تعطیلی کارخانه آلاینده با تجمع زنجانی‌ها

تجمع گروه زیادی از مردم زنجان در اعتراض به آلودگی‌های کارخانه سرب و روی اکنون به نتیجه رسیده است و مقامات این استان از تعطیل شدن این کارخانه خبر می‌دهند. خبر تعطیلی کارخانه روز چهارشنبه ۲۳ مرداد توسط استانداری زنجان اعلام شد. به گفته این استانداری با در نظر گرفتن این که شرکت ملی سرب و روی مصوبات کمیته سرب و روی استان مبنی بر انتقال کارخانه را اجرا نکرده است و با توجه به درخواست شهروندان زنجانی، حکم تعطیلی این کارخانه صادر شده است.

[podcast]http://www.zamahang.com/podcast/2010/20130815_Environment_Zanjan_BijanRouhani.mp3[/podcast]

تجمع روز ۲۰ مرداد یکی از بزرگ‌ترین اجتماعاتی بود که در سال‌های اخیر در اعتراض به مسائل زیست محیطی صورت گرفت. این تجمع مسالمت آمیز که بدون هیچ مشکلی پایان یافت در مقابل استانداری و دفتر نماینده ولی فقیه در این شهر برگزار شد. تجمع کنندگان خواستار تعطیلی و انتقال کارخانه سرب و روی از محل فعلی خود بودند. به گفته آنان وجود این کارخانه در نزدیکی شهر باعث آلودگی شدید آب، خاک، محصولات کشاورزی و افزایش سرطان و سقط جنین شده و روی سلامتی کودکان نیز تأثیرات بسیار منفی برجای گذاشته است. روی برخی از پلاکاردها چنین شعارهایی به چشم می‌خورد: «سرب و روی مساوی با سرطان» و «می‌خواهم زنده بمانم». به هنگام برگزاری این تجمع زیست محیطی، محمد رئوفی نژاد، استاندار زنجان در میان مردم حاضر شد و وعده داد این کارخانه به سرعت تعطیل شود. اکنون با گذشت چند روز از برگزاری تجمع مسالمت آمیز زنجانی‌ها، آن‌ها به هدف خود دست یافته‌اند. با این حال آقای رئوفی‌نژاد پیش‌تر صنایع سرب و روی در زنجان را جزو صنایع پاک توصیف کرده و گفته بود مشکلات زیست محیطی آن‌ها برطرف شده است. پیش از گسترده شدن اعتراضات و تجمع خیابانی مردم، گروه‌های مختلف صنفی و فعالان مدنی و زیست محیطی به روش‌های مختلف نسبت به وجود این کارخانه در حاشیه شهر اعتراض کرده بودند.

کارخانه سرب و روی زنجان جزو واحدهای صنعتی است که مجوزهای لازم را از سازمان محیط زیست دریافت نکرده بود و علیرغم مخالفت‌های پیشین این سازمان در دهه هفتاد، این کارخانه در محل فعلی احداث شد. به گفته امیر مهدویانی، مدیرکل محیط زیست استان زنجان، در سال ۸۹ از این کارخانه خواسته شد تا سیستم‌هایی برای کنترل میزان ذرات خروجی روی دودکش کوره‌های خود نصب کند و از آن‌جایی که این کارخانه فاقد مجوز بود استانداردهای سختگیرانه‌تری برای آن در نظر گرفته شد. به گفته این مقام مسئول در سازمان محیط زیست زنجان، گرچه اندازه‌گیری‌های سال‌های قبل نشان می‌داد میزان ذرات در حد استاندارد است، اما در ۱۲۸ روز اخیر مشخص شده است که میزان ذرات بیشتر از استانداردهای اعلام شده به آن بوده است. همچنین نحوه دپو و نگهداری پسماندهای این کارخانه نیز به شکل غیراصولی بوده است. مدیرکل محیط زیست زنجان گفته است از سال ۱۳۹۰ فعالیت‌هایی برای جلوگیری از تخلیه پساب‌ها به داخل زنجانرود انجام گرفته است.

یک عضو هیئت علمی دانشگاه زنجان و استاد علوم محیط زیست این دانشگاه نیز اعلام کرد با انجام نمونه‌برداری در منطقه بناب، اطراف شهرک تخصصی روی، رودخانه ابهر و چند سد در استان زنجان مشخص شده که خاک زنجان آلوده است و این آلودگی در اطراف کارخانه سرب و روی بالاست. عبدالحسین پری زنگنه به خبرگزاری مهر گفت تحقیقات انجام شده نشان می‌دهد میزان سرب در ناخن و دندان تعدادی زیادی از افراد استان بالا رفته است. به گفته او حتا انتقال کارخانه به مکانی دیگر نیز کافی نیست و باید خاک آن منطقه پس از انتقال احیاء شود.

وعده انتقال کارخانه سرب و روی از نزدیکی شهر به محلی دیگر در سال‌های پیش نیز به مردم داده شده بود اما به دلایل متفاوت، از جمله هزینه‌های این جا به جایی، تعطیلی کارخانه تا مردادماه امسال به تأخیر افتاد. در سال ۱۳۸۸ زمین بزرگی در اطراف روستای چپ چپ در ۶۰ کیلومتری جاده زنجان تبریز برای انتقال این کارخانه اختصاص پیدا کرد و قرار شد حداکثر ظرف مدت دو سال کارخانه به این محل منتقل و بالاترین استانداردهای موجود در آن به کارگرفته شود، اما این اتفاق بارها به تعویق افتاد.

استان زنجان یکی از فعال‌ترین مناطق ایران در زمینه صنعت سرب و روی است و ۷۴ واحد سرب و روی در این استان فعالیت می‌کنند. با در نظر گرفتن این که تعداد کل واحدهای سرب و روی در ایران ۸۳ واحد است، این رقم نشان‌دهنده میزان فعالیت زنجان در این زمینه است. بخش بزرگی از صادرات زنجان را محصولات سرب و روی تشکل می‌دهد و نقش مهمی در اقتصاد این استان دارد. با این حال نگرانی‌های زیست محیطی باعث شده است تا فعالان و مردم زنجان خواهان تعطیلی و انتقال کارخانه سرب و روی به محلی دیگر شوند.