده است.

ژاک ریوت به دلیل ابهام و کمال‌طلبیِ هنری در آثارش موفقیت تجاری چندانی نداشت اما او را یکی از ”کارگردان‌های“ بزرگ سینما می‌شناسند.