از وعده حذف سانسور تا تمرکززدایی از ممیزی کتاب

وعده حذف سانسور کتاب در دولت روحانی تبدیل شد به «تمرکززدایی از سانسور کتاب». مرحله دوم این طرح را هیأت نظارت بر ضوابط نشر تصویب کرده و قرار است که به زودی آیین‌نامه‌ای هم برای آن تدوین و به ناشران ابلاغ شود.

طرح تمرکززدایی از سانسور کتاب وارد مرحله دوم شد. در این مرحله قرار است که در صورت تقاضای ناشران، کارگروه‌های تخصصی برای سانسور کتاب در مراکز نشر کشور تشکیل شود. این کارگروه‌ها، کتاب‌های ناشر متقاضی را بررسی و سانسور می‌کنند. آنگاه ناشر می‌تواند مجوز نشر کتاب را از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دریافت کند.

علی شجاعی صائین، مدیر دفتر توسعه کتاب و کتابخوانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به خبرگزاری مهر اطلاع داده است که یک هیأت هفت نفره مأموریت پیدا کرده آیین‌نامه‌ای برای چگونگی سانسور کتاب در مراکز نشر کشور تدوین کند. این هیأت هفت نفره که از میان اعضای هیأت نظارت بر ضوابط نشر انتخاب شده‌اند، عبارت‌اند از: مهدی خاموشی، محمدعلی مهدوی‌راد، محمدتقی سبحانی، عماد افروغ، حسین کچوئیان و محمود گلزاری (به نمایندگی از هیأت نظارت بر ضوابط نشر کتاب بزرگسال) و نیز محسن چینی‌فروشان (به نمایندگی از هیأت نظارت بر ضوابط نشر کتاب کودک و نوجوان).

اگر آیین‌نامه‌ای که این اشخاص برای چگونگی سانسور کتاب در مراکز نشر می‌نویسند، به تصویب برسد، آنگاه ناشران می‌توانند به وزارت ارشاد تقاضای تشکیل «کارگروه بررسی کتاب» بدهند.

چنانچه وزارت ارشاد با تقاضای آن‌ها موافقت کند، کارگره تشکیل می‌شود و کتاب‌های آماده چاپ را بررسی و احیاناً سانسور می‌کند. سپس ناشر می‌تواند برای آن کتاب‌ها از وزارت ارشاد مجوز چاپ بگیرد. هنوز معلوم نیست که اعضای این کارگروه بر اساس چه معیارهایی انتخاب می‌شوند و ناشران تا چه حد می‌توانند در انتخاب این گروه تأثیرگذار باشند.

پیش از این، شورای برنامه‌ریزی وزارت ارشاد به ادارات کل این وزارتخانه در پنج استان اختیار داد که در زمینه سانسور کتاب، به‌طور مستقل از اداره کتاب در تهران عمل کنند. ادارات کل استان‌های قم، آذربایجان شرقی، خراسان رضوی، کرمان و اصفهان می‌توانند از این پس کتاب‌ها را مستقل از اداره کتاب در تهران بررسی و سانسور کنند.

قرار است که در آینده ادارات کل وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در استان‌های خوزستان، فارس، مازندران، یزد و همدان نیز تحت پوشش طرح «تفویض اختیار بررسی کتاب» قرار گیرند.