مأموران شهرداری یا «اراذل و اوباش» روزمزد؟

به دنبال انتشار فیلمی از درگیری شدید ماموران شهرداری در ماه اردیبهشت با دستفروشانی که گوجه سبز می‌فروختند، وکیل این پرونده گفته است که شهرداری برای برخورد با دستفروشان، روزانه «اراذل و اوباش» را جذب می‌کند.

اردیبهشت گذشته، فیلمی از ضرب و شتم چند دستفروش منتشر شد که گوجه سبز و میوه نوبری می‌فروختند. فیلم جایی در حوالی بزرگراه آزادگان تهران را نشان می‌داد و در آن، ماموران شهرداری این دستفروش‌ها را می‌زدند و به آنها فحش می‌دادند. الفاظ رکیک و خشونت شدید در این فیلم توجه افکار عمومی را در شبکه‌های اجتماعی به خود جلب کرد. نکته مهم دیگری هم در این تصاویر وجود داشت: پشت لباس افرادی که دستفروش‌ها را کتک می‌زدند نوشته شده بود: «طرح انضباط شهری». ماشین‌های شرکت «شهربان» به وضوح دیده می‌شد و ماموز نیروی انتظامی هم در تصویر حضور داشت. این شایعه مطرح شد که این نیروها، اراذل و اوباشی هستند که شهرداری آنها را برای سرکوب دستفروش‌ها استخدام می‌کند.

حمله به گوجه‌سبز فروش‌ها نخستین جلوه از برخورد خشن ماموران شهرداری یا انتظامی با دستفروشان، متکدیان، خیابان‌خواب‌ها و حاشیه‌نشینان نبوده‌ است. پیش‌تر هم نمونه‌هایی از این برخوردها در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده بود؛ برخوردهایی با استفاده از پنجه بوکس و شوکر، خشونت شدیدی که حتی به مرگ یک دستفروش هم منجر شد و البته الفاظ رکیک.

مرداد ماه ۱۳۹۳، یک کارگر برای بردن نخاله‌های ساختمانی دوستش به تهرانپارس رفته بود اما پیمانکاران شهرداری خودروی او را حوالی اتوبان باقری متوقف کردند. با او درگیر شدند و در نهایت، ضربه «پنجه‌بکس» یکی از کارگران به سر علی چراغی اصابت کرد، او به کما رفت و پس از چند روز فوت کرد.

در یک نمونه خبرساز دیگر، فیلمی از درگیری ماموران شهرداری با کارگران یک کارواش در منطقه سعادت‌آباد تهران منتشر شد که پای محمإ‌باقر قالیباف را هم به ماجرا کشاند. در این ماجرا که زمستان گذشته روی داد، به دنبال یک دعوای ملکی، ماموران شهرداری با کارگران یک کارواش درگیری خونینی پیدا کرده بودند.

بهمن ماه گذشته هم ماموران «شهربان‌ حریم‌بان» برای جمع‌آوری دست‌فروشان خیابان آزادی با آنها درگیری شدند. شاهدان به استفاده ماموران از باتوم و شوکر گواهی داده بودند و گفته بودند که ماموران شهرداری بدون تذکر و هشدار و بدون مقدمه از ماشین‌ها پیاده شدند و بساط آنها را بهم ریختند و چرخ‌دستی‌ها را واژگون کردند که این کار باعث درگیری شد. با ادامه درگیری‌ها که موجب مجروح شدن چند نفر از فروشندگان شد، ماموران شهرداری با رها کردن خودروهای‌شان صحنه را ترک کردند.

یکی از دستفروشان حاضر هم در همین زمینه به ماموران پلیس گفته بود: «در یک چشم‌به‌هم‌زدن از ماشین‌ها پیاده شدند. هیچ توضیحی ندادند. فقط فحش می‌دادند. کاسه و کوزه‌مان را که به هم ریختند، اعتراض کردیم. به جای اینکه جواب‌ ما را بدهند، با باتوم و شوکر به جان‌مان افتادند و تا می‌خوردیم، زدند. اگر مردم نبودند، تا همین الان هم داشتیم کتک می‌خوردیم.»

ماجرای معروف دیگر در این زمینه، انتشار گسترده عکس چرخ واژگون شده یک لبوفروشی در تهران بود که باعث شد شهردار تهران به این موضوع هم واکنش نشان بدهد. او آن زمان به سازمان بازرسی شهرداری تهران دستور داد که به موضوع رسيدگی کند و تاكيد كرد كه در صورت صحت موضوع با عوامل اجرايی برخورد خواهد شد؛ پیگیری و برخوردی که تاکنون صورت نگرفته و به شکل‌های دیگر تکرار می‌شود.

اما اکنون به دنبال پیگیری پرونده ضرب‌و‌شتم چهار گوجه‌سبز فروش در بزرگراه آزادگان، وكيل اين پرونده در گفت‌و‌گو با روزنامه شرق گفته است: «نیروی انتظامی در بخشی از گزارش خود آورده كه خبرهای واصله حاکی است اخیرا شهرداری در واحد رفع سد معبر (شهربان)، اراذل و اوباش را به‌صورت روزانه جذب كرده و آنها را برای متفرق‌کردن افرادی که اقدام به سد معبر می‌كنند، می‌فرستد».

این ادعا پیش‌تر هم در مورد پرونده‌های مشابه مطرح شده بود و حالا پیام درفشان، وکیل پرونده، گفته که دست‌فروشان مدعی هستند در این‌گونه موارد مأموران شهرداری خودشان دخالت نمي‌كنند و با وارد کردن افرادی دیگر در این پاتوق‌ها، این گروه‌ها را با هم درگیر می‌كنند و در این مورد هم دست‌فروشان را به جان هم انداخته‌اند.

وکیل این پرونده همچنین گفته که بر اساس گزارش پایگاه پلیس امنیت شهر ری، تأیید شده که شهرداری این اراذل و اوباش را برای كارهايي که مدیرانش می‌خواهند انجام دهند و نمی‌خواهند خود را درگیر کنند، به‌ کار می‌گیرند.

به گفته وکیل این پرونده، در گزارش رسمی پلیس، نام شرکت‌هایی مرتبط با شهرداری و نشانی آنها هم آمده و یکی از معاونان شهرداری منطقه هم این مساله را در بازجویی‌ها تأیید کرده است.

با این حال این ادعاها از سوی مقامات رسمی شهرداری تهران تایید نمی‌شود.

در بسیاری از نمونه‌ها شهرداری مدعی شده که از تخلف مامورانش مطلع نبوده یا این تخلف را پیمانکار طرف قرارداد انجام داده است.

این بار هم ابوالقاسم چیذری، مدیرعامل شرکت شهربان و حریم‌بان شهرداری تهران با رد گفته وکیل پرونده بزرگراه آزادگان گفته است که «واقعا شر و منافع اقتصادی این اقدام برای پیمانکار نمی‌صرفد؛ چرا باید چند نفر را بیاورد و پولی جداگانه بدهد و بعد پایش هم گیر بیفتد؟»

او ماجرای درگیری در بزرگراه آزادگان را به شکل دیگری روایت کرده و می‌گوید که ماموران شهربان برای جداکردن افرادی به صحنه آمده‌ بودند که قبلا با هم درگیر شده بودند.

گرچه او  از روندی پیچیده برای استخدام ماموران پیمانکاری سخن گفته اما معلوم نیست که با این گزینش‌های چند لایه، چگونه این اتفاق‌ها مرتب تکرار می‌شوند.

پیش‌تر هم شهرداری به استخدام «لات»ها برای جمع‌آوری دستفروش‌ها متهم شده بود و محسن سرخو، رئیس کمیته حمل و نقل شورای شهر تهران در واقعه مرگ علی چراغی پرسیده بود که چه ساز و کاری برای انتخاب پیمانکاران شهرداری وجود دارد:

«آیا از لات‌های تهران پیمانکار برمی‌گزینیم یا آدم‌ها گزینش می‌شوند؟ آیا پیمانکاران شهرداری افرادی هستند که ادواتی مثل پنجه بکس را که نگهداری آنها جرم است، در مقابل مردم و کودکان استفاده می‌کنند؟»