نرمش قهرمانانه خامنه‌ای؛ نوشیدن جام زهر؟
علی افشاری- نرمش و مصالحه در جمهوری اسلامی، معمولا تاکتیکی است و سیاست‌های تقابلی به محض خروج از تنگنا باز شروع می‌شوند. بار واقعی سخنان خامنه‌ای در آینده روشن می‌شود.
علی افشاری
خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، در دیدار ۲۶ شهریور با سران و جمعی از پرسنل سپاه پاسداران، از سپاه تجلیل کرد و بار دیگر عمق اعتماد خود به این نهاد نظامی – ایدئولوژیک به عنوان نیروی اصلی نظام و ابزار اجرای سیاست‌های خود را آشکار ساخت. او تصریح کرد که سپاه باید در صحنه مراقب تحولات سیاسی باشد و عملکرد گروه‌های مختلف را رصد کند.
بخش مهم سخنان خامنه‌ای در خصوص سیاست خارجی بود. وی در این دیدار گفت: « عرصه دیپلماسی، عرصه لبخند و درخواست مذاکره است اما همه این رفتارها باید در چارچوب چالش اصلی فهم و درک شود.» او افزود: «با مسئله‌ای که سال‌های پیش نرمش قهرمانانه خواندم موافقم چرا که این حرکت در مواقعی بسیار خوب و لازم است اما با پایبندی به یک شرط اصلی».
«نرمش قهرمانانه»
شرط اصلی از نظر رهبر جمهوری اسلامی، استفاده تاکتیکی از نرمش قهرمانانه در چارچوب چالش اصلی با قدرت‌های جهانی است. خامنه‌ای مشکل غرب با برنامه هسته‌ای حاکمیت را مخالفت آن با شکسته شدن انحصار در برخورداری از انرژی هسته‌ای به شمار آورد و بار دیگر تاکید کرد که برخورد آمریکا و متحدانش با فعالیت‌های هسته‌ای ایران، غوغاسالارانه است.
اشاره خامنه‌ای به سخنان قبلی‌اش در مرداد سال ۱۳۷۵ است که چنین گفته بود:« نمايندگان سياسى جمهورى اسلامى ايران در جهان بايد تيزتر از شمشير، نرم‌تر از حرير و سخت‌تر از سنگ و پولاد باشند. عرصه سياست خارجى ميدان نرمش‌هاى قهرمانانه است، اما نرمشى كه در برابر دشمن تيز باشد. بنا بر اين ديپلماتهاى ما بايد در مواضع اصولى خود مستحكم بايستند و استقامت و پايمردى امام خمينى را الگوى خود قرار دهند.»
چرخش و مصالحه
سخنان خامنه‌ای و تاکید وی بر نرمش قهرمانانه این تصور را قوت بخشیده است که نظام در آستانه مصالحه هسته‌ای و عقب‌نشینی از موضع تهاجمی است. البته سخنان خامنه‌ای و حملات مکرر وی به غرب تحت عنوان نظام سلطه، ارزش قائل شدن برای ایستادگی در روی مواضع و درستی راه طی شده، از ابتدا بنا را بر این می‌گذارد که دامنه این مصالحه محدود باشد.
اگر ظاهر حرف‌های رهبر جمهوری اسلامی اساس قرار گیرد و فرض شود او صادقانه می‌خواهد به سمت کاهش تنش با جامعه جهانی پیش برود آنگاه می‌توان نتیجه گرفت نظام در صدد توافق با دنیا بر سر برنامه هسته‌ای است اما این توافق احتمالی به معنای تغییر در راهبرد سیاست خارجی ستیزه جو و تقابل با نظم جهانی نیست.
سخنان جدید خامنه‌ای قوی‌ترین اظهارنظر وی در نمایش انعطاف و گشودگی به روی غرب برای حل مشکل هسته‌ای است. این سخنان در کنار مانور‌های دیپلماتیک ظریف و روحانی، امید رسیدن به توافق و معکوس شدن روند قبلی تشدید رویارویی را افزایش می‌دهد. علی‌اکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی نیز در سخنرانی پنجاه و هفتمین کنفرانس عمومی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام کرد که به وین آمده است تا به پرونده هسته‌ای ایران پایان دهد.
لاوروف وزیر خارجه روسیه نیز اعلام کرد ایران آماده تعلیق غنی‌سازی اورانیوم است. مرضیه افخم سخنگوی وزارت خارجه اگر چه این حرف را تایید ننمود اما صریحا تکذیب نکرد.
مجموعه این علائم احتمال اینکه سخنان خامنه‌ای مقدمه برای آغاز مختومه شدن بحران هسته‌ای باشد را افزایش می‌دهد.
مواضع خامنه‌ای، دیروز و امروز
به نظر می‌رسد روند روبه افزایش وخامت اقتصادی و فشار تحریمها حاکمیت را به تجدیدنظر در سیاست‌های هسته‌ای کشانده است. البته در مذاکرات قبلی در استانبول و آلماتی نیز ایران به دنبال رفع و کاهش تحریمها بود اما سقف پیشنهاد ایران به مراتب کمتر از کف انتظارات ۱+۵ بود. حال خامنه‌ای با توجه به نتیجه انتخابات و مشکلاتی که نظام در اداره کشور پیدا کرده است، تصمیم به عقب نشینی گرفته است. البته سخن او در خصوص قدیمی بودن نرمش قهرمانانه در مسئله هسته‌ای درست نیست. او اولین بار است که این واژه را در بحران ده ساله اتمی به کار می‌برد. اظهار نظر پیشین او چند ماه قبل از ماجرای میکونوس و خروج سفرای اروپایی در کشور است.
خامنه‌ای در ده سال گذشته به نحو مستمر بر ضرورت ایستادگی در سیاست‌های هسته‌ای و تداوم فعالیت‌های حساس تاکید داشته است و دستیابی به فناوری هسته‌ای را به ارزشی مهم در عزت و سربلندی کشور و نظام به شمار آورده است. سعید جلیلی دیپلمات محبوب و مورد پشتیبانی وی بود. اظهار نظر جدید او حداقل در ظاهر عقب‌نشینی است و به منزله نوشیدن جام زهر و یا صلح امام حسن‌گونه است. حرف‌های وی تا پیش از این در دفاع از خط برخورد وتقابل بود. طرفدارانش نیز نرمش در موضع هسته‌ای را به ذلت و سازش طلبی تعبیر می‌کردند.
رهبر نظام در ایام تبلیغاتی انتخابات ریاست جمهوری یازدهم در مراسم دانش‌آموختگی دانشجویان افسری و تربیت پاسداری دانشگاه امام حسین چنین گفت: « «مردم باید کسی را ترجیح دهند که زمینه ساز عزت برای آینده انقلاب و کشور باشد و توانایی حل مشکلات و ایستادگی قدرتمندانه در مقابل جبهه معاندان و الگو کردن جمهوری اسلامی در چشم مستضعفان جهان را داشته باشد.» او همچنین دو روز مانده به روز رای گیری (۲۴ خرداد) ضرورت ایستادگی در برابر دشمنان خارجی و زیاده خواهی‌های غرب در پرونده هسته‌ای را برجسته ساخت.
سابقه چرخش
موضع کنونی خامنه‌ای، اگر در دوره پیش رو نتیجه عملی داشته باشد، چرخشی آشکارا را بازتاب می‌دهد. در جمهوری اسلامی چنین عقب نشینی‌هایی که در قالب مصلحت توجیه می‌شود، سابقه‌دار است. نرمش و مصالحه در این نظام، امری تاکتیکی است و نه راهبردی؛ و به محض خروج از تنگنا، دوباره سیاست‌های تقابلی در عرصه سیاست خارجی شروع می‌شود.
از اینرو خامنه‌ای محکم‌کاری کرده است که هر نوع توافق در پرونده هسته‌ای تغییری استراتژیک در سیاست خارجی نظام ایجاد نمی‌کند و کماکان اصل بر رویارویی با غرب تحت عنوان نظام سلطه و حمایت از بدیل نظم موجود جهانی است.
مشخص نیست که این تغییر موضع تاکتیکی از سوی خامنه‌ای ارادی و بر اساس انتخاب وی بوده است و اساسا با چنین رویکردی به پذیرش ریاست جمهوری روحانی رضایت داده است یا اینکه بر عکس اتفاقاتی که در جریان انتخابات رخ داد و باعث تحمیل روحانی بر وی شد، دلیل تغییر موضع اوست. در واقع ناتوانی وی در پیشبرد سیاست‌های داخلی و خارجی مطلوبش موجب عقب‌نشینی ناگزیر شده است.
پرهیز از خوش‌بینی
در عین حال نمی‌توان در برداشت از سخنان اخیر خامنه‌ای یکسر به خوش‌بینی گروید. تناقض در حرف و عمل خامنه‌ای به کرات دیده شده است و بار‌ها وی سخنانی را بر زبان آورده ولی در عمل اتفاقات متفاوتی بروز یافته است.
از این رو با توجه به وزن بیشتر سخنان تقابلی او و توجیه ضرورت ایستادگی در برابر غرب و دشمن تلقی کردن آن می‌توان نتیجه گرفت شاید روی خوش نشان دادن او جنبه واقعی ندارد و سیاستی فریبنده است تا ضمن همراهی با جو پدید آمده، مسئولیت ناکامی در مذاکرات را بر دوش آمریکا بیاندازد و از این طریق بکوشد تا اجماع ملی بر علیه غرب در برنامه هسته‌ای ایجاد شود. همچنین اهدافی چون زمان برای تداوم فعالیت‌های هسته‌ای حساس و جلوگیری از گسترش تحریمها نیز مطرح است.
خامنه‌ای در سخنانش در سال ۱۳۷۵ لازمه نرمش قهرمانانه را تیزی در برابر دشمنان دانسته بود. بنابراین تعارض سخنان یاد شده و به خصوص ارجاع وی به گذشته موید این برداشت است.
چه بسا با توجه به خواست تعامل دولت روحانی، او نمی‌خواهد به صورت علنی در برابر آن بایستد اما در عمل نیرو‌های تحت امر وی در روند مذاکرات اخلال ایجاد می‌کنند و بدین ترتیب ظاهرا مسئولیتی نیز متوجه او نمی‌شود.
اتفاقات هفته‌های آینده روشن می‌سازد که بار واقعی سخنان اخیر خامنه‌ای چه بوده است. مفسر اصلی نتایج عملی است.
نظرها
ّبی طرف
گول این حکومت را نخورید. این هم یک سیاست جدید آخوندی است تا چند صباحی وقت کشی کنند و غرب و آمریکا را فریب دهند تا زمان بیشتری برای تولید بمب اتم خود داشته باشند. این خط و این هم نشان. اگر شما صداقتی از این رژیم دید بدانید سخت در اشتباه هستید. آزموده را دوباره آزمودن خطاست.
2
مرگ بر اصل ولایت فقیه این شعار و خواست ما ایرانیان است
kazem
نرمش قهرمانانه = فریب نوع پوتینی که خط قرمز اوباما را بدون هیچ عملی پاک نمود و بمب شیمیایی به مخفیگاه رفت ! حالا اینها امیدوارند با همت پوتین بتوانند بمب را به مخفیگاهی غیراز فردو ببرند و همگی هورابکشندو تحریمها لغو شوند؟!
jaleh
نرمش قهرمانانه آقا - مرگ بر دشمنان آمریکا! م. سحر آن شنیدم امام خامنه‌ای خوش امامانه چرخشی کرده است ملهم از صلح صائبِ حَسنی کار شیرین و دلکشی کرده ست تا اوباما شود بدو مایل نعل وی را در آتشی کرده ست * بند شلوار دیپلماسی را قفل بر کنده و کشی کرده است جام زهری به شهدی آلوده ست قهرمانانه نرمشی کرده ست ! گویی آن شعله‌های ثار الله خوش گرایش به خامشی کرده ست بعد سی و چهار سال شعار نعره زن میل چاوشی کرده ست در جماران به روی بام شده ست صوت خود را سفارشی کرده ست زده در شور و خوانده در ماهور که ز اُمّ القرا بلا شد دور چوب بر طبل بسته باد به بوق تا شود عرش کبریا مسبوق : که پس از این به حکم رهبر ما مرگ بر دشمنان آمریکا ........................................... نعل در آتش کردن، یکی از شیوه‌های جادوگران برای جلب محبت بوده است. گویا نام کسی را که می‌خواسته‌اند به طرف خود جلب و جذب کنند بر نعلی می‌نوشتند و در آتش می‌انداختند.
omid
درامدهای میلیاردی برای چپاول کم شده با هزار دوز وکلک میخواهند تحریمها لغو شود...... چرا تمام سایتهای مخفی اتمی را در اختیار بازرسان سازمان ملل قرار نمیدهید؟
ایرانی !
کدوم سایت های مخفی ؟ چقد توهم ؟ کجای دنیا بر خلاف منافع خودشون سیاست خارجه رو تنظیم میکنن ؟ نرم قهرمانانه یعنی نرم باش اما تیز باش ! یعنی نرمی نشون بده که نتیجش به نفعمون باشه ! وقتی عالیترین مقام یه کشور میاد میگه بمب اتمی ساختش و نگهداریش حرامه ! یعنی خودشم دنیالش نمی ره !
احمد
من نمیدانم ما ایرانی هستیم و باید در مرحله اول مدافع ایران باشیم بعضی نظرات دوستان آب به آسیاب دشمن ریختن است ، البته بگویم که این یک مثل است و در مثل مناقشه نیست اما ، درست است که اشتباه کاری مسئولین نظام جمهوری بسیار زیاد است ولی چطور اسراییل نور چشمی آمریکا باید ضرابخوانه هسته ای داشته باشد و حتی از عضویت در معاهده منغ گسترش سلاحهای هسته ای خوداری کند ولی به ایران نظر تنگی شود ، در ضمن نسبت به تحلیل و نظرات آقای افشاری ارج مینهم ولی بدان که سیاستگزاران کاخ سفید از این دست نوشته ها بسیار بهره میبرند و در سیاست های خود آنها را دخیل مینمایند هر چند ممکن روح جنابعالی از این اوضاع مطلع نباشد .
بابک
حالا شما بیا و بگو «مرگ بر دشمنان امریکا» ولی یادت باشد اسرائیلی که پایبند به NPT نیست، تهدید هسته ای است کشوری تهدید هسته ای است که دو بمب اتمی بر سر مردم هیروشیما وناکازاکی ریخت و به فاصله سه روز 220 هزار نفر انسان بی گناه را نیست و نابود کرد ایالات متحده ای که بمب هاب اورانیومی ضعیف شده در فلوجه استفاده می کند و آن فاجعه ی فجیع انسانی را سانسور می کرد،تهدید هسته ای است . نه ایرانی که شخص اول نظام اش فتوا می دهد که استفاده از تسلیحات اتمی حــرام است دنیا چشمان اش را به روی 400کلاهک های اتمی اسرائیل و تجربه ی تلخ هیروشیما و ناکازاکی بسته و فقط اگر اگر می کند که ایران فلان است و بهمان.
عزت اله
بایس پیرو سیاست ولایت فقیه باشیم تا پیشرفت کشور تضمین شود