متأسفانه، گفت‌و‌گو همیشه ادامه یک جنگ است
<div dir="RTL">اکبر کرمی − آسیب شناسی توسعه نایافتگی و نیز ردیابی تحولات مثبتی که در جماعت و جامعه ایرانی در تاریخ معاصر و در چشم انداز حاکم بر این دست گفت‌و‌گوها، رخ داده است، دست کم به دو نکته‌ی اساسی اشاره دارد:</div> <div dir="RTL"> </div> <!--break--> <div dir="RTL">الف) ما هنوز به فرمول مناسب و جامعی برای حل و فصل مسالمت آمیز و کم هزینه اختلاف‌های خود دست نیافته‌ایم، فرمولی که بتواند هم وحدت ملی ما (امکان ختم به هنگام گفت‌و‌گوها) را حفظ کند و هم تفاوت‌ها و پرگونگی‌های ما (امکان ادامه‌ی گفت‌و‌گوها) را پاس بدارد؛ فرمولی برای "ملی کردن قدرت".</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">ب) غالب تحولات مثبت در طول یکصد سال اخیر، نه به دلیل تحولات درونزا، که به واسطه‌ی سرریز دستاوردهای جهان مدرن در ایران رقم خورده است. </div> <blockquote> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">برون رفت از بن بست‌های موجود در پهنه‌ی گفت‌و‌گوهای ملی، در گرو باز شدن ایران به سمت جهان جدید و شکستن بن بست گفت گوهایمان با جهان مدرن و کشورهای توسعه یافته است.</div> </blockquote> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">از این منظر، <span>برون رفت از بن بست‌های موجود در پهنه‌ی گفت‌و‌گوهای ملی، در گرو باز شدن ایران به سمت جهان جدید و شکستن بن بست گفت گوهایمان با جهان مدرن و کشورهای توسعه یافته است.</span></div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">صلح با جهان آزاد، مقدمه‌ی صلح با آزادی است.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">جامعه‌ی ایرانی در عبور از بحرانی که در پهنه‌ی گفت‌و‌گوهای سیاسی به آن گرفتار آمده است با سه دسته مشکل اساسی روبرو است.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL"><b>اول: فقر واقع بینی</b></div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">"ایران آینده" در گفت‌و‌گوهای بسیاری از گروه‌های اجتماعی و سیاسی با ایران موجود بسیار فاصله دارد و روشن نیست که این فاصله - متناسب با مناسبات حاکم بر گفت‌و‌گو در جهان جدید – چگونه<span dir="LTR">‌</span> می‌تواند و باید پر شود؟</div> <blockquote> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">گاهی از ایران آینده چنان صحبت می‌شود که گویی جمهوری اسلامی اصلاً موجود نیست، هیچگاه موجود نبوده است و ما در برپایی اش هیچ نقشی نداشته ایم.</div> </blockquote> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">گاهی از ایران آینده چنان صحبت<span dir="LTR">‌</span> می‌شود که گویی جمهوری اسلامی اصلاً موجود نیست، هیچگاه موجود نبوده است و ما در برپایی اش هیچ نقشی نداشته‌ایم؛ و به طور باژگونه، در دیگر سوی، کسانی از ایران آینده به گونه ای یاد<span dir="LTR">‌</span> می‌کنند که گویی خیل مخالفان، معاندان و منتقدان جمهوری اسلامی از مریخ آمده‌اند و به زودی نیز<span dir="LTR">‌</span> می‌توان آن‌ها را به مریخ بازپس فرستاد و از شرشان خلاص شد! در این دست گفت‌و‌گوها، فارغ از نیت و خواهش طرف‌های گفت‌و‌گو، واقعیت ایران موجود با همه‌ی دار و ندارش، انکار<span dir="LTR">‌</span> می‌شود و درنتیجه، گفت‌و‌گو به پهنه ای کشیده<span dir="LTR">‌</span> می‌شود که نسبت مناسبی با واقعیت‌های موجود ندارد و بیشتر به رویاها و خواهش‌های ما آلوده است. در چنین بستری است که جستجوی صلح فراموش<span dir="LTR">‌</span> می‌شود و همه چیز برای پایان بخشیدن غیردمکراتیک به هر گفت‌و‌گویی مهیا<span dir="LTR">‌</span> می‌گردد.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">این دست گفت‌و‌گوها با هر نیتی که دنبال شوند، ناگزیر، تبعیض، ناپایداری و خشونت را به ایران آینده حمل و در آن نهادینه خواهد کرد. برونشد ایران امروز از ورطه‌ی هول انگیزی که در آن گرفتار آمده است – اگر هنوز برونشدی وجود داشته باشد – شاید در به رسمیت شناختن واقعیت‌های موجود باشد؛ موزاییک رنگارنگ ایران، تنها بخشی از این واقعیت سترگ است. گفتمانی که نتواند یا نخواهد همه‌ی اجزای این رنگین کمان انسانی را در خود جای دهد و آنان را گشاده دستانه بر سفره‌های گفت‌و‌گو‌های گوناگون بنشاند، جز جا به جا کردن مشکل و تکرار تاریخ، کاری از پیش نخواهد برد.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">برونشدی اگر باشد، لابد در گفت‌و‌گو نهفته است؛ گفت‌و‌گوهایی که جز با پایان‌های دمکراتیک به آرامش و صلح نمی‌رسند.</div> <blockquote> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL"> واقع گرایی ایجاب می‌کند هر گفت‌و‌گویی از شرایط موجود و نقطه‌ای که در آن ایستاده ایم شروع شود؛ اما همچنین واقع گرایی ایجاب می‌کند که همیشه و در همه حال به لوازم حداقلی یک گفت‌و‌گو پایبند باشیم و در مورد هر چه مصالحه می‌کنیم، در مورد آن‌ها تن به سازش ندهیم.</div> </blockquote> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">هر گفت‌و‌گویی در مورد ایران فردا باید از نقطه ای شروع شود که در آن ایستاده‌ایم.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">برای روشن شدن این ادعا و تفاوت آن با ادعای دیگری که برخی از جریان‌های مدعی اصلاح طلبی در سایه‌ی آن قرار گرفته‌اند، باید بین "آغاز گفت‌و‌گو از نقطه ای که ایستاده‌ایم" با "تن دادن به وضعیتی که در آن گرفتاریم" تمایز بگذاریم؛ آغاز گفت‌و‌گو، بیش از هر چیز به نهادینه کردن "گفت‌و‌گو" و لوازم و مناسبات آن چشم دارد، در حالی که تن دادن به وضعیت موجود، هر عنوانی که داشته باشد،<span dir="LTR">‌</span> می‌تواند به نوعی، فرار از مسئولیت‌هایی باشد که گفت‌و‌گو و مناسبات آن بر شانه‌های ما<span dir="LTR">‌</span> می‌گذارد.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">گفت‌و‌گو از مسئولیت هایمان در "فرایند گفت‌و‌گو"، به هیچ روی نباید به "عدالت‌طلبی" در پهنه‌ی سیاست یا راهبرد "همه یا هیچ"، که هر دو<span dir="LTR">‌</span> می‌تواند برای پیشبرد امر سیاسی مهلک باشد، فروکاهیده شود. واقع گرایی ایجاب<span dir="LTR">‌</span> می‌کند هر گفت‌و‌گویی از شرایط موجود و نقطه ای که در آن ایستاده‌ایم شروع شود؛ اما همچنین واقع گرایی ایجاب<span dir="LTR">‌</span> می‌کند که همیشه و در همه حال به لوازم حداقلی یک گفت‌و‌گو پایبند باشیم و در مورد هر چه مصالحه<span dir="LTR">‌</span> می‌کنیم، در مورد آن‌ها تن به سازش ندهیم. تضمین "امکان ادامه‌ی گفت‌و‌گو در آینده" و نیز "تضمین امکان پایانیدن دمکراتیک به هر گفت‌و‌گویی در آینده"، حداقل پرنسیپ و لوازم یک گفت‌و‌گو است؛ بدون چنین تضمین هایی، ادامه دادن به شرایط موجود و تن دادن به سازش، تن دادن به بردگی و بازگشت به "جهان پیش از گفت‌و‌گو" است؛ بازگشتی که تنها مشکل را جا به جا<span dir="LTR">‌</span> می‌کند، برای مخالفان گفت‌و‌گو وقت<span dir="LTR">‌</span> می‌خرد و جنگ را به آینده<span dir="LTR">‌</span> می‌کشد.</div> <div dir="RTL"> </div> <blockquote> <div dir="RTL">گفت‌و‌گو با دیگری، بیش از هرجای دیگر در ایران امروز، در پهنه‌ی اخلاق به بن بست رسیده است.</div> </blockquote> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">عبور از "جهان پیش از گفت‌و‌گو" و ارج شناسی عمودی، به "جهان گفت‌و‌گو" و ارج شناسی افقی، همیشه با جنگ ممکن است؛ چه وقتی گفت‌و‌گو تعطیل<span dir="LTR">‌</span> می‌شود، جنگ آغاز<span dir="LTR">‌</span> می‌شود. وقتی اطراف یک گفت‌و‌گو از ادامه‌ی آن گفت‌و‌گو طفره<span dir="LTR">‌</span> می‌روند و حداقل‌های گفت‌و‌گو را به چالش<span dir="LTR">‌</span> می‌کشند، عملن جنگ آغاز شده است؛ مسئولیت ما در قامت جریان‌های اصلاح طلب، مداراپیشه و ضد خشونت نه در شانه خالی کردن از این جنگ تحمیلی که در مدیریت انسانی، غیرخشونت آمیز و صلح طلبانه‌ی آن برای در آمدن به جهان گفت‌و‌گو است. اگر ‌نمی‌توانیم از عهده‌ی جنگی که مخالفان گفت‌و‌گو به ما تحمیل کرده‌اند، مسئولانه و سرفراز برآییم، به خاطر آن است که شجاعت لازم برای ماندن غیرخشونت آمیز بر حقوق خود در یک گفت‌و‌گو را از دست داده‌ایم. تن دادن به ذلت بردگی و از دست دادن حداقل‌های یک گفت‌و‌گو، هر عنوانی داشته باشد، ‌نمی‌تواند بر کمبودهای ما سرپوش بگذارد.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">گفت‌و‌گو در شرایط موجود، گفت‌و‌گو در ذیل قانون اساسی است.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">امکان گفت‌و‌گو در ذیل قانون اساسی با توجه به آن چه پیشتر آورده ام، به امکان یک بده بستان واقعی بین حاکمیت و مخالفان آن مربوط است. اگر امکان یک بده بستان واقعی وجود داشته باشد، بی هیچ شرمندگی باید با شجاعت به گفت‌و‌گو نشست و اگر نه، باید شجاعانه جنگید تا زمینه‌ی یک گفت‌و‌گوی واقعی فراهم آید.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">در یک بده بستان واقعی، مخالفان تن به قانون<span dir="LTR">‌</span> می‌دهند و از جنگ فاصله<span dir="LTR">‌</span> می‌گیرند و حاکمیت هم<span dir="LTR">‌</span> می‌پذیرد که به سایه‌ی قانون بازگردد و از هر گونه ادعایی که بخواهد فردی، یا نهادی را فراتر از قانون بنشاند فاصله گیرد. مخالفان به طور موقتی به کسانی که در مناسب تصمیم گیری اند، تن<span dir="LTR">‌</span> می‌دهند و حاکمیت هم<span dir="LTR">‌</span> می‌پذیرد که چرخش آزاد در این مناسب را با تضمین "انتخابات آزاد"، بیمه کند. مخالفان<span dir="LTR">‌</span> می‌پذیرند که به "ادامه‌ی گفت‌و‌گو در ذیل قانون اساسی" باز گردند و حاکمیت هم<span dir="LTR">‌</span> می‌پذیرد که ادامه‌ی گفت‌و‌گو در ذیل قانون اساسی را تضمین کند و از هرگونه تفسیری از قانون که آلوده به فرایند سرکوب، سانسور و سکوت است، فاصله گیرد. مخالفان<span dir="LTR">‌</span> می‌پذیرند که گفت‌و‌گو‌های خود را به سایه‌ی قانون بکشانند و حاکمیت هم<span dir="LTR">‌</span> می‌پذیرد که با تفسیر دمکراتیک از قانون، سایه‌ی قانون را بر فراز سر همه‌ی ایرانیان بکشاند.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">ادامه‌ی گفت‌و‌گو در مورد ایران فردا از نقطه ای که در آن ایستاده‌ایم به اراده‌ی ما معطوف است؛ اراده ای معطوف به برابری، آزادی و صلح؛ اراده ای معطوف به "جامعه پذیری".</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL"><b>دوم: فقر جامعه پذیری</b></div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">فقر واقع گرایی در برخی از جریان‌های ایران امروز تا آن جا پیش<span dir="LTR">‌</span> می‌رود که در چینش پازل ایران فردا، برخی از قطعات این رنگین کمان انسانی از قلم<span dir="LTR">‌</span> می‌افتد؛ و این به آن معناست که "جماعت" ایرانی در کشاکش گذار به "جامعه"‌ی ایرانی از نفس افتاده است و ‌نمی‌تواند به ضرورت‌های چنین گذاری ملتزم بماند.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">بسیاری از جریان‌های مذهبی هنوز صدای فزاینده‌ی غیرمذهبی‌ها و سکولارها را که به تبعیض‌زدایی از پهنه‌ی سیاست خیره شده‌اند، ‌نمی‌شنوند و در عوض برخی از جریان‌های سکولار و غیرمذهبی آن چنان دچار توهم اند که پایان جمهوری اسلامی را با پایان مذهب در ایران یکی<span dir="LTR">‌</span> می‌پندارند!</div> <blockquote> <div dir="RTL"> <br /> <div dir="RTL">فقر امکان‌سنجی بود که برخی از نخبگان مشروطه را به دامگاه پیوند نامیمون دین و سیاست کشاند.<br /> فقر امکان‌سنجی بود که رمانتیسم بهمن ۵۷ را تخدیر و کور کرد و در حالی که سرگرم تصویر رویاهای خود در ماه بود، حکومت نیمه جان مشروطه که برای نشستن بر سر میز مذاکره آماده بود با حکومتی دینی تمامت خواهی که بر سر هیچ موضوعی حاضر به گفت‌و‌گو نیست معاوضه شد.</div> </div> <div dir="RTL"> </div> </blockquote> <div dir="RTL">تبعیض زدایی در پهنه‌ی اخلاق، از تبعیض زدایی در پهنه‌ی دین هم پیچیده تر<span dir="LTR">‌</span> است و با مشکلات بیشتری رو به رو است؛ اگر خواست‌های سکولار، آن قدر تنومند اند که محافظه کاران را به وحشت انداخته است، سکسوآلیزم و آزادی‌های اخلاقی و آزادی در پهنه‌ی اخلاق، هنوز در اول راه است. با این همه، نباید فراموش کرد که سکسوالیزم به لحاظ نظری مقدم بر سکولاریسم است و به لحاظ عملی نیز مساله‌ی اصلی جامعه‌ی ما با سکولاریزم، درهراس از آزادی‌های اخلاقی و آزادی در پهنه‌ی اخلاق نهفته است؛ چه، بسیاری از مخالفان و منتقدان نظام موجود از درازدستی‌های حکومت در پهنه‌ی اخلاق و اجتماع گلایه دارند. جمهوری اسلامی - با همه‌ی نقایصی که دارد – اگر<span dir="LTR">‌</span> می‌توانست به آزادی‌های اجتماعی، اخلاقی و دینی تن دهد، بخش بزرگی از مخالفان، معاندان و منتقدان خود را از دست<span dir="LTR">‌</span> می‌داد.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">پذیرفتن دیگری در پهنه‌ی اخلاق و رسمیت بخشیدن به حضورش و آماده بودن برای گفت‌و‌گو با او، پیشنیاز ضروری هر گفت‌و‌گویی است.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">گفت‌و‌گو با دیگری، بیش از هرجای دیگر در ایران امروز، در پهنه‌ی اخلاق به بن بست رسیده است؛ چه، تبعیض زدایی در پهنه‌ی سیاست، بی طرف کردن دولت و ملی کردن قدرت، بیش از هر چیز در گرو درک دینامیسم "لویاتان" قدرت است. غولی که نه به مدد اخلاق که با امداد از سازوکارهای مدنی قابل کنترول است. سازوکارها و نهادهایی که هم امکان ادامه‌ی هر گفت‌و‌گویی را تضمین<span dir="LTR">‌</span> می‌کنند و هم امکان ختم به هنگام و موقت هر گفت‌و‌گویی را. استقرار چنین سازوکارهایی نه به مدد اخلاق (و انسان‌های اخلاقی) – که خود<span dir="LTR">‌</span> می‌تواند مناقشه انگیز و تبعیض زا باشد - که با امداد از استانداردهای حقوق بشر و دمکراسی و نهادهای پشتیبان آن‌ها ممکن<span dir="LTR">‌</span> می‌گردد.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">برای درآمدن به چنین وضعیتی، ما نیازمند فیلسوفان سیاسی واقع بینی چون هابز و ماکیاول هستیم که بتوانند پوشالی بودن اخلاق جهان پیش از گفت‌و‌گو را با صدایی بلند و بی لرزش به ما یادآور شوند. برای درک چنین وضعیتی و درک تقابل اخلاق بردگان (اخلاق پیش از گفت‌و‌گو) و اخلاق خدایگان (اخلاق پس از گفت‌و‌گو که نام دیگر قانون است)، واقع بینی در پهنه سیاست گامی ضروری است. "جماعتی" که ‌نمی‌تواند با تاسیس قانون و ابرام آن، فرایند گفت‌و‌گو و مناسبات آن را نهادینه کند و رویاهایش هنوز به اخلاق - و اسطوره‌ی برادر بزرگ تری که به اخلاق پای بند است – گره خورده است، البته باید با رویای "جامعه" خداحافظی کند.<span> </span></div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">عبور از این انسداد، در گرو مکانیزم‌های انسجام آفرین پایداری است که بتواند همه‌ی ایرانیان را فارغ از دین، نژاد، زبان، جنس، اخلاق و باورهای مختلف در کنارهم قرار دهد. باید در پی انگاره‌های انسجام آفرینی باشیم که بتواند پهنه‌ی سیاست را از هر گونه تبعیض و نابرابری پاک و مصون بدارد. چنین روندی بیش هر چیز به صیقل خوردن گروها و جریان‌های مختلف برای جامعه پذیری و در کنارهم قرار گرفتن وابسته است. درکی از منافع ملی که بتواند به درک ما از منافع دیرآیندمان تاثیر بگذارد و ما را برای مبادله‌ی مدنی با یک دولت ملی آماده کند، از ضرورت‌های ملی کردن قدرت است. مبادله ای که در طی آن افراد توافق<span dir="LTR">‌</span> می‌کنند به آزادی‌های خود قید بزنند و جامعه (دولت) هم<span dir="LTR">‌</span> می‌پذیرد حقوق اساسی (حداقل آزادی و برابری) آن‌ها را بیمه کند.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">سامان دادن به پهنه‌ی سیاست، به گونه ای که بتواند دولت را نسبت به همه‌ی گروها و اقلیت‌ها اجتماعی بی طرف کند (یعنی "ایران برای همه‌ی ایرانیان" باشد) و نیز توزیع قدرت، به گونه ای که بتواند هم امکان گفت‌و‌گوهای بی پایان را تضمین کند و هم امکان ختم به هنگام گفت‌و‌گوها را، مساله ای است که باید در پی حل جدی آن باشیم.</div> <blockquote> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">حاکمیت با تبعیض‌هایی آشکار، نه تنها بخش بسیاری از ایرانیان (غیر شیعه) را از دخالت مؤثر در سرنوشت خویش باز داشته است، که با باژگونه کردن مفاهیم و انگاره‌‌های قانونی، فقهی و مذهبی هم چون "ولایت مطلقه‌ی فقیه"، "حفظ نظام از اوجب واجبات است" و "امر به معروف و نهی منکر"، ایران را به زندانی بزرگ - حتا برای شیعیان - تبدیل کرده است.</div> </blockquote> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">فراتر از نام‌ها و نشانه‌ها - اگر بتوانیم از کمند "پارادکس‌های خودارجاع" بگذریم - هیچ چیزی در یک جامعه ثابت و همیشگی نیست؛ لاجرم هیچ اصلی و هیچ توافقی ‌نمی‌تواند و نباید ابدی و لایتغیر فرض شود. هر گفت‌و‌گویی<span dir="LTR">‌</span> می‌تواند و باید ادامه پیدا کند.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">واقعیت هر اجتماعی افراد و تفاوت‌های آن‌ها است؛ جامعه ای که این تفاوت‌ها را به رسمیت ‌نمی‌شناسد و ‌نمی‌تواند یا ‌نمی‌خواهد از آن‌ها محافظت کند، دیر یا زود دچار ناپایداری و بدخیمی خواهد شد و ازهم خواهد پاشید. به رسمیت شناختن این تفاوت های، بیش از هر پهنه‌ی دیگر، در پهنه‌ی اخلاق، ضرورت دارد. جماعت، جامعه و دولتی که ‌نمی‌تواند و یا ‌نمی‌خواهد به توزیع برابر شان تن دهد و همگان را برابر ببیند، البته به هیچ توزیع برابر دیگری از جمله آزادی، قدرت و ثروت تن نخواهد داد.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">فقر جامعه پذیری و فقر آزادی و برابری دو روی یک سکه‌اند.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">فقر جامعه پذیری، فقر امکان‌سنجی (فقر ارج شناسی و فقر صلح) برای ادامه‌ی گفت‌و‌گو نیز هست.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL"><b>سوم: فقر امکان‌سنجی </b></div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">ماندن در وضعیت موجود و نیز عبور از آن – فراتر از اراده‌ی ما - به امکانات ما نیز وابسته است. در عبور از بن بستی که در آن گرفتار آمده‌ایم، امکان‌سنجی در اتخاذ راهبردها و تاکتیک‌های مناسب، بخش مهمی از باری است که باید برداشته شود. فقر امکان‌سنجی، متاسفانه خود بخشی از مشکل ایران امروز است و عبور از آن، از لوازم ضروری هر گفت‌و‌گویی است.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">فقر امکان‌سنجی (و فقر تاریخی) از دلایل اصلی تعلیق تاریخی ما در وضعیت آونگینی است که تاریخ ما را، تاریخی کمدیک<span dir="LTR">‌</span> می‌نماید. فقر امکان‌سنجی است که به ما امکان<span dir="LTR">‌</span> می‌دهد بدون توجه به تاریخ و تاریخ اندیشه، مدام از "آن چه خود داشت" لاف بزنیم و غرق در رویاهای باستانی خود پرگویی کنیم. فقر امکان‌سنجی است که به ما امکان<span dir="LTR">‌</span> می‌دهد در کلاس‌های تاریخ جهان، دانش آموزان درخوری نباشیم و با انبانی خالی از تاریخی طولانی به خانه باز گردیم.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">فقر امکان‌سنجی بود که برخی از نخبگان مشروطه را به دامگاه پیوند نامیمون دین و سیاست کشاند.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">فقر امکان‌سنجی بود که رمانتیسم بهمن 57 را تخدیر و کور کرد و در حالی که سرگرم تصویر رویاهای خود در ماه بود، حکومت نیمه جان مشروطه که برای نشستن بر سر میز مذاکره آماده بود با حکومتی دینی تمامت خواهی که بر سر هیچ موضوعی حاضر به گفت‌و‌گو نیست معاوضه شد. تدوین قانون اساسی به شدت تبعیض آمیز جمهوری اسلامی به وسیله‌ی نخبگان روی دیگر سکه ای بود که تصویر خمینی را برای عوام در ماه انعکاس<span dir="LTR">‌</span> می‌داد. این ناپایداری مزمن در همان گام نخست در رگ و پی جمهوری اسلامی دوید.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">فقر امکان‌سنجی است که کشتی انقلاب ایران را به گل نشانده است و غالب ایرانیان را یکی پس از دیگری به پیاده شدن از آن وا<span dir="LTR">‌</span> می‌دارد. انبوه حق سکوت‌های حاکمیت به لطف دلارهای نفتی است که ‌نمی‌گذارد این ناپایداری عمیق و مزمن این ساختار بیمار و بدخیم را از هم بپاشاند و سایه‌ی این دلارهای نفتی و ارزهای دیگر دینی است که به فاجعه‌ی نخبه کشی، آلترناتیو کشی و جوان کشی فله ای در ایران امروز امکان<span dir="LTR">‌</span> می‌دهد.</div> <blockquote> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">اصلاح طلبی آری، اما تن دادن به یوغ برادربزرگ تر و نهادینه کردن اسطوره‌ی سترون آن، هرگز.<br /> اصلاح طلبی آری اما بی پرنسیپی و کاسه لیسی هرگز.</div> </blockquote> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">حاکمیت با تبعیض‌هایی آشکار، نه تنها بخش بسیاری از ایرانیان (غیر شیعه) را از دخالت موثر در سرنوشت خویش باز داشته است، که با باژگونه کردن مفاهیم و انگاره‌های قانونی، فقهی و مذهبی هم چون "ولایت مطلقه‌ی فقیه"، "حفظ نظام از اوجب واجبات است" و "امر به معروف و نهی منکر"، ایران را به زندانی بزرگ - حتا برای شیعیان - تبدیل کرده است. زندان بان اعظم گام به گام به پیش آمده است و با تمهیدات بسیار شبه قانونی و غیرقانونی، قانون را به سایه‌ی برادر بزرگ تر (شخص رهبری) و اسطوره‌ی برادر بزرگ تر (نهاد رهبری) کشانده و از هم پاشانده است. مقاومت در برابر این روند بدخیم به لحاظ راهبردی، مقاومت در برابر زوال قانون و باز گشت به جنگ و وضعیت پیش از گفت‌و‌گو نیز هست؛ اما اگر حاکمیتی ‌نمی‌تواند و ‌نمی‌خواهد مناسبات گفت‌و‌گو و پایداری خود را به رسمیت بشناسد و محافظت کند، ما ‌نمی‌توانیم و نباید کاسه‌ی داغ تر از آش باشیم و بی مسئولیتی خود را در پاسداشت پرنسیب گفت‌و‌گو به فراموشی بسپاریم و با عناوین پر طمطراقی چون اصلاح طلبی و مصالحه آن را بزک کنیم.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">اصلاح طلبی آری، اما تن دادن به یوغ برادربزرگ تر و نهادینه کردن اسطوره‌ی سترون آن، هرگز.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">اصلاح طلبی آری اما بی پرنسیپی و کاسه لیسی هرگز.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">وقتی اطراف یک گفت‌و‌گو از ادامه‌ی گفت‌و‌گو طفره<span dir="LTR">‌</span> می‌روند و حداقل‌های یک گفت‌و‌گوی سالم و شفاف را به چالش<span dir="LTR">‌</span> می‌کشند، در عمل جنگ آغاز شده است؛ مسئولیت ما در قامت جریان‌های اصلاح طلب، مداراپیشه و ضد جنگ، نه در شانه خالی کردن از این رویارویی تحمیلی، که در مدیریت انسانی، غیرخشونت آمیز و صلح طلبانه‌ی آن برای در آمدن به جهان گفت‌و‌گو است. اگر ‌نمی‌توانیم از عهده‌ی جنگی که مخالفان گفت‌و‌گو به ما تحمیل کرده‌اند، مسئولانه و سرفراز برآییم، به خاطر آن است که شجاعت لازم برای اصرار غیرخشونت آمیز بر حقوق خود در یک گفت‌و‌گو را از دست داده‌ایم.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">پازل ایران آینده و جورچین این رنگین کمان انسانی و معرفتی در فرایند گفت‌و‌گو حل و فصل<span dir="LTR">‌</span> می‌شود. در فرایند گفت‌و‌گو است که مناسبات تبادلات مدنی و بده بستان‌های سیاسی رشد<span dir="LTR">‌</span> می‌کند و جریان‌ها و گروها آنقدر صیقل<span dir="LTR">‌</span> می‌خورند که<span dir="LTR">‌</span> می‌توانند کنار یکدیگر بنشینند. برای برون رفت از بن بستی که در آن گرفتار آمده‌ایم، راهی به جز گفت‌و‌گو ‌نمی‌ماند؛ اما نباید فراموش کرد که هیچ حاکمیتی - آن هم از جنس جمهوری اسلامی که دستش به خون شهربندان خود آلوده است – با سلام و صلوات و خواهش و التماس سر میز مذاکره حاضر ‌نمی‌شود.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">برادر بزرگ تر را باید پای میز مذاکره نشاند.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">امکان گفت‌و‌گو در ذیل قانون اساسی، به امکان یک بده بستان واقعی بین حاکمیت و مخالفان آن مربوط است. اگر امکان یک بده بستان واقعی وجود داشته باشد، بی هیچ شرمندگی باید با شجاعت به گفت‌و‌گو نشست، وگر نه، باید شجاعانه جنگید تا زمینه‌ی یک گفت‌و‌گوی واقعی فراهم آید.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">تا سایه‌ی بلند قانون، گفت‌و‌گو همیشه ادامه‌ی یک جنگ است.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL"><i>پایان</i></div> <div dir="RTL"> </div> <p> </p> <div dir="RTL"><b>بخش‌های پیشین</b></div> <div dir="RTL"><a title="در ستایش صلح" href="#http://radiozamaneh.com/reflections/2011/06/20/4779">در ستایش صلح</a></div> <div dir="RTL"><a href="#http://radiozamaneh.com/reflections/2011/06/27/4780">و اما جنگ</a></div> <div dir="RTL"><a title=""گفت&zwnj;و&zwnj;گو" و بحران&zwnj;های آن در ایران معاصر" href="#http://radiozamaneh.com/reflections/2011/07/04/4781">"گفت‌و‌گو" و بحران‌های آن در ایران معاصر</a></div>
نظرها
کاربر مهمان فرهاد - فریاد
<p> من از این مفاله با همه ی کاستیهایش حمایت می کنم خلاصه حداقل کسی پیدا شد که در حوزه ی ذهنی تقریبا با وافع گرائی دست به نقد گذشته از سوئی و طرح حکومت آینده و نیاز به پاسخهای مشخص در مورد حکومت آینده از سوئی دیگر دریچه ای را باز نماید . موضوعات جدیدی که اپوزسیون ایران هیچگاه منافعش اجازه نمی دهد که بدان پرداخته شود . زیرا اینان خودشان فرزندان خلف حکومتهای مستقر شده از واقعه ی رژی تا کنون هستند .<br /> همانطور که گفتم در حوزه ی مناسبات تا حدی به موضوع پرداخته شده است اما تفکرات و ذهنیات علت العلل توقف گفنگو ها نیستند تنها منافع افراد است که مسبب آنان است . عدم گفتگو با جامعه ی جهانی فرو رفتن در خفظ تولیدات محلی ای ست که در تناقض با فراوانی تولید توسط تکنولوژی برتر است از اینرو در جا زدن در ملی گرائی و محلی گرائی مهمترین عامل توقف گفتگو ست . بقول مرد بزرگی که می گفت : عدم ارتقاء از سطح ملی به سطح بین المللی یعنی ارتجاع و در جا زدن در گذشته .<br /> لیبرالیزم که توسعه ی سرمایه داری را در رقابتهای تولیدی به رسمیت می شناسد اجبارا رقابت را در همه ی عرصه ها - تکنولوژی صنعت بارآوری نیروی کار کاهش ریخت و پاشها مدیریت و برنامه ریزی و .... سرعت داده و جهانی را زیرو کرده است شهرهائی را یک شبه می سازد و کشورهائی را یک شبه تخریب می کند اینست نیروی رفابت سرمایه که هیچ مانعی را یارای مقاومت در مقابل آن نیست هیچ منطقی را به جز سود و برای انباشت سرمایه به رسمیت نمی شناسد و از اینروست که تولیدات سنتی چه در زمینه ی افکار و ایده ها و چه در زمینه ی سهم سود قادر به رقابت با این غول هولناک نخواهد بود مقاومتهای آنان در هم خواهد شکست . و از همینروست که در ایران رشد و توسعه بصورت زیگزاگی از صدر مشروطه تا کنون حرکت نموده است . مردم انقلاب می کنند برای افزایش درآمد و از بین بردن بیکاری و فقر اما تولیدات محلی با شعارهای استقلال و آزادی و خواستهای سنتی بر افکار عقب مانده ترین لایه های اجتماعی سوار شده و انقلاب مردم را در جهت منافع حقیر سنتی و محلی در خواهند آورد . و زمانی فرا می رسد که این محلی گری هم با شکست مواجه شده و دیکتاتوری ظهور می کند که با تکیه بر نیروهای خارجی قدرت را به چنگ می آورد . و این پروسه ی وابستگی به قدرتهای خارجی ضرورتا دوره ای ظهور می کند که دربهای کشور برای سرمایه های خارجی باز می شود رونق اقتصادی شکل می گیرد و غم نان و بیکاری برای مردم تا حدی بهبود می یابد اما این رونق اقتصادی سبب می شود سرمایه های نوظهور ملی در رقابت از تمرکز و قدرت بیشتری برخوردار شود و این خود مجددا پتانسیل جدیدی بر علیه سرمایه های خارجی ایجاد می کند و علیرغم آنکه این حوزه ی اقتصادی در متمرکز شدن نیاز به افزایش سرمایه دارد و محلی گری مانع ورود سرمایه ها می شود بحران اقتصادی ست که شکل می گیرد و جتی فردی مانند شاه و رضا شاه نیز در برابر سرمایه ی خارجی مقاومت می کنند . شاه می گفت تفاوت ما و آمریکائی ها اینست که آنها فقط رنگ چشمهایشان آبی ست . یعنی حتی شاه هم قادر به درک آن نبود که آمریکائی ها بزرگترین حوزه ی سرمایه ی جهانی ست و هدایت کننده ی بازار دنیاست و بازار سرمایه ی ایران نیاز به جذب این سرمایه ها برای رونق اقتصادی دارد . از این جنبه است که ما شاهد هستیم که بازار داخلی در انحصار تولیدات سنتی محلی قرار گرفته و هر چه که دلشان بخواهد از احتکار و فساد پا را فراتر می گذارند . و این انحصار بازار است که دولت را نه مافوق که در ید قدرت آنان درآورده تا از رانتهای آن سود برند و این انحصار است و این قیمومیت دولت است که پایه های استبداد و دیکتاتوری را ایجاد کرده است بیکاری و فقر در کنار استبداد و دیکتاتوری روزبروز افزایش یافته و فساد را در همه ی حوزه ها رواج می دهد . استبداد و دیکتاتوری ست که برای بقا دیگر نه بر نابودی فقر و بیکاری برای وحدت اقتصادی و سیاسی بلکه بر بزرگ کردن اختلافات قومی دینی و هر آنچه که سنتی ست استوار گشته و مردم را به جان یکدیگر می اندازند . اما راه حل اینست که کشور برای ازبین بردن بیکاری و فقر و ایجاد دموکراسی و نهادینه کردن آزادی باید با جذب سرمایه های خارجی و افزایش تولید زمینه های انرا فراهم ساخت . و این همان مشکلی ست که نه حکومت و نه اپوزسیون قادر به درک آن نخواهند بود و از اینروست که تا زمانی که این پدیده حاکم است و تا زمانی که منافع گروهها بر محلی گری ست امکان گفتگو نه تنها وجود ندارد بلکه این حکومت و این اپوزسیون دست در دست هم داده تا زمینه ی انحطاط کشور را فراهم کنند . و از واقعه ی رژی تا کنون ما شاهد هستیم که مردم در هر تحولی قدرت را به دشمنان مردم واگذار کرده اند و این اپوزسیونها نیز هیچگاه تحلیلی واقع گرایانه از وضعیت جامعه نداشته اند . از اینرو مبارزه و یا جنگ با حکومتها تنها از کانال مبارزه با این دشمنان داخلی میسر خواهد شد . اپوزسیون ایران باید بی رحمانه نقد شود تا راه برای آینده و نابودی همیشگی جسد دیکتاتوری و استبداد گشوده شود . </p>