سپاه و بازگشایی موقت مرزهای کولبری در کردستان

در چند روز گذشته (اواخر فروردین ماه ۹۵) بازاریان، کارگران مرزی و کولبران در شهرهای پیرانشهر، سردشت، بانه و مریوان در اعتراض به بسته شدن مرز‌های کولبری دست به اعتصاب زدند. بر اساس گزارش‌های منتشر شده، کارگران و بازاریان این شهر‌ها با بستن مغازه‌ها و پاساژ‌ها و تجمع در مقابل فرمانداری‌ها و راهپیمایی، خواستار بازگشایی مرز‌ها شدند.

بسته شدن مرزها در منطقه کردستان که با اجرای یکی از مصوبات دولت دهم از ماه‌ها پیش آغاز شده است، تاثیر مستقیمی بر زندگی و وضع معیشتی بخش عظیمی از مردم این منطقه گذاشته است، طوری‌ که به گفته رسول خضری، نماینده سردشت و پیرانشهر در مجلس شورای اسلامی، ۹۰ درصد رفاه مرزنشینان این دو شهرستان به مبادلات مرزی وابسته است.

علی‌رضا آشناگر، معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استاندار کردستان گفته است: ‌«دولت دهم با صدور مصوبه شماره ۱۱۶۶۷۶ به تاریخ هشتم شهریور ماه ۱۳۹۰، دستور بستن بازارچه‌های موقت مرزی (معابر کولبری) را صادر کرده بود. دولت یازدهم تا شش ماه قبل در مقابل این مصوبه مقاومت کرده و آن را اجرا نکرده بود، اما اختلاف‌هایی در مورد اداره معابر کولبری میان دستگاه‌های ناظر و کنترل‌کننده، سرانجام منجر به تعطیلی معابر کولبری شد.»

پیرانشهر و سردشت بالای ۲۰ کیلومتر مرز مشترک با کردستان عراق دارند و بیشترین مبادلات استان آذربایجان غربی، از اربیل به سلیمانیه صورت می‌گیرد

استان کردستان نیز ۲۲۷ کیلومتر مرز مشترک با عراق دارد و دارای چهار معبر مرزی در شهرستان‌های بانه و مریوان است که از طریق این معابر، کولبری انجام می‌شود.

پیام به معترضان: بالاخره مرز‌ها را می‌بندیم

طبق وعده‌هایی که مسئولان جمهوری اسلامی به معترضان شهرهای مرزی کردستان داده‌اند، مرز‌ها به‌طور موقت باز می‌شوند. اما آن‌چه از گفته مسئولان جمهوری اسلامی پیداست، بالاخره این مرز‌ها بار دیگر بسته می‌شوند.

علی‌رضا آشناگر در گفت‌وگو با خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا)، از تصمیم وزیر کشور مبنی بر بازگشایی موقت مرز‌ها خبر داد و گفت: «مناطق مرزی استان هنوز به توسعه جدی نرسیده‌اند و تا زمانی که منطقه آزاد تجاری-صنعتی در این مناطق ایجاد نشود و توسعه اقتصادی رونق نیابد، این معابر باید دایر باشد.»

همچنین عبدالمحمد زاهدی، استاندار کردستان، روز سه‌شنبه ۳۱ فروردین، از بازگشایی مرز‌ها (از‌‌ همان روز) به مدت یک ماه خبر داده است.

محمد فلاحی فرماندار شهرستان مریوان نیز در مقابل ساختمان فرمانداری این شهرستان گفته است که تا پایان این هفته مرز‌ها بازگشایی خواهند شد.

پیش‌تر علی‌رضا آشناگر بازگشایی مرز‌ها را «فرایندی» طولانی توصیف کرده و گفته بود: «با توجه به این‌که مرز‌ها و معابر کولبری استان منبع درآمد بسیاری از مردم این استان هستند، به‌طور جدی پیگیر بازگشایی مرزهای استان هستیم که امیدواریم این تلاش‌ها در اسرع وقت به نتیجه برسد.»

منطقه آزاد تجاری در دست سپاه

نقش سپاه در پروژه‌های خرد و کلان اقتصادی ایران به‌ویژه از دوران محمود احمدی‌نژاد به این سو، تقریبا بر کسی پنهان نیست. موضوعی که در مورد منطقه آزاد تجاری-صنعتی مریوان و بانه هم صدق می‌کند، چون  اکبر ترکان، مشاور رئیس دولت و دبیر شورای مناطق آزاد از سپاه خواسته بود که در مناطق آزاد به یاری دولت بیاید و از واگذاری پروژه‌های احداث بندر، فرودگاه و اماکن اقامتی و مسکونی در این مناطق خبر داده بود.

پس از تصویب طرح منطقه آزاد تجاری بانه مریوان، امید کریمیان، رئیس مجمع نمایندگان مردم کردستان در مجلس، از «کمک سپاه» برای این طرح «تقدیر» کرد.

امید کریمیان گفته بود: «سپاه با تلاش خوب موجب شد تا مساله امنیتی‌ بودن استان منتفی شود و جا دارد نمایندگان مجلس به عنوان وکیل مردم و مجریان دولت به عنوان خادمان آن‌ها، در مرحله نخست از سپاه و نیروهای مسلح تقدیر و تشکر کنند.»

مسئولان جمهوری اسلامی ایجاد منطقه آزاد بانه و مریوان را فرصتی برای رونق اقتصادی و کاهش میزان بیکاری عنوان می‌دانند، اما آن‌چه کمتر مورد توجه است رویکرد امنیتی دولت به این‌گونه پروژه‌هاست.

بر اساس لایحه‌ای که مربوط به سال ۱۳۹۴ است، پیشنهاد ایجاد ۲۱ منطقه آزاد تجاری و ویژه اقتصاد به مجلس داده شد. بر اساس این لایحه، بنا شده که بخشی از استان‌های کردستان، آذربایجان غربی، ایلام، هرمزگان، بوشهر، اردبیل، گلستان و سیستان و بلوچستان که اکثریت جمعیت آن‌ها را اقلیت‌های قومی، ملی و مذهبی تشکیل می‌دهند، به مناطق آزاد تجاری تبدیل شود.

آن‌چه تصور می‌شود این است که ایجاد چنین مناطقی جدا از پیامدهای مستقیم اقتصادی مانند افزایش قیمت مسکن، کالا و خدمات مصرفی، احتمالا به کوچ اجباری بخشی از مردم بومی منطقه نیز می‌انجامد و در نتیجه تغییر بافت جمعیتی منطقه را  نیز به دنبال خواهد داشت؛ موضوعی که موجب ناآرامی در مناطق عرب‌نشین ایران و اعتراض عرب‌ها در سال‌های گذشته شده است.

در همین زمینه: