احتمال اعلام فدرالیسم از سوی کردهای سوریه

«فدراسیون شمال سوریه» – به‌عنوان حکومتی دمکراتیک - هنوز به‌صورت رسمی از سوی کردهای سوریه اعلام نشده است اما چند مقام  سیاسی کرد، خبر تشکیل آن را داده‌اند.

دو مقام سیاسی کرد سوریه روز چهارشنبه ۱۶ مارس/۲۶ اسفند ماه به خبرگزاری‌های «رویترز» و «آسوشیتدپرس» گفتند که کردهای سوریه قصد دارند به‌زودی نظام سیاسی فدرالی را در شمال سوریه برقرار کنند.

ادریس نعسان، از مقامات کرد سوریه در کوبانی به «رویترز» گفته است که این اقدام به معنی توسعه چارچوب تشکیلات خودگردانی است که کردها و دیگران آن را ایجاد کرده‌اند و اکنون بر شمال سوریه حکومت می‌کند. او در توضیحات بیشتر گفته است که این یک نظام سیاسی صرفاً کردنشین نخواهد بود بلکه شامل تمام شهروندانی خواهد بود که در منطقه شمال سوریه زندگی می‌کنند، از جمله عرب‌ها و ترکمن‌ها.

نعسان گفته است که تأکید بر فدرالیسم است و نه استقلال کردستان.

روز چهارشنبه کمیسیونی متشکل از ۲۰۰  نماینده کرد در شهر «رمیلان» سوریه، رابطه کردستان سوریه با دولت مرکزی بشار اسد، رابطه کردستان سوریه با گروه‌های مخالف بشار اسد و از جمله ایجاد تشکیل سیستم فدرالی در شمال سوریه را مورد بررسی قرار می‌دهند. در پایان این کنفرانس قرار است تشکیل سیستم فدرالی در شمال سوریه از سوی کردها، اعلام شود.

سنام محمد – از سیاستمداران کرد سوریه در اروپا گفته است که  اواخر وقت روز چهارشنبه، نمایندگان گروه‌های مختلف مردم سوریه، از جمله کردهای این کشور، درباره امکان تأسیس نظام فدرالی خبر خواهند رساند.

محمد گفته است: «ما قبلاً نیز این طرح را داشتیم. ما همچنین کمیسیونی داریم که همه چیز را برای این پروژه آماده کرده است. این کمیسیون شامل همه گروه‌های ساکن شمال سوریه می‌شود.»

در حالی که مذاکرات صلح سوریه در ژنو ادامه دارند، دو گروه قدرتمند کرد، حزب اتحاد دموکراتیک سوریه (PYD) و شاخه نظامی آن - یگان‌های مدافع خلق (YPG)- تاکنون به دلیل مخالفت‌های ترکیه به مذاکرات صلح سوریه دعوت نشده‌اند.

با وجود این روسیه بارها خواسته است که این دو گروه به مذاکرات صلح سوریه نماینده بفرستند.

نواف خلیل از حزب اتحاد دموکراتیک سوریه که ساکن آلمان است به «آسوشیتدپرس» گفته است که حزب او نیز از یک منطقه فدرالی در کردستان حمایت می‌کند. صالح مسلم، نیز از همین حزب در سلیمانیه عراق، از تصمیم پایانی کمیسیون روز چهارشنبه حمایت کرده است و گفته است هدف مهم است، نام آن مهم نیست.

این حکومت فدرال به نام «فدراسیون شمال سوریه» معرفی شده است و اختیارات سیاسی و نظامی آن از تشکلیلات خودگردانی که در حال حاضر بر شمال سوریه کنترل دارد، فراتر خواهد رفت.

واکنش نمایندگان بشار اسد، آمریکا، ترکیه و روسیه

یک مقام سیاسی ترکیه، که در گفت‌وگو با «آسوشیتدپرس» نخواست نامش فاش شود گفته است که در مورد واکنش رسمی کشورش نظر نمی‌دهد اما تأیید کرد که ترکیه حامی تمامیت ارضی سوریه است. او گفت که تمام بخش‌های جامعه سوریه باید  در ساختن آینده سوریه همراه با یک قانون اساسی جدید به‌عنوان بخشی از یک فرایند سیاسی تصمیم بگیرند.

این مقام وزارت امور خارجه ترکیه گفت که کشورش هرگونه حرکت سیاسی که وحدت ملی و تمامیت ارضی سوریه را به خطر بیندازد را رد خواهد کرد. او در واکنش به خبر احتمال اعلام فدرالیسم از سوی کردهای سوریه گفت: «اقدامات یک‌جانبه فاقد اعتبار سیاسی‌اند.»

ترکیه حزب اتحاد دموکراتیک سوریه (PYD) و یگان‌های مدافع خلق (YPG) را ادامه «حزب کارگران کردستان» (پ‌ک‌ک) می‌داند و این گروه‌های سیاسی و نظامی را به رسمیت نمی‌شناسد. این در حالی است که هم ایالات متحده آمریکا و هم سوریه از یگانهای حفاظت خلق در جنگ با نیروهای گروه «دولت اسلامی» (داعش) حمایت کرده‌اند.

با این حال، ایالات متحده روز چهارشنبه گفت که «یک حکومت خودگردان» در منطقه نیمه خودمختار شمال سوریه را به رسمیت نمی‌شناسد.  مارک تونر، سخنگوی معاون وزارت امور خارجه آمریکا گفت: «ما همچنان به وحدت و یکپارچگی ارضی سوریه متعهد هستیم».

تونر در ادامه گفت که ایالات متحده «تمرکزش بر پیشبرد مذاکرات واقعی و انتقال سیاسی به سمت یک دولت فراگیر» در سوریه است.

بشار جعفری، نماینده بشار اسد که ریاست تیم دولت سوریه در مذاکرات صلح سوریه در ژنو را به عهده دارد نسبت به این خبر واکنش تندی نشان داد. او گفت مذاکرات صلح با شرط حفظ تمامیت ارضی سوریه معنا یافته است. جعفری در ادامه گفت: «هر نوع شرط‌بندی در ایجاد هر نوع اختلاف داخلی بین مردم سوریه، شکست کامل [مذاکرات] است.»

زمزمه‌ها در مورد استفاده از مدل فدرالیسم برای آینده سوریه از آغاز هفته شروع شده بود. ابراهیم ابراهیم، سخنگوی حزب اتحاد دموکراتیک سوریه گفته بود که فدرالیسم تنها راه حفظ وحدت سوریه است.

روز دوشنبه ۱۴ مارس/۲۴ اسفند هم سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه به خبرنگاران گفت که فدرالیسم یک گزینه محتمل در آینده سوریه است؛ «اگر چنانچه خواسته مردم سوریه باشد».

لاوروف در ادامه گفت که کشورش از هر راهکاری که گروه‌های درگیر در مذاکرات صلح سوریه ارائه دهند، حمایت خواهد کرد از جمله «هر شکل از دولت، حالا می‌خواهد نامش فدرالیسم باشد، یا عدم مرکزگرایی یا دولت واحد.»

کردها پر جمعیت‌ترین اقلیت قومی در سوریه‌اند. بیش از ۱۰درصد ۲۳ میلیون جمعیت سوریه، کرد هستند. پیشنهاد کردها برای تشکیل این نظام فدرالی این است که کانتون‌های عفرین، کوبانی و جزیره  از لحاظ سیاسی به هم متصل شوند. کردها هم اکنون نواری به طول ۴۰۰ کیلومتر را در شمال سوریه و هم مرز با ترکیه در اختیار دارند. آن‌ها همچنین یک منطقه جدا افتاده از کوبانی به نام عفرین را در اختیار دارند.