انتخابات ریاست جمهوری و افزایش فشار بر اقلیت‌های دینی

انتخابات ریاست جمهوری در ایران، همواره با اگر و مگر‌های فراوان همراه بوده و این مشکل به جای آنکه از شور انتخاباتی بکاهد، بیشتر باعث داغ شدن تنور بحث‌ها و اعلام نظرات گوناگون در این زمینه شده است.

گروهی تحریم را تبلیغ و گروه دیگر، مردم را به شرکت در انتخابات تشویق می‌کنند. در این بحبوحه انتخاباتی، تنها گروهی که هیچ نقشی ندارد و فقط در انتظار اعلام نتایج است، «اقلیت‌های دینی» (رسمی یا غیر رسمی) است.

زرتشتیان، یهودیان و مسیحیان طبق اصل سیزدهم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، اقلیت‌های دینی شناخته شده محسوب می‌شوند و در حدود قانون می‌توانند به اجرای آئین‌های مذهبی مورد علاقه خود بپردازند. بهاییان و صابئین‌ها و پیروان ادیان دیگر به عنوان ادیان شناخته شده و رسمی محسوب نمی‌شوند، لذا از بسیاری از حقوق اجتماعی و سیاسی یک شهروند درجه یک ایرانی محروم هستند. لازم است به این نکته توجه کنیم که هرچند پیروان سه آیین زرتشتی، یهودی و مسیحی از اقلیت‌های دینی رسمی در ایران به شمارمی‌روند، ولی اجازه تبلیغ مذهبی در ایران را ندارند. درواقع هرچند اقلیت‌های دینی رسمی در اجرای مناسک مذهبی خویش آزادند، ولی از حقوق اجتماعی برابر با یک شهروند مسلمان برخوردار نیستند و اجازه تحرک و فعالیت چندانی در امور اجتماعی یا اقتصادی کشور را ندارند. به عبارت دیگر هیچکدام از پیروان اقلیت‌های دینی رسمی، اجازه احراز مشاغل حساس یا مناصب عالی در امور کشور را ندارند. مثلاً در بین نیروی نظامی و انتظامی کشور، افسری را نمی‌توان یافت که پیرو یکی از ادیان سه گانه فوق باشد.

نقض حقوق اقلیت‌های دینی

همین شور انتخاباتی و بحث‌های پیرامون آن موجب شده است تا طی یک ماه و نیم اخیر موضوع «انتخابات ریاست جمهوری» به سر فصل خبری رسانه‌ها تبدیل شود و بسیاری از خبر‌ها ازجمله موارد مربوط به نقض حقوق بشر در کشور کمتر مورد توجه قرار ‌گیرد.

در این بین اخبار مربوط به نقض حقوق اقلیت‌های دینی که هم از منظر حقوق سیاسی و هم از نظر عددی کمترین تاثیر را در روند انتخابات ریاست جمهوری ایران دارند، نادیده گرفته می‌شوند. به نظر می‌آید نهادهای امنیتی جمهوری اسلامی با آگاهی از وضعیت موجود برای پیش بردن اهداف خود طی یک ماه و نیم گذشته که بحث انتخابات داغ و همه نگاه‌ها به این موضوع معطوف شده است، بیشترین فشار‌ها و آزار را بر شهروندان غیرمسلمان ایران وارد کرده‌اند. در واقع کارزار انتخابات ریاست جمهوری در ایران را می‌توان سرپوشی مطمئن برای پنهان نگهداشتن سرکوب اقلیت‌های دینی محسوب کرد.

سرگرم بودن مردم و رسانه‌ها در کارزار انتخابات، بهترین زمان برای حاکمیت محسوب می‌شود تا بسیاری از پرونده‌های معوقه اقلیت‌های دینی را به جریان اندازد؛ احکام صادره در سال گذشته را به اجرا درآورد و با سراسیمگی جلسات دادگاه زندانیان بهایی را پس از ماه‌ها بلاتکلیفی برگزار و حکم‌های سنگین صادر کند.

مواردی که در این گزارش عنوان می‌شود، نشان می‌دهد بخش امنیتی و قضائی کشور طی یک ماه و نیم گذشته در آستانه انتخابات ریاست جمهوری، بیشترین فشار‌ها را بر شهروندان بهایی و مسیحی وارد کرده است. موارد یادشده فقط شامل اخباری می‌شود که از ابتدای اردیبهشت‌ماه سال جاری به رسانه‌ها راه پیدا کرده‌ و با توجه به محدودیت‌هایی که در انعکاس اخباری از این دست وجود دارد، احتمالاً موارد دیگری هم بوده که تاکنون آشکار نشده است.

روز ۲۶ فروردین ماه، طی تماس تلفنی از سوی وزارت اطلاعات، مراسم نیایش هفتگی کلیسای جماعت ربانی پایتخت به دلیل مصادف بودن با ایام سوگواری فاطمیه تعطیل شد.

در همین روز فرامرز فیروزیان، شهروند بهایی ساکن سمنان جهت اجرای محکومیت یک سال حبس تعزیری بازداشت و به زندان سمنان منتقل شد. یک شهروند بهایی دیگر نیز به نام بابک زینلی پس از بازرسی منزل توسط ماموران اداره اطلاعات در شهر بندرعباس دستگیر شد.

در واپسین روزهای فروردین‌ماه، سه خانواده مسیحی فارسی‌زبان پس از چند سال سکونت در خانه‌های باغ کلیسای پطرس واقع در خیابان سی‌ام تیر مجبور به ترک این محل شدند. از بهمن‌ماه سال گذشته، «بت کلیا»، نماینده مسیحیان در مجلس شورای اسلامی مسئول کلیسای پطرس را تحت فشار قرار داد تا این سه خانواده مسیحی فارسی‌زبان را که پیشینه اسلامی دارند مجبور به ترک خانه‌های باغ کلیسا کند.

خانواده‌های بلاتکلیف زندانیان

در روز سه‌شنبه، سوم اردیبهشت‌ماه، جلسه دادگاه یک جوان بهایی اهل شیراز به نام «عدنان رحمت پناه» پس از پنج ماه بلاتکلیفی توسط قاضی ساداتی، با توهین و تحقیر فراوان نسبت به زندانی بهایی، برگزار  شد.  این زندانی بهایی سپس دوباره به زندان منتقل شد.

عدنان رحمت‌پناه یکی از شهروندان بهایی است که از ۲۲ آذرماه سال ۱۳۹۱ خورشیدی توسط ماموران اداره اطلاعات شیراز بازداشت شد و پیگیری‌های مستمر خانواده‌اش هم طی پنج ماه بازداشت هیچ ثمری نداشت تا اینکه ناگهان در روز سه‌شنبه سوم اردیبهشت‌ماه جلسه محاکمه وی برگزار شد.

در روز چهارشنبه، چهارم اردیبهشت‌ماه، جلسه دادگاه هشت شهروند بهایی که چندین‌ماه در زندان رجایی‌شهر بلاتکلیف بودند برگزار شد. این شهروندان بهایی متهم به «تشکیل و اداره تشکیلات غیر قانونی»، «عضویت در تشکیلات غیر قانونی» و «تبلیغ علیه نظام» هستند.

شش تن از این زندانیان بهایی به نام‌های فرهاد فهندژ، کمال کاشانی، فرهمند ثنایی، سیامک صدری، فواد فهندژ و پیام مرکزی ساکن گرگان هستند. سه نفر نخست در اواخر مهرماه و سه نفر بعدی در اواخر آبان‌ماه سال گذشته در گرگان بازداشت شده بودند. این افراد به همراه یک شهروند بهایی دیگر به نام کوروش زیاری که در تاریخ ۳۰ آبان‌ماه در شهرستان گنبد کاووس دستگیر شده بود، پس از چندی به بند ۳۵۰ زندان اوین تهران منتقل و از آنجا هم پس از مدتی به سالن ۱۲ بند چهارم زندان رجایی‌شهر انتقال یافتند.

خانواده این هفت زندانی بهایی در شش ماه گذشته به‌طور مرتب پیگیر وضعیت آنها بوده‌اند، اما با عدم پاسخگویی صریح مسئولان مواجه شده اند. این در حالی است که فرزند کوروش زیاری از ناحیه پا فلج و برای مسافرت به تهران و ملاقات پدرش، دچار مشکل است. خانواده این زندانی، به دلیل دوری مسافت، خواستار عودت زندانی یادشده به گرگان بودند که این نیز مورد تائید مسئولان ذی ربط قرار نگرفت.

نفر هشتم این گروه، فردی به نام عادل نعیمی نام دارد که در بازداشت گسترده شهروندان بهایی تهران در تیرماه سال گذشته دستگیر شد. او تنها فرد باقیمانده از این گروه بهاییان است که تاکنون در بازداشت موقت نگهداری می‌شود. جلسه دادگاه وی ابتدا قرار بود در روز ۲۶ بهمن‌ماه سال ۱۳۹۱ خورشیدی برگزار شود که به دلیل عدم پوشیدن لباس زندانیان از اعزام نامبرده به دادگاه ممانعت به عمل آمد، ولی در اردیبهشت ماه سال جاری، پرونده این شهروند بهایی با پرونده دیگر زندانیان بهایی منتقل شده از گرگان مورد قضاوت قرار گرفت. در آخرین روز ماه اردیبهشت حکم‌های این هشت شهروند بهایی هم صادر شد که طبق رای دادگاه انقلاب تهران، عادل نعیمی و فرهاد فهندژ هرکدام به ده سال حبس تعزیری و شش تن دیگر هرکدام به پنج سال حبس تعزیری محکوم شدند.

در همین روز، سمیه بختیاری (نوکیش مسیحی) و در روز پنجشنبه پنجم اردیبهشت‌ماه روناک سماوات (نوکیش مسیحی) توسط ماموران اداره اطلاعات بازداشت شدند. این دو شهروند مسیحی در منازل شخصی خود به صورت دوره‌ای جلسات دعا و نیایش برگزار می‌کردند.

در همین روز نغمه عابدینی، شهروند مسیحی ایرانی- آمریکایی، در مصاحبه‌ای اعلام کرد که همسرش سعید عابدینی به‌طور مرتب در زندان تحت شکنجه و کتک ماموران قرار می‌گیرد و مسئولان مربوطه از مداوای وی که بر اثر ضربات بازجو‌ها و ماموران دچار خونریزی داخلی شده است اجتناب می‌کنند.

سعید عابدینی، کشیش مسیحی در تابستان سال ۱۳۹۲ خورشیدی هنگام سفر به ایران برای ملاقات خانواده‌اش، بازداشت و پس از آن به اتهام ترویج مسیحیت و تشکیل کلیسای خانگی به هشت سال حبس تعزیری محکوم شد.

روز شنبه هفتم اردیبهشت‌ماه، یک مادر بهایی دیگر به نام الهام روزبهی، با طفل شیرخواره خود راهی زندان سمنان شد. وی محکوم به دوسال حبس است. این حکم در حالی به اجرا درآمد که طی سال گذشته سازمان‌های حقوق بشری به شدت به زندانی کردن مادران بهایی در زندان سمنان اعتراض کردند، ولی زندانی شدن این مادر بهایی تحت‌الشعاع جریان‌های انتخاباتی قرار گرفت و نمود بیرونی نداشت. حکم مزبور در پیوند با دستگیری وی در اواخر سال ۱۳۸۹ خورشیدی صادر شد و پس از آن، نامبرده سمنان را ترک کرده و ساکن اصفهان بود.

حبس در زندان کارون

در روز شنبه ۱۴ اردیبهشت‌ماه، کشیش فرهاد سبک‌روح به همراه همسرش، شهناز جیزان، رهبران کلیسای جماعت ربانی اهواز به همراه دو شهروند مسیحی دیگر به نام‌های داود علیجانی و ناصر ضامن دزفولی به دادگاه انقلاب اهواز احضار و بازداشت شدند.

آنها پس از بازداشت برای اجرای محکومیت یک سال حبس به زندان کارون منتقل شدند. این شهروندان مسیحی در دی‌ماه سال ۱۳۹۰ خورشیدی در حمله ماموران امنیتی به کلیسای جماعت ربانی اهواز بازداشت و پس از چندی به قید وثیقه آزاد شده بودند. کلیسای جماعت ربانی اهواز از آن تاریخ به بعد، تعطیل و کشیش سبک‌روح و همسرش به دلیل ممنوع شدن از هر نوع فعالیت مذهبی در اهواز به تهران نقل مکان کرده بودند.

روز سه‌شنبه ۱۷ اردیبهشت‌ماه ماموران اداره اطلاعات گرگان برای بازداشت چند شهروند بهایی به منازل ایشان مراجعه کردند که به دلیل عدم حضور آنها، فقط یکی از ایشان به نام پریسا شهیدی را بازداشت کردند. پریسا شهیدی، همسر کمال کاشانی یکی از زندانیان بهایی گرگان در زندان رجایی‌شهر است. وی پس از دو هفته آزاد شد.

در واپسین روزهای اردیبهشت‌ماه یک شهروند بهایی به نام امان‌الله مستقیم، ساکن شهر شیراز که در خرداد ۱۳۹۰ خورشیدی به اتهام ارتباط با دانشگاه مجازی بهایی دستگیر و به قید وثیقه آزاد شده بود پس از احضار، جهت اجرای دوره محکومیت به بند ۳۵۰ زندان اوین منتقل شد و پس از چندروز از آن مکان به زندان رجایی‌شهر تبعید شد. امان‌الله مستقیم در تابستان سال گذشته به پنج سال حبس تعزیری محکوم شده بود.

در روز سه‌شنبه ۳۱ اردیبهشت‌ماه ماموران امنیتی به کلیسای جماعت ربانی واقع در خیابان طالقانی مراجعه و پس از تفتیش اتاق‌ها و دفا‌تر و ضبط بعضی وسایل و اوراق، کلیه افراد حاضر در کلیسا را هم بازداشت کردند و به نقطه نامعلومی انتقال دادند.

اسامی دقیق بازداشت‌شدگان تاکنون به دلیل تهدید نیروهای امنیتی فاش نشده، فقط بازداشت کشیش «روبرت آسوریان» تائید شده است. این اقدام در پی احضار چندروز پیش مسئولان کلیسا به اداره اطلاعات صورت گرفت. در آنجا از آنها خواسته می‌شود داوطلبانه کلیسا را تعطیل کنند. روز بعد از این واقعه، ماموران وزارت اطلاعات بار دیگر به کلیسای مرکز مراجعه و به نگهبانی اعلام می‌کنند از این پس هیچکس اجازه ورود به کلیسا را ندارد. روز دوم خردادماه مراجعه‌کنندگان به کلیسا با چنین تابلویی مواجه می‌شوند: «این مکان تا اطلاع ثانوی تعطیل است». باید خاطر نشان ساخت «کلیسا مرکز» قدیمی‌ترین کلیسای جماعت ربانی در ایران بود که تعطیل شد.

در روز پنچ شنبه یکم خردادماه، ۳۲ نفر از ماموران اداره اطلاعات سمنان به منزل مریم خانجانی، شهروند ۸۵ ساله بهایی هجوم بردند و به تفتیش محل پرداختند و به صاحبخانه توهین کردند. در پی بدرفتاری ماموران امنیتی، دختر وی به نام گلبانو خانجانی بیهوش و با آمبولانس به اورژانس منتقل شد. مریم خانجانی، خواهر جمال‌الدین خانجانی یکی از مدیران جامعه بهایی ایران است که در حال گذراندن محکومیت ۲۰ ساله در زندان رجایی‌شهر به‌سر می‌برد.

در اوایل خردادماه آشکار شد که بهنام ایرانی، نوکیش مسیحی که در بند دوم سالن هفت ندامتگاه کرج در حال گذراندن محکومیت شش ساله است، مدت‌هاست به بیماری پوستی سختی مبتلا شده است و احتیاج به درمان و مداوای پزشک متخصص دارد. مسئولان زندان اما از دادن مرخصی استعلاجی به نامبرده خودداری می‌کنند.

بهنام ایرانی در فروردین‌ماه سال ۱۳۸۹ خورشیدی توسط ماموران اداره اطلاعات در منزل مسکونی‌اش بازداشت شد. وی به دلیل تشکیل جلسات دعا و تبلیغ مسیحیت دستگیر و به اتهام اقدام علیه امنیت ملی به پنج‌سال حبس و تبلیغ علیه نظام به یک سال حبس محکوم شد. بهنام ایرانی در زندان مبتلا به خونریزی روده، کمر درد و مشکلات زانو شده ولی تا به امروز با مرخصی درمانی وی موافقت نشده است.

در روز چهارشنبه هشتم خرداد ماه دادگاه انقلاب مشهد، حکم چهار شهروند بهایی ساکن این شهر را که در مهرماه سال گذشته بازداشت و همگی به قید وثیقه آزاد شده بودند، اعلام کرد. طبق حکم مزبور این شهروندان بهایی متهم به تبلیغ بهاییت، تبلیغ علیه نظام و عضویت در تشکیلات بهایی هستند. احکام صادره بدین ترتیب اعلام شد: نیکا خلوصی شش سال حبس، نوا خلوصی چهار سال و نیم حبس، ادیب شعاعی یک سال و نیم حبس و مهسا مهدوی هشت ماه حبس.

در بعد از ظهر روز چهارشنبه در شهر اصفهان هنگامی که تعدادی از نوکیشان مسیحی در منزل حمیدرضا قدیری مشغول انجام مراسم نیایش بودند، ماموران وزارت اطلاعات وارد آنجا شدند و پس از بازرسی و ضبط کتاب‌ها و عکس‌های مذهبی، صاحبخانه (حمیدرضا قدیری) و دو تن دیگر از نوکیشان مسیحی به نام‌های محمدرضا فرید و سعید صافی (از نوکیشان مسیحی افغان) را بازداشت کردند و به مکانی نامعلوم انتقال دادند.

روز بعد، دادگاه انقلاب شیراز، حکم دو زندانی بهایی به نام‌های رحمان وفایی (۵۹ ساله) و حمید اسلامی را پس از ۱۰ ماه بازداشت موقت صادر کرد. این دو نفر روز ۲۴ تیرماه سال گذشته بازداشت شده بودند که از آن زمان تاکنون همچنان بلاتکلیف در زندان عادل‌آباد شیراز نگهداری می‌شوند.