آلمان و سیاست تعطیلی نیروگاه‌های هسته‌ای

تصمیم آلمان برای تعطیل کردن نیروگاه‌های هسته‌ای، تصمیمی بود که پذیرفتن آن برای بسیاری در دنیا عجیب بود. با این‌حال دولت آلمان در سال ۲۰۱۱ و پس از فاجعه اتمی در نیروگاه فوکوشیما در ژاپن که پس از سونامی مرگبار اتفاق افتاد، تصمیم گرفت هشت نیروگاه هسته‌ای خود را بلافاصله تعطیل و بیست و دو نیروگاه دیگر را نیز تا سال ۲۰۲۲ خاموش کند. تا آن زمان، نیروگاه‌های هسته‌ای حدود بیست درصد از برق مورد نیاز آلمان را تامین می‌کردند. آلمان که پیش از آن نیز در زمینه انرژی‌های تجدیدپذیر مانند انرژی خورشیدی در دنیا پیشگام بود، سرمایه‌گذاری وسیعی را در این زمینه انجام داد تا بتواند به جای تکیه بر انرژی هسته‌ای از آفتاب برق مورد نیازش را تأمین کند. در حال حاضر مجموع تولید برق نیروگاه‌های خورشیدی آلمان به رکورد تولید ۲۲ گیگاوات برق در هر ساعت رسیده که معادل انرژی تولیدی در ۲۰ نیروگاه هسته‌ای است.

آلمان اعلام کرده است می‌خواهد در یک برنامه میان مدت، انرژی تولیدی توسط نیروگاه‌های هسته‌ای را با انرژی‌های تجدید شونده مانند نیروی باد، انرژی خورشیدی و یا انرژی حاصل از زیست‌ـتوده جایگزین کند.

زیست‌ـتوده شامل بقایای موجودات زنده مانند گیاهان یا زباله‌های ارگانیک است که از آن برای تولید برق یا گرما استفاده می‌شود.

پیش از وقوع سونامی در ژاپن و حادثه نشت مواد رادیواکتیو از نیروگاه فوکوشیما، آلمان قصد داشت به تدریج از تعداد نیروگاه‌های هسته‌ای خود تا سال ۲۰۳۶ کم کند. اما وقوع حادثه در فوکوشیما باعث شد آلمان پیشتاز کنار گذاشتن نیروگاه‌های هسته‌ای در میان کشورهای مجهز به این فن‌آوری شود. آنگلا مرکل صدراعظم آلمان، در سال ۲۰۱۱ و به هنگام اتخاذ این تصمیم اعلام کرد آلمان به طور جدی وارد عرصه رقابت در زمینه انرژی‌های تجدید پذیر خواهد شد، انرژی‌هایی که سرنوشت ما در کره زمین در آینده به میزان استفاده از آن‌ها بستگی خواهد داشت.

در حال حاضر ۲۲ گیگاوات برقی که نیروگاه‌های خورشیدی آلمان در هر ساعت تولید می‌کنند می‌تواند پاسخگوی نیاز یک نصف روز مصرف انرژی در آلمان باشد. به گفته نوربرت آلنوخ، مدیر موسسه صنعتی انرژی‌های تجدید پذیر در شهر مونس‌تر، این کشور چندین بار تلاش کرده بود تا به تولید ۲۰ گیگاوات برق در ساعت توسط انرژی خورشیدی دست پیدا کند و سرانجام در سال ۲۰۱۲ موفق به دست‌یافتن به این رکورد شد. تا به حال هیچ کشور دیگری نتواسته است به این رکورد دست پیدا کند. رسیدن به این میزان از تولید انرژی خورشیدی نشان داد یک کشور بسیار صنعتی هم می‌تواند یک سوم انرژی مورد نیازش را با یک روز تولید نیروگاه‌های خورشیدی به دست آورد.

بی‌شک دست‌یابی آلمان به این موفقیت مدیون حمایت‌های قوی دولت از طرحی است که این کشور را به کشوری پیشتاز در زمینه انرژی‌های تجدیدشونده در دنیا تبدیل کرده است، به طوری که حالا بیش از بیست درصد از کل انرژی سالانه آلمان از راه انواع مختلف انرژی‌های تجدیدپذیر تامین می‌شود.

آلمان به تنهایی بیش از مجموع تمام کشورهای دیگر تاسیسات تولید برق با انرژی خورشیدی تاسیس کرده است. از دهه ۱۹۹۰، آلمان تصمیم گرفت تا میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای خود را تا سال ۲۰۲۰ به میزان چهل درصد کاهش دهد. یکی از راه‌های مهم کاهش تولید گازهای گلخانه‌ای مانند گاز دی اکسید کربن، کم کردن از مصرف سوخت‌های فسیلی و روی آوردن به تولید انرژی با روش‌های پاک ماند استفاده از انرژی خورشیدی و باد است.

با این حال استفاده از انرژی‌های طبیعی منتقدانی هم دارد که معتقدند نمی‌توان صد در صد به این روش‌ها تکیه کرد. آن‌ها می‌گویند هنوز توان و ظرفیت کافی برای تامین انرژی تمام کشورهای صنعتی و پیشرفته با استفاده از انرژی خورشیدی وجود ندارد. اما آلمان ظاهراً در این میان تصمیم دارد به بقیه شرکای اقتصادی خود و کشورهای صنعتی دیگر ثابت کند چنان‌چه استراتژی‌های کلان در این زمینه وجود داشته باشد، دست‌یابی به این هدف ممکن است.

مسئولان بعضی شهرها در آلمان می‌گویند تولید برق با استفاده از انرژی خورشیدی، آن هم در کشوری که آسمانش همیشه آفتابی نیست، کار دشواری است. با این حال تنها در عرض یک سال آلمان توانست میزان تولید برق از انرژی خورشیدی را از ۱۴ گیگاوات در ساعت به بالای ۲۰ گیگاوات برساند و این کار با احداث نیروگاه‌ها و تأسیسات جدید انرژی خورشیدی میسر شد. حالا نه تنها این کشور اروپایی می‌تواند راحت‌تر به سمت تعطیل کردن نیروگاه‌های هسته‌ای خود گام بردارد، بلکه به زودی از مصرف سوخت‌های فسیلی نیز خلاص خواهد شد و این در واردات نفت و گاز این کشور نیز تاثیر بسیار مهمی برجای می‌گذارد.

اما در هر حال روی آوردن آلمان به استفاده از انرژی خورشیدی و تعطیلی نیروگاه‌های اتمی باعث بالارفتن هزینه تولید برق خواهد شد. هم اکنون نیز شکایت‌ها و نگرانی‌هایی از سوی برخی صنایع و مصرف‌کنندگان در مورد افزایش بهای برق در آلمان، که پیش از این نیز بالاترین نرخ‌ها را در جهان داشت، مطرح شده است. با روی آوردن به انرژی‌های خورشیدی بهای هر کیلو وات ساعت برق حدود ۲ سنت افزایش می‌یابد. به این ترتیب مصرف‌کنندگان آلمانی سالانه حدود ۴ میلیارد یورو، معادل ۵ میلیارد دلار، برای بهره‌بردن از انرژی خورشیدی باید بپردازند. منتقدان همچنین می‌گویند روی آوردن آلمان به انرژی خورشیدی می‌تواند شبکه ملی این کشور را در برابر نوسانات تولید این انرژی که ممکن است کم و زیاد شود، آسیب‌پذیر سازد.

علیرغم چنین انتقادهایی دولت آلمان اعتقاد دارد راه توسعه پایدار این کشور از خاموش کردن نیروگاه‌های هسته‌ای و کاستن از میزان مصرف سوخت‌های فسیلی می‌گذرد. بنابراین سرمایه‌گذاری‌ها در بخش انرژی در درجه اول باید به سمت انرژی‌های تجدید پذیر سرازیر شود.