از دشواری‌های «۱۷ ساله شدن» تا ناهنجاری‌های «لانتوری»
از آخرین ساخته آندره تشنیه تا فیلم بحث‌برانگیز رضا درمیشیان. آیا جشنواره فیلم برلین از عهده شعار «حق خوشبختی» برآمد؟ فهیمه فرسایی از برلین پاسخ می‌دهد.
«۱۷ ساله بودن» ساخته آندره تشنیه: دشواری‌های بلوغ دو نوجوان
شعار شصت و ششمین جشنواره فیلم برلین در پرتو بحران پناهجویی در اروپا «حق خوشبختی» برای همه انسان‌هاست. از «۱۷ ساله شدن» آخرین ساخته آندره تشنیه تا «لانتوری» فیلم بحث‌برانگیز رضا درمیشیان. آیا برلیناله توانسته است از عهده موضوع «حق خوشبختی» برآید؟ استقبال از فیلم‌های ایرانی در جشنواره فیلم برلین چگونه بوده است؟ فهیمه فرسایی از محل جشنواره فیلم برلین پاسخ می‌دهد.
یکی از مهم‌ترین فیلم‌هایی که در بخش اصلی جشنواره فیلم به نمایش گذاشته شد، «آتش در دریا ساخته جان فرانکو رزی‌ست.
این مستند داستانی در جزیره لامپادوسا که در سال ۲۰۱۵ بیش از ۴۰ هزار پناهجو وارد آن شدند، فیلمبرداری شده است.
در این فیلم بحران پناهجویی در اروپا زندگی یک پسربچه مرفه ۱۲ ساله به نام ساموئل را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
فهیمه فرسایی، منتقد سیتمایی از محل جشنواره فیلم برلین می‌گوید:
«آتش در دریا» از فیلم‌های برجسته جشنواره فیلم برلین به شمار می‌آید و مورد استقبال منتقدان هم قرار گرفته است. تم اصلی فیلم در کانون یک تضاد شکل می‌گیرد: تضاد بین زندگی آرام و بی‌دغدغه یک پسربچه مرفه از یک سو و تلاش گروهی از انسان‌ها که برای دستیابی به خوشبختی تن به انواع مخاطرات داده‌اند. این فیلم به لحاظ بیان سینمایی قابل تقدیر است و ممکن است جایزه هم بگیرد. در نشست خبری این فیلم منتقدان چهار – پنج دقیقه دست می‌زدند. با این‌حال به نظر من این فیلم احساسات تماشاگر را به بازی می‌گیرد.
«آتش در دریا» ساخته جان فرانکو رزی و «من نرو هستم» ساخته رفیع پیتز دو فیلمی هستند که در بخش اصلی برلیناله به طور مستقیم به بحران پناهجویی و مشکلات مهاجران می‌پردازند.
«حق خوشبختی» به عنوان مهم‌ترین موضوع برلیناله اما بسیار فراگیرتر از بحران پناهجویی‌ست. برلیناله می‌خواهد نشان دهد که چگونه در اثر ناهنجاری‌های اجتماعی حق مردم نسبت به خوشبخت بودن پایمال می‌شود.
دشواری‌های ۱۷ سالگی
موضوع فیلم «۱۷ ساله شدن» ساخته آندره تشنیه، کارگردان فرانسوی هم به خوشبختی ربط دارد.
آندره تشنیه که با ۷۲ سال سن سالخورده‌ترین کارگردان شصت و ششمین جشنواره فیلم برلین است در این فیلم عشق دو پسر نوجوان به نام‌های توم و دامیان به یکدیگر را نشان می‌دهد. فیلم در کوهستان آلپ، در جنوب فرانسه اتفاق می‌افتد. فیلم درباره بلوغ است و با خصومت بین دو شخصیت اصلی آغاز می‌شود: توم در یک خانواده مرفه پرورش پیدا کرده و دامیان یک پسر الجزایری‌تبار است که زنی فرانسوی او را به فرزندخواندگی پذیرفته. آن‌ها به یک دبیرستان می‌روند و از همان آغاز بین آن‌ها رقابت و خصومتی وجود دارد. علت این خصومت هم عشقی‌ست که این دو پسر نوجوان از قبول آن طفره می‌روند. در پایان، هنگامی که بلوغ اتفاق می‌افتد، این خصومت به عشق می‌انجامد.
فهیمه فرسایی:
داستان قوی، پرداخت سینمایی فوق‌العاده و بازی‌های مسحورکننده از مهم‌ترین ویژگی‌های این فیلم است. «۱۷ ساله شدن» از نظر سینمایی و تصویری بسیار قوی بیان شده. نمای اول فیلم روی یک طبیعت زمستانی در کوهستان باز می‌شود. مثل این است که احساسات دو شخصیت فیلم منجمد شده. در نمای پایانی که آن احساسات خصومت‌آمیز کنار می‌رود، بهار هم فرارسیده. در این معنا می‌توان گفت که شخصیت‌ها در هماهنگی با طبیعت شکل می‌گیرند و به بلوغ و شکوفایی می‌رسند. ساندرین کیبرلین در این فیلم بازی بسیار قوی‌ای ارائه داده.
«لانتوری»: رابین‌هود ایرانی
«لانتوری»، ساخته رضا درمیشیان که از فیلم‌های پرحاشیه جشنواره فیلم فجر بود، در بخش پانورامای برلیناله ۲۰۱۶ به نمایش گذاشته شد. این فیلم هم به ناهنجاری‌های اجتماعی می‌پردازد: فقر، فحشا، کلاهبرداری، اخاذی، مزیت‌هایی که آقازاده‌ها از آن برخوردارند، رشوه‌خواری و رانت‌خواری در دستگاه‌های دولتی.
فهیمه فرسایی:
مشکل «لانتوری» این است که نتوانسته از بین این همه موضوع یک انتخاب درست کند. فیلم بین روایت مستند و داستانی سرگردان است و تعد شخصیت‌ها و موضوعات و نبودن یک محور مشخص بیینده را هم سرگردان می‌کند. یک رابین‌هود ایرانی که درباره شخصیت‌ها مدام توضیح می‌دهد. از این گذشته مسئولیت فردی هم در این فیلم مطرح نمی‌شود. شخصیت‌های این فیلم به ظاهر باهوش‌اند اما آرزوهای آن‌ها اصلاً بزرگ نیست.
فیلمبرداری از فیلم «لانتوری» خرداد سال جاری در ایران متوقف شد. در گزارشی که روزنامه شرق منتشر کرده بود، محمد رضا منصوری، مدیر تولید این فیلم گفته بود که برخی نهادهای دولتی از صدور مجوز برای فیلمبرداری در برخی لوکیشن‌ها خودداری کرده بودند. لانتوری در جشنواره فیلم فجر مورد استقبال قرار گرفت، تا آن حد که برخی رسانه‌های داخلی از اینکه این فیلم در بخش اصلی برلیناله به نمایش درنیامده انتقاد کرده بودند.
دشواری‌های تصمیم‌گیری
برخلاف فیلم «لانتوری» که مسئولیت فردی را نفی می‌کند، فیلم «۲۴ هفته» ساخته آنه زوهرا براشد، کارگردان الجزایری‌تبار آلمانی یکسر درباره پذیرش مسئولیت فردی و دشواری تصمیم‌گیری‌ست.
یولیا ینتش، بازیگر آلمانی (فیلم‌های «سوفی شول» و «آخرین روزها») در فیلم «۲۴ هفته» نقش زنی را بازی می‌کند که ماه ششم بارداری را از سر می‌گذراند. پزشک به او اطلاع می‌دهد که جنین‌اش به سندروم داون مبتلاست و بهتر است که آن را سقط کند. یک بحران ژرف عاطفی در زندگی این زن که بازیگر صحنه‌های کاباره است اتفاق می‌افتد.
فهیمه فرسایی:
این فیلم از فیلم‌های بسیار خوب برلیناله است. براشد که هشت ماه پیش از مدرسه سینمایی فارغ‌التحصیل شده با این فیلم به موفقیت بزرگی دست پیدا کرده. او می‌خواهد نشان دهد که چگونه انسان با زندگی، دشواری‌ها و نقص‌هایش روبرو می‌شود. براشد قضاوت نمی‌کند. از نظر سینمایی، ساختار فیلم و دراماتولوژی و موضوع «۲۴ هفته» فیلم مهمی‌ست. هیأت داوران اما هنگام نمایش این فیلم حضور نداشتند.
در نشست خبری فیلم «۲۴ هفته» روزنامه‌نگاران این فیلم را ستایش کردند و گزارش دادند که در برخی از صحنه‌ها تماشاگران به شدت متأثر شده بودند.
تماشاگران با کف زدن‌های ممتد از این فیلم که یک روایت کاملاً شخصی و زنانه از دشواری‌های سقط جنین است استقبال کردند.
شصت و ششمین جشنواره فیلم برلین تا ۲۱ فوریه ادامه دارد.
نظرها
نظری وجود ندارد.