پیشرفت اندک در حفاظت از زیست‌بوم زاگرس
<p>بیژن روحانی - منطقه زاگرس در ایران با داشتن زیستگاه‌های وسیع کوهستانی و جنگلی، تاکنون نتوانسته است در برنامه حفاظت از تنوع زیستی و منابع طبیعی خود به پیشرفت قابل ملاحظه‌ای دست یابد. از نه سال پیش تاکنون پروژه‌ای بین‌المللی برای حفاظت از تنوع زیستی و محیط زیست در این منطقه شکل گرفته است، اما مسئولان ایرانی این پروژه و ناظران بین‌المللی از پیشرفت آن اظهار نارضایتی کرده‌اند.</p> <p><a target="_blank" href="http://www.zamahang.com/podcast/2010/20111222_Environment_Zagros_Rouhani.mp3" rel="noopener"><img alt="" src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/musicicon.jpg" /></a></p> <div dir="RTL">پروژه زاگرس با مشارکت سازمان محیط زیست ایران، برنامه عمران سازمان ملل متحد (UNDP) و تسهیلات محیط زیست جهانی (GEF) در سال ۲۰۰۲ میلادی شکل گرفت و هدف از آن به وجود آوردن روش‌های نوین در مدیریت منابع این منطقه، توجه به جوامع محلی، توسعه پایدار و همچنین حفاظت از تنوع زیستی در زاگرس است.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">پروژه زاگرس محدوده‌ای وسیع را در بر‌می‌گیرد که شامل تمام استان چهارمحال و بختیاری، مناطق وسیعی از کهکیلویه و بویراحمد، بخش‌هایی از منطقه اقلید و مرودشت در استان فارس و همچنین سمیرم در استان اصفهان می‌شود. با این حال مدیر پروژه حفاظت از زاگرس اکنون اعلام کرده بعد از گذشت نه سال از آغاز این طرح پیشرفت آن تنها ۱۴ درصد بوده است.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">شیرین ابوالقاسمی به خبرگزاری ایرنا گفته است مبلغ نه میلیون و هشتصدهزار دلار برای این پروژه در نظر گرفته شده است و قرار بود صندوق جهانی حمایت از حیات وحش از این میان مبلغ سه میلیون و هشتصد هزار دلار و سازمان محیط زیست ایران مبلغ شش میلیون دلار را برعهده بگیرند، اما در نهایت سازمان تسهیلات محیط زیست جهانی (GEF) تمام مبلغ را تامین کرد و سازمان محیط زیست ایران تنها یک میلیون دلار به این پروژه اختصاص داد. خانم ابوالقاسمی گفته این پروژه تا سال ۲۰۱۴ تمدید شده است، اما در بازدید اخیر نماینده سازمان تسهیلات محیط زیست جهانی، مشخص شد این پروژه پیشرفت مورد انتظار را نداشته است.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">نتایج بررسی‌های پروژه زاگرس نشان می‌دهد چرای دام‌ها، توسعه ناهماهنگ و تامین سوخت مهم‌ترین عوامل تخریب جنگل‌های زاگرس مرکزی هستند. با این حال به گفته‌ مدیر این پروژه عشایر منطقه هیچ گونه تاثیری در تخریب جنگل‌ها و پوشش گیاهی جنگل‌های زاگرس ندارند، هرچند با هدفمند شدن یارانه‌ها در ایران تا حدودی برای تامین سوخت خود به سمت چوب‌های جنگلی هجوم آورده‌اند، اما به گفته نهادهای بین‌المللی ناظر بر پروژه زاگرس این عشایر جزو منابع زیستی و گردشگری منطقه هستند و باید حفظ شوند. با این حال لازم است زیرساخت‌های زندگی عشایری و روستایی در این منطقه به درستی تامین شود تا برای جبران نیازهای خود به استفاده از چوب‌های جنگلی روی نیاورند.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">در بخشی از پروژه زاگرس شماری از روستاهای منطقه به طور نمونه انتخاب شده‌اند تا الگوهای جدید حفاظت از تنوع زیستی در آن‌ها اجرا و به عنوان نمونه به مناطق روستایی دیگر معرفی شود. به گفته‌ مسئولان پروژه تنها در دو استان زاگرس بیش از هفتصد روستا وجود دارد. بنابراین تامین زیرساخت‌های زندگی آن‌ها به خصوص تامین سوخت قدم مهمی در جهت حفاظت از محیط زیست و تنوع زیستی در زاگرس است.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">منطقه دنا در زاگرس به عنوان یکی از ذخیره‌گاه‌های زیست‌کره در سازمان یونسکو به ثبت رسیده است. دنا به جز داشتن تنوع زیستی فوق‌العاده، طبیعت بکر و زیبا و تنوع فرهنگی غنی، حدود بیست درصد از منابع آبی ایران را نیز تامین می‌کند. با این‌حال در سال‌های گذشته احداث خط لوله گاز در این منطقه آسیب‌های فراوانی را به پوشش جنگلی دنا وارد کرد. در بعضی قسمت‌ها برای عبور خط لوله مسافتی به عرض صد و پنجاه متر از جنگل و به طول چند کیلومتر نابود شد. آتش سوزی‌های پی‌درپی در سال‌های اخیر نیز آسیب‌های زیادی به پوشش جنگلی زاگرس وارد کرده است.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">اکنون به گفته‌ مدیر پروژه زاگرس یک میلیون و هفتصد هزار دلار از اعتبار این پروژه باقی مانده و بقیه آن در نه سال گذشته صرف پیشرفت چهارده درصدی شده است. با این حال مسئولان پروژه امیدوار هستند تا سال ۲۰۱۴ بتوانند به اهداف اصلی پروژه در حفاظت از تنوع زیستی زاگرس دست پیدا کنند.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL"> </div> <p> </p>
منطقه زاگرس در ایران با داشتن زیستگاه‌های وسیع کوهستانی و جنگلی، تاکنون نتوانسته است در برنامه حفاظت از تنوع زیستی و منابع طبیعی خود به پیشرفت قابل ملاحظه‌ای دست یابد. از نه سال پیش تاکنون پروژه‌ای بین‌المللی برای حفاظت از تنوع زیستی و محیط زیست در این منطقه شکل گرفته است، اما مسئولان ایرانی این پروژه و ناظران بین‌المللی از پیشرفت آن اظهار نارضایتی کرده‌اند.
پروژه زاگرس با مشارکت سازمان محیط زیست ایران، برنامه عمران سازمان ملل متحد (UNDP) و تسهیلات محیط زیست جهانی (GEF) در سال ۲۰۰۲ میلادی شکل گرفت و هدف از آن به وجود آوردن روش‌های نوین در مدیریت منابع این منطقه، توجه به جوامع محلی، توسعه پایدار و همچنین حفاظت از تنوع زیستی در زاگرس است.
پروژه زاگرس محدوده‌ای وسیع را در بر‌می‌گیرد که شامل تمام استان چهارمحال و بختیاری، مناطق وسیعی از کهکیلویه و بویراحمد، بخش‌هایی از منطقه اقلید و مرودشت در استان فارس و همچنین سمیرم در استان اصفهان می‌شود. با این حال مدیر پروژه حفاظت از زاگرس اکنون اعلام کرده بعد از گذشت نه سال از آغاز این طرح پیشرفت آن تنها ۱۴ درصد بوده است.
شیرین ابوالقاسمی به خبرگزاری ایرنا گفته است مبلغ نه میلیون و هشتصدهزار دلار برای این پروژه در نظر گرفته شده است و قرار بود صندوق جهانی حمایت از حیات وحش از این میان مبلغ سه میلیون و هشتصد هزار دلار و سازمان محیط زیست ایران مبلغ شش میلیون دلار را برعهده بگیرند، اما در نهایت سازمان تسهیلات محیط زیست جهانی (GEF) تمام مبلغ را تامین کرد و سازمان محیط زیست ایران تنها یک میلیون دلار به این پروژه اختصاص داد. خانم ابوالقاسمی گفته این پروژه تا سال ۲۰۱۴ تمدید شده است، اما در بازدید اخیر نماینده سازمان تسهیلات محیط زیست جهانی، مشخص شد این پروژه پیشرفت مورد انتظار را نداشته است.
نتایج بررسی‌های پروژه زاگرس نشان می‌دهد چرای دام‌ها، توسعه ناهماهنگ و تامین سوخت مهم‌ترین عوامل تخریب جنگل‌های زاگرس مرکزی هستند. با این حال به گفته مدیر این پروژه عشایر منطقه هیچ گونه تاثیری در تخریب جنگل‌ها و پوشش گیاهی جنگل‌های زاگرس ندارند، هرچند با هدفمند شدن یارانه‌ها در ایران تا حدودی برای تامین سوخت خود به سمت چوب‌های جنگلی هجوم آورده‌اند، اما به گفته نهادهای بین‌المللی ناظر بر پروژه زاگرس این عشایر جزو منابع زیستی و گردشگری منطقه هستند و باید حفظ شوند. با این حال لازم است زیرساخت‌های زندگی عشایری و روستایی در این منطقه به درستی تامین شود تا برای جبران نیازهای خود به استفاده از چوب‌های جنگلی روی نیاورند.
در بخشی از پروژه زاگرس شماری از روستاهای منطقه به طور نمونه انتخاب شده‌اند تا الگوهای جدید حفاظت از تنوع زیستی در آن‌ها اجرا و به عنوان نمونه به مناطق روستایی دیگر معرفی شود. به گفته مسئولان پروژه تنها در دو استان زاگرس بیش از هفتصد روستا وجود دارد. بنابراین تامین زیرساخت‌های زندگی آن‌ها به خصوص تامین سوخت قدم مهمی در جهت حفاظت از محیط زیست و تنوع زیستی در زاگرس است.
منطقه دنا در زاگرس به عنوان یکی از ذخیره‌گاه‌های زیست‌کره در سازمان یونسکو به ثبت رسیده است. دنا به جز داشتن تنوع زیستی فوق‌العاده، طبیعت بکر و زیبا و تنوع فرهنگی غنی، حدود بیست درصد از منابع آبی ایران را نیز تامین می‌کند. با این‌حال در سال‌های گذشته احداث خط لوله گاز در این منطقه آسیب‌های فراوانی را به پوشش جنگلی دنا وارد کرد. در بعضی قسمت‌ها برای عبور خط لوله مسافتی به عرض صد و پنجاه متر از جنگل و به طول چند کیلومتر نابود شد. آتش سوزی‌های پی‌درپی در سال‌های اخیر نیز آسیب‌های زیادی به پوشش جنگلی زاگرس وارد کرده است.
اکنون به گفته مدیر پروژه زاگرس یک میلیون و هفتصد هزار دلار از اعتبار این پروژه باقی مانده و بقیه آن در نه سال گذشته صرف پیشرفت چهارده درصدی شده است. با این حال مسئولان پروژه امیدوار هستند تا سال ۲۰۱۴ بتوانند به اهداف اصلی پروژه در حفاظت از تنوع زیستی زاگرس دست پیدا کنند.
نظرها
نظری وجود ندارد.