شور و عشق در صدای ماریا کالاس

از ماريا آنا سيسيليا کالوگروپولوس معروف به «ماریا کالاس» به عنوان یکی از بهترین سوپرانیست‌های قرن بیستم و شاید بهترین سوپرانیست قرن یاد می‌کنند. ۹۰ سال پیش او در ۲ دسامبر ۱۹۳۲ در نیویورک سیتی متولد شد.

ماریا کالاس در نوجوانی یک دختر بسیار معمولی از خانواده‌ای یونانی بود که به آمریکا مهاجرت کرده بودند. در اوج شهرتش اما او را به عنوان هنرمندی که از نبوغ برخوردار است می‌شناختند و یکی از زیباترین زنان عصر خود نیز به‌شمار می‌آمد.

هاله‌ای از مالیخولیا و تراژدی پیرامون او را فراگرفته بود. ازدواجش با کارخانه‌داری به نام جوانی باتیستی منیگانی ناکام ماند. معشوق‌اش، اوناسیس به او خیانت کرد و معشوق دیگرش، پیر پابلو پازولینی، سینماگر نام‌آور هم همجنسگرا بود. کالاس از این ناکامی‌ها به کار و به هنرش پناه آورد.

ماريا کالاس در سال ۱۹۳۷ ميلادی در آتن موسیقی و آوازه‌خوانی را فراگرفت. با شروع جنگ جهانی دوم اما کنسرواتوار يونان تعطيل شد. کالاس بعد از پایان جنگ ابتدا به نیویورک بازگشت و سپس به سودای خواندن در اپرا به ایتالیا رفت. او در شهر ورونا در شمال ایتالیا برای نخستین بار روی صحنه اپرا رفت. هفت سال بعد به دعوت لوکينو ويسکونتی نقش اول اپرای «آيدا» را به عهده گرفت اما این اپرا روی صحنه اجرا نشد. با تریستان و ايزولده بود که کالاس نام‌آور شد.

اوج درخشش ماریا کالاس بر صحنه‌های اپراهای مغرب زمین در فاصله بین سال‌‌های ۱۹۵۰ تا ۱۹۶۵ اتفاق افتاد. او در این سال‌ها همه عواطفش را روی صحنه می‌آورد و اجرا می‌کرد و همین باعث شد که از او به عنوان دراماتیک‌ترین آوازه‌خوان زمانه‌اش یاد کنند. اجرای «تراویاتا» اثر جوزپه وردی که روایتی است سرشار از عشق و مرگ و زندگی در لیسبون چنان تأثیرگذار بود که حتی بر اساس آن هم پس از درگذشت ماریا کالاس نمایشی پرداختند. آخرین اجرای «توسکا» از جاکومو پوچینی با صدای او در لندن هم ماندگار شد.

نقش‌آفرینی کالاس در فیلم مده‌آ به کارگردانی پازولینی و همچنین اجرای اپرای نورما از فرانچسکو بلینی و اپراهای وردی از دیگر آثار ماندگار ماریا کالاس است. او همچنین آثاری از موتسارت و واگنر را هم به زبان ایتالیایی اجرا کرد. او به اجرای « بل کانتو» (ترانه زیبا را با اجرای زیبا خواندن) اعتقاد داشت. ماریا کالاس با اجرای اپراهای فراموش‌شده‌ای مانند «تورکو در ایتالیا» از روسینی و «آنا بولنا» از دونیستی باعث شد که این آثار از فراموشی بیرون بیایند و از نو مطرح شوند.

صدای باشکوه ماریا کالاس در بهترین سال‌های زندگی هنری‌اش در محدوده سوپرانو از سه اکتاو برخوردار بود. او می‌توانست آثار جوزپه وردی و روسینی را به شیوایی و با قدرت اجرا کند و به همین دلیل هم برخی از اجراهای او مانند اجرای «آرمیدا» از وردی به تاریخ پیوسته است.

پس از آنکه ماریا کالاس از صحنه کناره گرفت، با پازولینی در پروژه فیلم مده‌آ همکاری کرد و بعدش هم به تدریس روی آورد. کلاس‌های او در مدرسه «جالیرد» نیویورک هم به زودی به اندازه اپراهایش محبوب شد و سر زبان‌ها افتاد.

ماریا کالاس چند بار تلاش کرد به صحنه بازگردد. اما کیفیت صدایش کاهش یافته بود و اقبال از او روی برگردانده بود. او در ۱۶ سپتامبر ۱۹۷۷ در پاریس در اثر آمبولی ریه درگذشت.