هوشنگ سیحون، مرد بناهای ماندگار درگذشت

هوشنگ سیحون، معمار برجسته ایرانی، در۹۳ سالگی در ونکوور در کانادا درگذشت.

هوشنگ سیحون در ۳۱ مرداد سال ۱۲۹۹ در تهران، در خانواده‌ای موسیقی‌دان چشم بر جهان گشود. پدربزرگش، میرزا عبدالله فراهانی از پیشگامان موسیقی سنتی و معروف به پدر موسیقی سنتی ایران بود. مادرش، از نوازندگان تار و سه‌تار، و نیز دایی او مرحوم احمد عبادی، استاد سه‌تار بود.

او ابتدا در دانشکده هنرهای زیبا به تحصیل نقاشی پرداخت، اما به‌زودی از نقاشی دل کند و برای تحصیل معماری، به دعوت آندره گدار، رییس اداره باستان‌شناسی وقت ایران به پاریس رفت و در دانشکده هنرهای زیبای این شهر تحصیلاتش در زمینه معماری را به پایان رساند.

از برجسته‌ترین آثار هوشنگ سیحون در عرصه معماری می‌توان از آرامگاه بوعلی سینا در همدان، مقبره عمر خیام و مقبره کمال‌المک در نیشابور یاد کرد. او همچنین طراحی ساختمان‌های سازمان نقشه‌برداری کل کشور، کارخانه نخ‌ریسی کوروس اخوان، کارخانه آرد مرشدی، مجتمع آموزشی یاغچی‌آباد، سینما آسیا، سینما سانترال، کارخانه کانادادرای (زمزم فعلی) در تهران و اهواز، کارخانه یخ‌سازی کورس اخوان و طراحی حدود ۱۵۰ پروژه مسکونی را بر عهده داشته است.

نادر اردلان در دانشنامه ایرانیکا، از دوره‌ای که هوشنگ سیحون به ساخت بناهایی برای مفاخر ادب و فرهنگ ایران روی آورده، به عنوان دوران «پیدایش نمادهایى از یک هویت ملى روز افزون» یاد کرده است.

آرامگاه بوعلی سینا را هوشنگ سیحون در ۲۸ سالگی به گونه‌ای پلی‌فونیک طراحی کرد. او درباره این اثر گفته است: «آرامگاه بوعلى تنها یک آرامگاه یا مقبره نیست، بلکه آرامگاه یا مقبره جزئى از کل است که یادبود بوعلى است. من خواسته‌ام با عوامل و عناصر معمارى چه از نظر شکلى و چه از نظر عددى، از راه نماد و سمبل، شخصیت بوعلى را بیان کنم؛ و این موضوع در ایران یا سایر جا‌ها معمول نبوده است. شکى نیست که براى هماهنگ کردن این عناصر ممارست و پیگیرى و مطالعه فراوان لازم است که در موقع خود سعى کرده‌ام کوتاهى نکنم. پس با یک نوع دانش فراگیر در ترکیب و تلفیق این عناصر کوشش خود را به کار برده‌ام تا چیزى به دست بیاید که در برابر دید شما است. این را هم بگویم که در تمام کار‌هایم جزئیات، هرقدر بى‌اهمیت، از ذهن من دور نبوده و به فراموشى سپرده نشده است.»

هوشنگ سیحون همچنین عضو شوراى ملى باستان‌شناسى، شوراى عالى شهرسازى، شوراى مرکزى تمام دانشگاه‌هاى ایران و کمیته بین المللى ایکوموس (Icomos) بوده و به مدت ۱۵ سال مسؤولیت مرمت تمام بناهاى تاریخى ایران را بر عهده داشته است.

هوشنگ سیحون نخستین معمار ایرانی بود که آهن و سیمان را به طور عیان در ساختمان به کار برد.

وضوح ساخت، یافتن حساسیت و سلیقه شخصی نسبت به ترکیب سنگ و آهن را باید در حقیقت موفق‌ترین بیان او از لحاظ مصالح دانست.

از دیگر ویژگی‌های آثار او استفاده از شکل‌ها و عناصر معماری عامیانه، استفاده از آجر نه تنها در پوشش بلکه همچنین به منظورهای نمایشی و تزئینی است.

هوشنگ سیحون در کنار معماری، نقاشی هم می‌کرد. طبیعت و روستاهای ایران از مهم‌ترین مضامین نقاشی‌های اوست. برخی از این آثار در دانشگاه‌های آمریکا نگهداری می‌شوند.

گالری عکس: نگاهی به ایران، اثر هوشنگ سیحون