تمام جامانده‌های گنجه

عبدی نظامیان در اولین رمان خود، تنها بازگوکننده روایتی ساده از زندگی یک همجنس‌گرای ایرانی‌-آمریکایی نمی‌شود، بلکه تلاش می‌کند تصویری واقع‌گرایانه از اضطراب‌های زندگی یک همجنس‌خواه مقیم لس آنجلس ارائه دهد.

رمان «اتاق جادار گنجه» (The Walk-In Closet)، در نگاه اول، داستان در داستانی است از زندگی یک خانواده ایرانی ثروتمند در کالیفرنیا و در نگاه دوم، چشم‌انداز راوی کتاب، کارا واکر (Kara Walker)، یک زن آمریکایی به یک همجنس‌خواه  ایرانی-آمریکایی در گنجه است.

کارا ریشِ بابی (Bobby) است. ریش یک اصطلاح امروزی و عامیانه است برای آدمی دگرجنس‌گرا که ادای شریک زندگی یک انسان همجنس‌گرا را درمی‌آورد که درون گنجه زندگی می‌کند، ولی جلوی بقیه همراه جنس مخالف خودش می‌آید تا همه فکر کنند این دو با هم هستند و سوال‌‌های سخت درباره زندگی شخصی این دو نپرسند.

بابی (کیوان) درون گنجه است: به خانواده و دوست و آشنا، برون‌آیی (کامینگ-اوت) نکرده است. روزها در ظاهری خندان در کنار دوستِ دخترش – کارا – ظاهر می‌شود و در نهان، با اعتیادی به سکس نهفته در نرم‌افزارهای امروزی دوست‌یابی، از آغوش یک مرد به آغوش دیگری می‌رود.

خانواده بابی در اولین سال‌های بعد از انقلاب ۱۳۵۷ ایران، به آمریکا آمده‌اند. در ابتدا وضع مالی خوبی نداشتند، ولی پدر بابی توانست با تمرکز و سرمایه‌گذاری بر فروش ماشین، به ثروتی هنگفت دست پیدا کند و زندگی ایده‌آل خودش را برای خانواده‌اش نقش بزند. هرچند درگذشت برادر بابی، نقطه‌ای تلخ بر زندگی آنان باقی گذاشته است.

گنجه‌ گنده‌ ایرانی

کارا در سرتاسر رمان نمی‌تواند تعجب خودش از ثروت و تجمل زندگی ایرانیان مقیم کالیفرنیا را پنهان نگه دارد. از شروع رمان که مادر کیوان، کفشی گران‌قیمت به او هدیه می‌دهد تا نیمه رمان که درگیر خانه ویلایی بورلی هیلز هستند که والدین کیوان می‌خواهند به این زوج هدیه بدهند،‌ به این امید که این دو زندگی مشترک‌شان را به سطحی بالاتر بکشانند: بالاخره با هم ازدواج کنند. در تمامی این فصل‌ها، کارا مانده است که چطور زندگی این خانواده به این شکل ممکن است و آخر چرا؟ چرا آنها به این شکل زندگی می‌کنند؟

هرچند سوال نهفته در رمان چیز دیگری است:‌ زندگی ایده‌آل قرن بیست‌ و یکمی چه می‌تواند باشد؟ یک خانه‌ی خوب دوبلکس در یکی از محله‌های خوب لس‌آنجلس، والدینی که به تو اهمیت بدهند، ثروت کافی، در آن حد که لازم نباشد دنبال کاری جدی باشی و همیشه حساب‌هایت صاف بشوند، یک همراه خوب برای زندگی‌ات – آیا تمامی این‌ها کافی است تا زندگی ایده‌آل یک جوان امروزی و همجنس‌خواه در کالیفرنیا باشد؟

جواب این سوال ساده نیست،‌ چون هر خانواده‌ای رازی برای خودش دارد و برخی رازها لایه‌هایی سنگین از عذاب‌وجدان، سوال و ناآرامی همراه خودشان دارند. تا نیمه رمان خواننده فکر می‌کند درگیر داستان همجنس‌خواهی بابی است، ولی درنهایت می‌بیند خانواده عبادی، به جز همجنس‌خواهی پسرشان، کلی چمدان باز نشده در گنجه‌هایشان پنهان نگه داشته‌اند.

تنهایی رابطه با همجنس

داستان شخصیت‌های کتاب شاید در اولین نگاه شباهت‌های زیادی به زندگی نویسنده نشان دهد، هرچند برای عبدی نظامیان، یک اثر صرفِ یک رمان است. خود می‌گوید از جنبه‌های زندگی ایرانیان کالیفرنیا الهام گرفته است تا بازگوکننده روایتی از زندگی نسل دوم مهاجران باشد.

عبدی نظامیان فصلی از رمان «اتاق جادار گنجه» را در یک کتابفروشی در آمریکا می‌خواند و به سوال‌ها جواب می‌دهد:

مهاجرات تبعات خودش را بر هر خانواده‌ای می‌گذارد. در خانواده عبادی، لیلا، مادر خانواده، زندگی گذشته را گوشه‌ای به خاک سپرده و یک زندگی خانوادگی تازه برای خودش خلق کرده، از جمله اینکه تاریخچه‌ای تازه برای زندگی گذشته‌اش در ایران آفریده است.

پدر خانواده، حسین، تلاش می‌کند به جای رودرویی با حرف‌های نهفته خانواده، همه‌چیز را با پول حل کند: میهمانی‌های پرشکوه‌تر، هدیه‌های گران‌قیمت‌تر، کارت‌های کردیت دست پسرش تا حساب‌های زندگی‌اش را با آن صاف کند، هدیه‌های مختلف به دوست و آشنا – هرچند تمام تلاش خودش را می‌کند تا سرش توی تلویزیون و روزنامه‌اش باشد و نگاهش بالا نیافتد به آنچه روبه‌رویش می‌گذرد.

زندگی خانواده عبادی یک بازی بزرگ است و کارا هم در آن گیر افتاده است. از یک سو به راستی عاشق بابی است و از سویی دیگر سعی دارد زندگی خودش را جمع کند: هم از لحاظ خانوادگی، هم از لحاظ مادی و هم از لحاظ جنسی.

این وسط بابی آموزگار او می‌شود تا به او رابطه جنسی بدون احساس‌های عاطفی را بیاموزد:‌ چطور با یک نفر بیامیزی و با او نمانی. هرچند حتی بابی هم نمی‌تواند خیال کند، کارا از طریق اینترنت چه کسی را پیدا می‌کند، با او می‌‌آمیزد و درب دیگی را باز می‌کند که در آن تمامی گند زندگی خانواده عبادی برای دهه‌ها پنهان باقی مانده است.

حالا بوی گند، آنچنان همه جا را پر می‌کند که همه،‌ تک به تک اعضای خانواده مجبور می‌شوند تکانی به خودشان بدهند،‌ از جایشان بلند بشوند و بعد از دو دهه، جواب چند سوال اساسی را به خودشان و به همدیگر بدهند.

در تقابل فرهنگی

ایرانی‌ها در زندگی خارج از ایران چقدر تغییر می‌کنند؟ جواب آن ساده است: خیلی. ولی این تغییر آن‌قدر کافی است تا بتوانند گرایش و هویت جنسی فرزند خودشان را قبول کنند؟ جواب سوال را می‌توانید در انتهای رمان پیدا کنید.

هرچند در فاصله فصل‌های کتاب،‌ نویسنده فقط مساله تغییر در خانواده‌ای ایرانی را به کاوش نمی‌نشیند. او درد نهفته کمبودهای زندگی را نشان می‌دهد که در بابی تشنگی جنسی و در لیلا تشنگی مصرف‌گرایی؛ خرید هر چیز گران‌قیمت و مارک‌دار.

نظامیان سراغ چمدان‌هایی می‌رود که خانواده در گنجه زندگی‌شان کنار گذاشته‌اند تا روزی باز کنند،‌ ولی هر سال می‌گویند سال بعد سراغش می‌رویم. او از کارا سود می‌جوید تا خانواده را وادار کند تغییر را امتحان کنند.

کارا، شخصیتی غربی دارد و نمی‌تواند قبول کند که با زندگی خودش راحت نباشد. برای چند سال می‌توان او را با خانه و ماشین و بی‌حساب و کتاب خرج کردن در بند این بازی نگه داشت، ولی بالاخره صبر او لبریز می‌شود و به جست‌وجوی جاهای خالی زندگی خانواده عبادی می‌رود و در هر گام رازی پیدا می‌کند که چشم‌هایش را گشاد می‌کند، تا درنهایت، راز اصلی خانواده را می‌یابد. اینکه چطور می‌توان در ساحل غربی آمریکا زیست، ولی هر لحظه زندگی را رنج کشید از آنچه گذشته است و آنچه می‌گذرد.

درباره نویسنده

عبدی نظامیان، نویسنده‌ ایرانی‌کانادایی، به همراه شریک زندگی، دو پسر و سگ‌شان در لس آنجلس زندگی می‌کند. کار اصلی‌ او نگارش فیلمنامه‌ برای هالیوود است، پیش از این او فیلم کوتاه «انقلاب / Revolution» را هم نوشته و کارگردانی کرده است.

این فیلم کوتاه، زندگی یک نوجوان ایرانی همجنس‌خواه در لس آنجلس، در اولین سال‌های بعد از انقلاب در ایران را نشان می‌دهد. وقتی او مجبور است با مهاجرت بسازد، هویت و گرایش جنسی خودش را قبول کند و خانواده‌اش را از درون تغییر بدهد.

فیلم کوتاه «انقلاب» ساخته عبدی نظامیان را ببینید:

رمان «اتاق جادار گنجه / The Walk-In Closet» نوشته‌ عبدی نظامیان در ۲۶۸ صفحه در ۲۰۱۴ میلادی به زبان انگلیسی در آمریکا منتشر شده است. رمان نامزد نهایی جایزه لامبدا، نامزد بهترین اثر شاخه دگرباشان جنسی جایزه ادبی لامبدا، برنده بهترین اثر شاخه دگرباشان جنسی در جایزه کتاب سال ایندی بوده.

وب‌سایت رسمی نویسنده