از انتقال آب خزر تا آبهای سرگردان تهران
<p>بیژن روحانی − آغاز کار یک پروژه‌ی بلندپروازانه برای انتقال آب دریای خزر به مناطق کویری ایران و همچنین آب‌گرفتگی بخش‌هایی از تهران در پی بارش باران و تگرگ، از خبرهایی بودند که در هفته جاری توجه بسیاری از جمله صاحب‌نظران مسائل زیست محیطی را به خود جلب کردند.</p> <div dir="RTL"> </div> <!--break--> <div dir="RTL">روز دوشنبه ساحل دریای خزر شاهد برگزاری مراسمی با حضور محمود احمدی‌نژاد بود که در آن پروژه انتقال آب دریای خزر به مناطق مرکزی و کویری ایران آغاز شد. در این پروژه با ایجاد سه مسیر مختلف، آب دریای خزر قرار است ابتدا شیرین و سپس به مناطق مختلف ایران منتقل شود. در مسیر «الف»، آب از راه ساری به سمنان، قم، کاشان و اصفهان می‌رسد. مسیر «ب» نیز آب را از گرگان به سبزوار و همچنین به بیرجند و سپس یزد انتقال می‌دهد. و در نهایت مسیر «ج» نیز مسیر جنوبی است که آب خلیج فارس را به گل‌گهر در استان کرمان می‌رساند.</div> <blockquote> <div dir="RTL" class="rtecenter"><img height="148" width="222" src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/khazar_semnan.jpg" alt="" /></div> <div dir="RTL" class="rtecenter">لوله‌های قرارگاه خاتم‌الانبیای سپاه پاسداران برای انتقال آب از خزر به کویر</div> </blockquote> <div dir="RTL"> وزیر نیروی ایران در خصوص این طرح گفته است دولت تصمیم گرفته به جای آن‌که صنایع را به کنار منابع آبی منتقل کند، آب را به کنار صنعت برساند. او همچنین اشتغال‌زایی، توسعه‌ی شهرهایی کویری، توسعه کشاورزی صنعتی و همچنین تعادل بخشی به سفره‌های آب زیرزمینی را از دیگر هدف‌های این طرح دانسته است. این طرح از دو سال پیش در دستور کار وزارت نیرو قرار گرفته و اکنون روند اجرایی آن آغاز شده است. محمود احمدی‌نژاد نیز این طرح را برای مهار گسترش کویر و بیابان‌های ایران ضروری دانسته است.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">اما رؤیای آب‌رسانی به مناطق خشک و کویری ایران با استفاده از آب دریای خزر پیشینه‌ای طولانی دارد و به سال‌های چهل خورشیدی باز‌می‌گردد، یعنی زمانی که یک مهندس ایرانی به نام هومان فرزاد، طرحی برای اتصای خزر به خلیج فارس ارائه داد. در دولت‌های مختلف پس از انقلاب نیز تاکنون چند طرح در این مورد ارائه شده است.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL"> اما با این که موافقان چنین طرح‌هایی بر مقابله با خشکی و بیابان‌زایی، معتدل کردن آب و هوای مناطق مرکزی و همچنین امکان درآمدزایی به عنوان نتایج مثبت آن پافشاری می‌کنند، کارشناسانی دیگر به خصوص در حوزه محیط زیست نسبت به اجرای این طرح هشدار می‌دهند. <img height="162" align="left" width="250" src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/teheran_seil.jpg" alt="" />مخالفان این طرح از یک سو به هزینه فراوان و عملی نبودن آن با توجه به فاصله طولانی میان دریای خزر و مناطق مرکزی ایران، و همچنین سرراه بودن کوهستان البرز اشاره می‌کنند. از سوی دیگر، پایین بودن سطح دریای خزر به میزان متوسط ۲۸ متر از سطح اقیانوس مشکل دیگری برای طرح‌های انتقال آب می‌تواند باشد.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">در دوسال گذشته نیز، زمانی که ابتدا بحث انتقال آب خزر به استان سمنان مطرح شد، برخی استادان دانشگاه از جمله حسین آخانی و فاطمه ظفرنژاد، ضمن عملی ندانستن این طرح و نداشتن توجیه اقتصادی، به عوارض زیست محیطی آن نیز اشاره کردند. به گفته‌ی آنان احداث خط لوله و یا تونل انتقال آب می‌تواند به مناطق جنگلی لطمه بزند. همچنین بحث برداشت بی‌رویه آب از دریای خزر نیز از جمله مواردی است که در خصوص نکات منفی این طرح عنوان شده است. در هرصورت همچنان بحث‌های داغی میان موافقان و مخالفان این طرح در جریان است.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL"><strong>تخریب محیط زیست و آب‌های سرگردان تهران</strong></div> <div dir="RTL"> </div> <p> اما در حالی که هیئت دولت ایران سرگرم آغاز عملیات آب‌رسانی از دریای خزر و توضیح نکات مثبت این طرح بود، تهران پس از یک رگبار تند بهاری با آب‌گرفتگی مواجه شد، به طوری که تونل خط چهار مترو پر از آب شد و خسارت‌های فراوانی به آن وارد آمد. در این میان برخی از کارشناسان محیط زیست، نادیده گرفتن هشدارهای لازم در سال‌های گذشته و تخریب گسترده محیط زیست و از بین رفتن پوشش گیاهی را دلیل اصلی آب گرفتگی در تهران قلمداد کردند.</p> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">پرویز کردوانی استاد برجسته محیط زیست ایران در اظهاراتی که در رسانه‌های مختلف از جمله روزنامه «تهران امروز»، «همشهری» و خبرگزاری ایسنا منعکس شد، نبودن پوشش گیاهی در بالادست تهران، کاشته نشدن درخت به اندازه کافی در اطراف شهر و به خصوص در بالا دست، رها کردن طرح‌های آبخیزداری و پر شدن آبخیزها از رسوبات را عامل بروز این واقعه دانست.</div> <blockquote> <div dir="RTL" class="rtecenter"><img height="143" width="222" src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/teheran_metro.jpg" alt="" /></div> <div dir="RTL" class="rtecenter">متروی آب گرفته</div> </blockquote> <div dir="RTL">به گفته‌ی آقای کردوانی طبیعت تهران سال‌هاست که به حال خود رها شده است و به این ترتیب هر روز شاهد تخریب گسترده‌ی آب و خاک در این شهر هستیم. او دستگاه‌های اجرایی را مسئول توجه نکردن به طبیعت اطراف تهران دانست و گفت با دخالت در طبیعت اطراف شهر، آب با شدت بیشتر و به شکل غیرقابل کنترل جاری شده است. سیل‌های گذشته نیز در خارج از محدوده‌ی شهری و در بالادست تهران دره‌های عمیقی درست کرده است و دستگاه‌های اجرایی نسبت به وقوع این حوادث توجهی نشان نداده‌اند. همچنین نبود سامانه هشداردهنده نیز از عوامل دیگر بروز این بحران بوده است. برای جلوگیری از تکرار مجدد چنین حوادثی، درختکاری در اطراف شهر و جنگل‌کاری در ارتفاعات می‌تواند راه‌حل مناسبی باشد.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">معاون استانداری تهران، میزان خسارات وارد شده به متروی این شهر را بیش از «صدها میلیارد تومان» اعلام کرده است.</div> <p> </p>
آغاز کار یک پروژه‌ی بلندپروازانه برای انتقال آب دریای خزر به مناطق کویری ایران و همچنین آب‌گرفتگی بخش‌هایی از تهران در پی بارش باران و تگرگ، از خبرهایی بودند که در هفته جاری توجه بسیاری از جمله صاحب‌نظران مسائل زیست محیطی را به خود جلب کردند.
تخریب محیط زیست و آبهای سرگردان تهران
اما در حالی که هیئت دولت ایران سرگرم آغاز عملیات آب‌رسانی از دریای خزر و توضیح نکات مثبت این طرح بود، تهران پس از یک رگبار تند بهاری با آب‌گرفتگی مواجه شد، به طوری که تونل خط چهار مترو پر از آب شد و خسارت‌های فراوانی به آن وارد آمد. در این میان برخی از کارشناسان محیط زیست، نادیده گرفتن هشدارهای لازم در سالهای گذشته و تخریب گسترده محیط زیست و از بین رفتن پوشش گیاهی را دلیل اصلی آب گرفتگی در تهران قلمداد کردند.
پرویز کردوانی استاد برجسته محیط زیست ایران در اظهاراتی که در رسانه‌های مختلف از جمله روزنامه «تهران امروز»، «همشهری» و خبرگزاری ایسنا منعکس شد، نبودن پوشش گیاهی در بالادست تهران، کاشته نشدن درخت به اندازه کافی در اطراف شهر و به خصوص در بالا دست، رها کردن طرح‌های آبخیزداری و پر شدن آبخیزها از رسوبات را عامل بروز این واقعه دانست.
نظرها
کاربر مهمان
متاسفانه ما ایرانی ها حتی در مورد مسائل زیست محیطی هم بدنبال تحقیق و رسیدن به یک راه حل علمی نیستیم . در مسائل زیست محیطی همیشه دو گرایش و دو نظر با یکدیگر در تقابل بوده اند برخی رویا پردازانه خواهان عدم دخالت انسان در تغییرات زیست محیطی بوده و برخی دیگر غمل گرایانه با موضوع برخورد کرده و خواهان دخالت انسان به سر و سامان دادن محیط زیست بوده و دخالت بشر را تا حتی نجات گونه های حانوری و گیاهی با روشهای علمی بوده و تا جائی که خواهان احیای جانوران و گیاهان منقرض شده هم می باشند . و از اینروست که بردن آب خزر یا خلیج فارس به کویر هم دستخوش تفکرات ذهنی گرا و رویا پرداز با عملگرایان می شود که ما از قضاوت دعوای این دو گروه دور می مانیم . اما آنچه که از اهمیت برخوردار است دید و نظر عملگرایانه است . همه ی ما بخوبی میدانیم که شمال کشور با تراکم شدید جمعیت روبروست این تراکم آسیب جدی به محیط زیست وارد کرده است طبیعت خارج از طرفیتش در حال سرویس دهی ست آب و هوای معتدل و سرسبز این منطقه علاوه بر آنکه بر افزایش نفوس آن جذاب بوده صنایع را نیز به سمت خود کشیده است و این تنها بدلیل نبود آب در منطقه ی کویری ست . از اینرو برای جلوگیری از تخریب بیش از حد شمال لازم است که جذابیت کسب و کار حداقل کاهش یافته و مناطق کویری بخشی از مسئولیت را عهده دار شوند . و اینکه تونلها و لوله ها جنگلها و محیط زیست را آلوده می کنند بیشتر رویا پردازانه و بهانه جوئی ست تا خود طرح . اما صحبتهای آقای کردوانی هم که فردی تقریبا عملگراست تا حدی درست می باشد . اما راههائی که ایشان نشان میدهند برای هدایت آبهای سطحی کافی نیست . زیرا آب منبع مهمی در طبیعت و برای انسان است و باید از هدر رفتن هر قطره ی آن جلو گیری کنیم . یعنی با هدایت درست این آبها توسط سیستم جمع آوری آبهای سطحی مجددا آنها را برای استفاده توسط تصفیه خانه ها و ... وارد مدار نمائیم . در همه ی کشورهای جهان هزینه های بسیاری در شهرها برای سیستمهای آبی می شود که در ایران تنها در چند شهر در سالهای اخیر فقط در حد جمع آوری فاضلابهای شهری در حال اقدام است که در مقابل کل کشور بسیار ناچیز است . در دنیا هم اکنون حداقل دو سیستم لوله کشی آب ( یکی برای فضای سبز و یکی در جهت مصارف خانه ها و دو سیستم فاضلاب و جمع آوری آبهای سطحی ایجاد می گردد که در ایران سیستم لوله کشی فضای سبز و آب آشامیدنی یکی شده اند و سیستم جمع آوری آبهای سطحی هنوز به شکل سنتی توسط نهرها و جوی های کنار خیابانها انجام می شود . خوب دوستان امور بهداشت هم می توانند اینجا وارد بحث شوند زیرا این به هم ریختگی وضعیت باعث کاهش شدید بهداشت عمومی شده و بیماری های گوناگونی ایجاد خواهد کرد که نه تنها طبیعت بلکه خود انسان هم در معرض خطر قرار می گیرد . ما حتی از استاندارهائی که باید در ساخت و ساز این سیستمها که در جهان بدان رسیده اند و حتی هر روز بهداشتی تر هم می شوند حرفی نزده ایم مثلا در سیستم فاضلابهای شهری فاضلاب نباید در مجاورت بتن سازه قرار گیرد زیرا هم از نظر اسیدهای فاضلاب که باعث خردگی بتن می شوند چه از نظر بهداشتی که محلی برای تجمع باکتریها خواهند بود . خلاصه موارد بسیاریست در مدیریت شهری و همچنین مدیریت آب و محیط زیست که لازم است بشر دخالت نموده و آنرا سروسامان دهد که متاسفانه در ایران حتی یک درصد آن رعایت نمی شود و دخالت تا کنونی اش هم تبعات زیانبار خودش را همراه خود هر روز به نقطه ی بحران بیشتر نزدیک می کند . اگر به این چرخه ی ذکر شده توجه نشود در سالهای آینده ما نه تنها با یک فاجعه ی زیست محیطی که با یک فاجعه ی انسانی هم روبرو خواهیم شد .
کاربر مهمان
در جواب دوستان ایراندوست و ان دوستی که از دریاچه اورال سروع کره بود و نسبت به این پروطه اظهار خوشبینی کرده بودند. هیچکس منکر نیت و منظور خوب بسیاری از سردمداران نیست. اینها به خارج وابسته نیستندگرچه حب و بغضهای بی دلیل و بی مورد و انحصار طلبی ها یشان کارها را با مشکل روبرو میکند. اما مساله کویری شدن فلات ایران در سه چهار هزار سال گذشته اتفاق افتاده و به تدریج گسترش یافته است. اکنون ما میخواهیم با اوردن اب از دریاچه خزر کویر را سرسبز کنیم بدون اینکه دلایل و یا حداقل دلیل اصلی این بیابانزایی را بدانیم یا حداقل گوش شنوایی داشته باشیم تا نظرات متفاوت از نظرات خودرا بررسی کنیم. اول اینکه فلات ایران با قسمتهای غرب امریکا حد اقل از نظر زمین شناسی و جقرافیایی اصلا قابل مقایسه نیست. صحرای نوادا و شهر لاس وگاس و همین طور ایالت اریزونا در حوزه ابرسانی یکی از شعب اصلی رودخانه کلورادو قرار دارند و کسی این اب را مثلا از دریاچه های اب شیرین در شمال شرقی امریکا به نوادا منتقل نکرده است. دیگر اینکه این رودخانه به طور طبیعی تا منتها الیه جنوبی ایالات متحده و قسمتی از کشور مکزیک عبور میکرده و سرانجام به دریای ازاد میریقته است و اکنون هم فقریبا همین طور است. فلات ایران یک اکوسیستم بسیار وسیع اما بسته است به طوریکه که الاینده های جامد در ان برجا میمانند و هرگز به دریای ازاد شسته رفته نمیشوند تا سرزمین فلات شسته شود و چرخه حیات در ان احیاء شود. مسلما وقتی اریایی ها به ایران زمین امدند این سرزمین این چنین کویری و نمکزار نبوده است بلکه مشحون از چراگاه بوده است. بر اثر ازدیاد جمعیت و ریخت و پاش نمک توسط انسان در منطقه زمین های فلات رفته رفته شور شده اند. افزایش نمک در خاک رفته رفته به حدی میرسد تا جاییکه نمک موجود از پاگرفتن نورسته های گیاهی در زمین ممانعت میکند چون نمک اب را از دسترس ریشه گیاهان خارج میکند. وقتی گونه های گیاهی از بین بروند گونه های جانوری هم یا باید بمیرند و یا مهاجرت کند. راستی ان شیر زیان که در منطقه ایران زندگی میکرده کجا رفت؟ به نظر بنده دلیل اصلی خشک شدن و کویری شدن ایران به علت افزایش نمک در زمین است، عاملی که تاکنون به عنوان عامل اصلی و اپر گدار قبول نشده است. حتی یک مقاله در این زمینه یافت نمیشود و مدرسین و محققین هم به دنیال همان دانسته های قدیمی هستند که از منظر وسیع برخوردار نیستند. برای بنده کاملا روشن است که نمک عامل اصلی و نیروی محرکه کویر زایی در قلات ایران است. تصور کنید که این 75 میلیون جمعیت ایران 50 میلیونشان بین دو رشته کوه زاگرس و البرز زندگی میکنند. این جمعیت به طور سرانه روزانه 5 گرم نمک مصرف میکنند و همین مقدار نمک هم به محیط زیست واریز میشود. حاصلضرب 50000000در 5 گرم رقمی در حدود 250 تن نمک است که روزانه در اثر فعالیت انسان به محیط زیست وارد شده و میشود. وقتی اب باران از کوهسارها و بلندی ها به سوی زمین های پست راه میافتد این نمک وارد شده در خاک را با خود میشوید و به گودالهای پایین دست میبرد. شما حتما دریاچه قم را به حاطر دارید که در فصل بهار پر اب میشد و در اواخر تابستان به نمکزاری وسیع تبدیل میشد. حالا ان اب رودخانه ها در بالادست مهار شده اند و نمک بیشتری در سزح وسیعتری از حاک باقی میماند. همین نمک سرانجام به نقطه ای از اشباع میرسد که ریشه گیاهان حتی سوزنی برگها هم توان مقاومت نخواهند داشت. اگر قرار است فلات ایران کویر زدایی شود فقط با کاشتن درخت مشکل حل نخواهد شد بلکه بایستی مسیر کویر زایی را در جهت معکوس کویززایی طی کنیم. اگر به روش یا روشهایی بتوانیم میزان نمک موجود در خاک کویر را کاهش دهیم حتی احتیاجی به درخت کاری نیست چون رستنی های کوتاه و بلند سرانجام پوشش گیاهی لازم را خود به خود به وجود خواهند اورد و گونه های جانوری را به دنبال خود به فلات خواهند اورد.. مسلم بدانید که این مساله از طریق انفقال اب خزر به کویر مرکزی حل نخواهد شد بل که به این طریق در دراز مدت به ابعاد کویرزایی ان اضافه هم خواهد شد. ابراهیمیان www.biocourse10.com
کاربر مهمان
اين پروژه از قبل شکست خورده مثل هزاران پروژه نيمه تمام زمان رفسنجاني و احمدي بخاطر نبودن برنامه براي کشور است و فقط سبب دزدي پيمانکاران دوست و رفيق ميشود و فجايعي مانند خشک شدن درياچه اروميه به بار مياورد......
ایراندوست
با همه انتقادی که به ج.ا. و احمدی‌نژاد وارد است ولی باید گفت که این پروژه اگر با مدیریت صحیح و علمی اداره شود، یکی از طرح‌های رادیکال در راستای آبادی، کشاورزی،اشتغال، رشد و توسعه همه جانبه در ایران است. جای خوشوقتی است که مذهبیون به این سطح فکری رسیدند که بجای اقامه نماز باران باید به تغییر شرایط زیست محیطی خود پرداخت.
کاربر مهمان
خیلی جالب است. شما این همه دارید استدلال می‌کنید که این کار عواقب زیست محیطی دارد و از یک طرف هم عملی نیست و باعث هزینه سرسام آور میشود و مقرون به صرفه نیست، اما به یک نکتهاصلا توجه ندارید. اینها دو سه روز به این کار مشغول هستند و سر و صدای تبلیغاتی می کنددو بعدش هم این پروژه را ولش می کنند و فراموش میکنند و می‌روند دنبال یک کار دیگر. زیاد خودتان را ناراحت نکنید، این پروژه فقط تبلیغاتی است.
کاربر مهمان
دریاچه اورال بدلیل سد سازی خشک نشد چنانکه دریاچه هامون در سیستان ودریاجه بختگان و پریشان در فارس. اگر مختصصان محترم بخود زحمت دهند میبینند که دریاچه خزر هم تا سال 1358 سالیانه پس رفت داشت ورو به خشکی میرفت و بعد که سیستم دن ولگا به نتیجه رسید دریا سر جای خودش ایستاد چون تابستان دریچه ها بیشتر باز میشود واب بیشتری به این دریا میرسد و در زمستان باران رود ولگا را لبالب میکند چه کسی بانی بود داستان دیگریست که در سیستم اکولوژِی دستکاری کرد و بعد از 30 سال به بار نشست. در مورد اورال و هامون بختگان و پریشان و ارومیه مدافعان محیط زیست همچنان بد نبال سقا هستند و اعلام خطر میکنند. حقیر سوالی را مطرح میکند که دوستان باید توجه کنند و برای ان جوابی در نظر بگیرند. اب تهران را 5 سد تامین میکند بنام کرج و لتیان لار مالمو و طالقان یعنی پنج رودخانه وارد تهران میشود وبزمین فرو میرود ایا کسی خروجی انرا اندازه گرفته است بجز چند چاه که از کوچکترین رودخانه ها که مالمو باشد کمتر است. فراموش نشود که اولین سدی که مورد بهره برداری قرار گرفت سد کرج بود که توسط مقاطعه کار خارجی و زیر نظر مهندس اصفیا که انزمان فقط استاد دانشگده فنی بود به بهره برداری رسید . بعضی از متخصصان اعلام کردند که این سد طی پنجسال پر میشود و کل هزینه بر باد خواهد رفت ولی اصفیا اعلام کرد درست است که گل لای رسوب میکند ولی سیستم نگهداری هم داریم .سد کرج 50 سال است که اب تهران را تامین میکند . باز هم سوال ایا متخصصان محیط زیست فکری برای افزایش جمعیت کرده اند زیرا هم میانگین عمر در ایران بالا میرود و هم زاد ولد اماری قابل توجه دارد در زمان ناصر الین شاه انگلیسها جمعیت ایران را 10 ملیون نفر تخمین زدند در زمان رضا شاه جمعیت ایران 13 ملیون نفر بود .مصدق در شورای امنیت جمعیت ایران را 16 ملیون نفر فقیر توصیف کرد درسال 57 جمعیت ایران 34 ملیون نفر سر شماری شد حالا جمعیت 75 ملیون نفر اندازه گیری شده است ودر خوشبینانه ترین پیش بینی باید جمعیت سالیانه 1 تا 2 ملیون نفر افزایش یابد جواب اب و نان نسلهای اینده را کی بدهد یک استاد دانشگاه در رابطه با این جابجائی اب بیاد قیمت جغاله بادام نوبرانه کیلوئی 40 هزار تومان افتاده بود ایا هیچ فکر کرده ایم در 30 سال اینده قیمت جهانی گندم چه مبلغ خواهد بود. چاههای نفت را به نیمه رسانده ایم و وضعمان فقر عمومی است ایا نباید برای نسلهای اینده ابی برای نوشیدن و نانی در سفره فراهم کنیم. در امریکا در صحرای نوادا لاس وگاس را ساختند صد سال است که زنده است و پولساز. در اسرائیل اب را از شمال به جنوب بردند و پرتقال جافای انرا در ام القرای تهران فروختند وخرمایشان را به سه برابر قیمت خرمای ایران میفروشند. مدافعان محیط زیست به این مسائل اعتراض ندارند ولی ما نگرانیم که پمپاژ گران است خوب گران باشد هرسال دهکده های بسیاری در استان یزد و کرمان و بلوچستان و حتی اطراف قم و کاشان دارد تخلیه و فاقد سکنه میشود و اصطلاحا کویر توسعه مییابد وشهرها را میبلعد نباید فکری برای دفاع از شهرها داشته باشیم. مسلما اگر دولت عاقلی در ایران سر کار باشد پروژه هائی نظیر این جابجائی اب بچالش کشیده میشود چنانکه همین برنامه در دولت هاشمی بهمین شکل مورد مطالعه قرار گرفت واو زورش نرسید ولی این یکی مثل تصمیم های دیگر پیاده اش میکند و با اینکه حجم این عملیات چندان بزرگ نیست ولی مقاطعه کارش هم پر زور است و میتواند اجرائیش کند و در دولتهای بعدی عاقلانه تر فنی تر و مثمر بثمر تر ادامه خواهد یافت چنانکه متروی تهران بهمین سرنوشت روبرو بود وحالا عملیاتی و اقتصادی اجتماعی شده است . باید ظرفیتهارا بالا ببریم محیط را برای زیست ایندگان فراهم کنیم ما باندازه کافی خراب کرده ایم
کاربر مهمان محفوظ
سالها پیش که صجبت از پروژه تونل زیرگدر دریای مانش بین فرانسه و انگلستان مطرح شده بود جوکهایی هم در این زمینه بین مردم رایج شده بود. یکی از این جوکها به این مضمون بود که وقتی اگهی مناقصه تونل در روزنامه ها پیدا شد دو برادر که در کار حفر تونل و راه اب تجربه ای داشتند فرم مناقصه را با هم پرکردند و در صندوق پست انداختند. اتفاقا مناقصه انها به دلیل پایین بودن مقدار دستمزد درخواستی توجه مسیولان را جلب کرد و پارلمان انگلیس از انها دعوت کرد که در این باره توضیح دهند! از انها پرسیده شد این کار را چگونه انچام خواهند داد. در جواب برادر بزرگتر گفت: من میمانم اینور اب و برادرم "قلی" یک قایق میگیرد و میرود فرانسه انور اب. پرسیدند بعدش چی؟ گفت "خب من با یک بیل و برادرم با بیل دیگر که داریم شروع به کندن زمین به سوی همدیگر میکنیم و وقتی به هم رسیدیم کانال زیر گذر تمام میشود. مجلس نشینان انگلیس که متوجه پارسنگ بردن عقل ان دو شده بودند کمی به فکر فرو رفتند و بعد از یک دقیقه تامل یکی از نمایندگان از برادران تونل ساز پرسید حال امدیم و شما دو نفر هیچوقت در وسط راه به هم نرسیدید یعنی در محاسبه مسیر اشتباه کرده باشید! برادر بزرگتر مکثی کرد و گفت خوب انوقت شما دوتا تونل به قیمت یک تونل خواهید داشت. این داستان از این جهت اورده شد که توجه ها را به بی گدار به اب زدن دولتمردان ایران به یشخوان فکر مان بکشیم. در اینجا باید از برادران پرسید صرف نظر از هزینه ساخت این ابراه شما چگونه میلیون ها تن اب را به ارتفاع 1000متر یا بیشتر بالاخواهید برد؟ با نمک موجود در اب چه خواهید کرد؟ با تقلیل اب خزر پگونه روبه رو خواهید شد؟ اگر اب خزر به طور چشمگیری پایین رود به طوریکه دنیا شما را مجبور به توقف کند چه خواهید گفت؟ این پروزه به احتمال بسیار فراوان از "نیمکره های جنوبی" نشات گرفته چون نه توجیه اقتصادی دارد و نه توجیه زیست محیطی. ایا سرنوشت دریاچه ارومیه و بختگان و خشک شدن زاینده رود که بر اثر همین بی فکری ها و پروزه های بی مطالعه به وجود امده کافی نیست تا ما را به تامل وادارد؟ خوباش را بردار بقیه را بگذار
کاربر مهمان محفوظ
مگر زمامداران حکومت ایران نمیدانند یا نمیتوانند بفهمند که خزر بر طبق تعریف یک در یاچه است و دست کاری در میزان ورودی یا برداشت بی رویه اب انرا دستخوش تفییرات زیست محیطی خواهد کرد!؟ از یک طرف اذرباجان میخواهد شهرک توریستی در جزایر مجاور خود احداث کند که بیش از یک میلیون نفر ظرفیت دارد و موجب افزایش الاینده های مختلف در دریاچه میشود. از انطرف کشورهای حاشیه خزر دارند به ریخت و پاش الاینده های نفتی اقدام میکنند و حالا هم ایران با این اقدام میخواهد مقدار زیادی اب از این دریاچه برداشت و نمک زدایی کند و نمک را به دریاچه برگرداند؟ اینها گول وسعت و بزرگی خزر را خورده اند اما میشود که با کمبود بارندگی و برداشت بی حساب و کتاب اب از این دریاچه انرا به یک سوم وسعت کنونی ان رسانید. تصور کنید نقشه جغرافی خزر فقط یک سوم جنوبی انرا نشان دهد. این پیش بینی چندان دور از وافعیت نیست چه قسمتهای شمالی خزر خیلی کم عمق هستند و با سد کردن اب رودخانه های ورودی همانطور که خواهر خزر یعنی ارال به خشکی کامل رسید خزر هم میتواند به طور چشمگیری از این خرده برداشت های اب به طور خیلی جدی متاثر شود. برداشت چنین مقدار ابی از خزر مسلما در نواحی ساحلی قسمت شمالی محسوس خواهد بود و دریا عقب نشینی خواهد کرد. خشک شدن و نمکزار شدن دریاچه ارومیه میتواند مشت نمونه خروار باشد. البته این پروژه از نظر فیزیکی غیرقابل اجراست چه بالابردن اب خزر به ارتفاع بیش از هزار متر مستلزم هزینه هنگفتی از پول و انرزی است که توجیه عملی و اقتصادی ندارد. این مصداق همان ضرب المثل "سنگ بزرگ نشان نزدن به هدف است" میباشد.
کاربر مهمان ابراهیمیان
با سلام بنده هم نسبت به پی امدهای این پروژه خوشبین نیستم چه هزینه ها و عواقب پیش بینی شده و نشده این طرح در حدی از بزرگی و ابهام هستند که دست نزدن به جنین کاری به مراتب بهتر از شروع و ادامه انست. از نظر فیزیکی انتقال این حجم اب بین خزر، که بیست و هشت متر پایینتر و سطح کویر مرکزی ایران، که 1200متر بلاتر از سطح دریای ازاد است، کاری مشکل و در حد غیرعملی و یا غیرممکن است. شاید بهتر میبود دولت ابتدا یک طرح خیلی کوچکتر مثل انتقال اب ازشهر ری (در پایین دست) به لواسان یا دربند را اجرا میکرد تا میزان عملی بودن این پروژه را متوجه شود. بازهم از نقطه نظر فیزیکی یک متر مکعب اب یک تن (1000کیلو گرم) وزن دارد و برای انتقال این مقدار اب به ارتفاع 1200متر بایستی معادل 1200000کیلوگرم نیرو مصرف شود. با این حساب کاملا مشهود است که به چه مقدار عظیمی از سوخت های فسیلی برای جابه جا کردن اب نیاز است. این مقدار هزینه انرزی سرسام اور قابل توجیه نیست هرچند که ایران صاحب یکی از بزرگترین ذخایر اینگونه مواد الی است. از نظر زیست محیطی چون خزر هم یک دریاچه است همان سرنوشتی در انتظار خزر است که تا کنون بر سر دریاچه ارومیه امده است اما با سرعت کمتر و در مدت بیشتر. با برداشتن اب به این میزان مسلما میزان ورودی اب خزر بالا نخواهد رفت و این تقلیل آب موجب فروتر رفتن سطح اب خزر مخصوصا در قسمت های شمالی دریاچه که عمق اب کم است محسوس تر خواهد بود. به همین دلیل هم میزان شوری اب خزر با سرعت بیشتری افزایش خواهد یافت و سرانجام میزان نمک به حدی خواهد رسید که اب این دریاچه بزرگ نتواند تعادل اکولوژیکی خودرا حفظ کند. این پروزه روند تخریب و اضمهلال زیستاب خزر را سرعت خواهد بخشید. به فرض ایکه این پروژه اب شور خزر را شیرین کرده و به مقصد مورد نظر برساند مقدار نمکی که از اب بردشتی استخراج میشود به احتمال زیاد به زیست بوم و بستر خزر ریخته خواهد شد که مصداق نمک بر زخم پاشیدن است. آوردن اب شیرین شده به عنوان مایه حیا ت به زیست بوم های کویر مرکزی در کوتاه مدت ممکن است به ازدیاد جمعیت گونه های گوناگون منجمله انسان در منطقه کویر کمک کند که ظاهرا هم نتیجه مطلوبی به نظر میرسد. اما با در نظر گرفتن این واقعیت که کل فلات ایران یک زیست بوم بسته است این اب به ظاهر بی نمک بازهم موجب افزایش نمک ورودی به فلات مرکزی ایران خواهد شد. با امدن اب ابادی ها گشترش می یابند مصرف و ریخت و پاش نمک توسط انسانها در منطقه موجب تسریع اضمهلال اکولوژیکی منطقه خواهد شد. هر انسان به طور متوسط 5/2گرم نمک مصرف و همین مقدار نمک را به محیط زیست وارد میکند. با اضافه کردن ریخت و پاشها به این مقدار با ازاء هر نفر روزانه در حدود 5 گرم نمک وارد محیط بسته کویر میشود. از انجا که هیچ روداب یا رودخانه ای این نمک را از فلات ایران نمشوید تا به دریای ازاد ببرد از زمان استقرار اریایی ها در فلات ایران این روند به تدریج فلات سرسبز ایران را به نمکزار و شوره زار کنونی تبدیل کرده است. با گسترش تمک زارها در فلات مرکزی ایران میزان رستنی ها و به موازات ان نزولات اسمانی هم تقلیل یافته تا به اینجا رسیده ایم که تمام قلات مرکزی ایران به کویر تبدیل شده است. اوردن اب به کویر نه تنها مساله کویر و نمکزار بودن را حل نخواهد کرد بلکه با امدن اب و جمعیت اضافی و پنهان شدن نمک در اب باتلاق های حاصله در واقع میزان نمک را در منطقه افزایش خواهد داد. حال چنانچه این پروژه به دلایلی برای مدتی طولانی از کار بیفتد ان باطلاق ها خشک شده و نمک موجود توسط باد به دیگر نقاط کویر پراکنده خواهد کرد. به این ترتیب این پروژ] ظاهرا مفید به هیولایی تبدیل خواهد شد ان سرش نایداست. شاید اسانتر باشد که به جای پمپاژ اب از طبیعت کمک گرفته شود به جای بالابردن اب از سربالایی (که مسلما قورباغه ها را به خواندن در مایه ابو عطا تشویق خواهد کرد) از سرازیری و نیروی جاذبه استفاده شود. اگر بتوان تونلی را ار نزدیکی حوضچه های سیلابی یک یا جند رود در بالادست و قسمت شمالی البرز به سمت دامنه های جنوب و پایین کوه کشانید مسلما مشکل پمپاژ اب برطرف میشود اما بازهم عواقب زیست محیطی برشمرده برای خزر و کویر مرکزی پابرجاست. دیگر اینکه راه حل مشکل کنونی کویر مرکزی در خود کویر نهفته است. میتوان میلیونها سال صبر کرد تا روند حرکت تخته قاره ها سرانجام شیب عمومی زمین فلات ایران را که هم اکنون از حنوب و غرب به سمت شمال و شرق است در جهت دریای ازاد تغییر دهد تا نمک انباشته شده در کویر توسط اب به دریا برده شود. اما امروزه میتوان با اجرای یک پروژه نمک زدایی از کویر ایران رفته رفته انرا به سرسبزی زمان اریایی ها برگرداند. این پروژه به مراتب کم خرج تر زودبازده ترو دایمی تر و قابل بهبود تر از پروژه اب رسانی است که در درازمدت مشکل کویر را حل نخواهد کرد و به شدت و حدت ان هم خواهد افزود. به هرحال اینگونه پروژه های بی مطالعه انهم با این وسعت و عظمت صرف نظر از هزینه هنگفت نمیتواند از هیچ نظر قابل توضیح باشد. امید است که دولت از اجرای ان چشمپوشی یا حداقل تجید نظر کند. ابراهیمیان
ایجادی
انتقال آب خزر اشتباه است. ضربه زدن به زیستبوم، تخریب بیشتر طبیعت وهزینه بسیار بالا از نتایج آنست و بویژه اینکه این آب شور است وبنابراین با هزینه سنگین باید به آب شیرین تبدیل شود. فقدان یک مدیریت سالم بخشی مهمی از منابع آبی و مناطق مرطوب را تخریب کرده است. اگر مدیریت درستی وجود میداشت ودر مصرف و استفاده آب روش درست اتخاذ میشد بحران آب در ایران به این شدت جلوه نمیکرد. جمهوری اسلامی و دستگاه های اداری و نیز کارخانه ها و کشاورزی و شهروندانی که بیهوده ریخت وپاش میکنند عوامل اصلی بحران آب در ایران میباشند. یادمان باشد بحران دریاچه ارومیه قبل از هرچیز ناشی از اقدامات غیر مسئولانه وخرابکارانه حکومت است. من این مطالب را در نوشته های گوناگون تذکر داده ام و نیز متخصصین دیگر نیز این نکات را گفته اند ولی گوش شنوا و کفایت برای درک این امور نزد حاکمان حریص وجود ندارد. شما میتوانید به یکی از اخرین نوشته هایم در این زمینه رجوع کنید "رودهای بیمار و دریاچه های سوخته ایران". جلال ایجادی. فرانسه
حسن از تهران
دریاچه ارومیه رو نجات بدید بقیه پیش کش! در ضمن اگر طرح بزرگراه تهران شمال بعد از 20 سال به جایی رسید این یکی هم میرسه!