بررسی شیوه‌های متفاوت برای ترک اعتیاد زنان

 مرکز ملی مطالعات اعتیاد ایران، به تازگی بررسی شیوه‌های درمانی متفاوت را برای ترک اعتیاد زنان و مردان آغاز کرده است.

به گزارش خبرگزاری رسمی ایران (ایرنا)، بر اساس آمار وزارت بهداشت، به ازای هر هشت مرد معتاد، یک زن معتاد در کشور وجود دارد و روزانه هشت نفر بر اثر اعتیاد در کشور جان خود را از دست می دهند.

عفت مرقاتی خویی، متخصص اعتیاد و رفتارهای پرخطر مرکز ملی مطالعات اعتیاد، با اشاره به آمارهای موجود و افزایش شمار زنان معتاد گفته است: «روند درمانی اعتیاد در زنان کاملاً متفاوت از مردان بوده است و در زنان باید روند درمانی ویژه آنها طراحی شود.»

به گفته وی، «درمان‌های اعتیاد برای زنان گاهی اثربخش نیستند که این امر نگران‌کننده است، اما مطالعات و تحقیقات نشان می‌دهد که نباید این درمان ها را "غیراثربخش" دانست، بلکه باید به این مسئله فکر کرد که ویژگی‌ها و شاخص‌های جنسیتی باعث شده که درمان مورد نظر در زنان اثربخشی خود را نشان ندهد.»

علاوه بر کمپ‌های ترک اعتیاد زنان، به تازگی در ایران کلینیک درمان اعتیاد زنان نیز طراحی و تاسیس شده است. مرقاتی تاکید کرده است: «اکنون با راه‌اندازی این مرکز، ملاحظات جنسیتی نیز برای درمان آنان در نظر گرفته می‌شود.»

بر اساس اطلاعات مطرح شده از سوی این متخصص درمان اعتیاد، «در کلینیک درمان اعتیاد زنان، انتخاب درمانگران با جنسیت موافق است» و تلاش می شود تا «درمانگران از گروه متخصصان زن انتخاب شوند».

در کلینیک درمان اعتیاد زنان صرفاً دارو درمانی مانند درمان‌های جایگزین متادون و بوپرنورفین ارائه نمی‌شود. مرقاتی به این نکته اشاره دارد که «مهمترین نیازهایی که زنان معتاد با آن دست و پنجه نرم می‌کنند، گرفتن خدمات و اطلاعات دقیق درباره سلامت جنسی است». از این رو «کلینیک سلامت جنسی، داخل کلینیک زنان معتاد تاسیس شده است».

وی که مسئولیت کلینیک سلامت جنسی مرکز ملی مطالعات اعتیاد را نیز برعهده دارد، «خدمات زوج درمانی»، «مشاوره و راهنمایی به زنان معتاد» و «برگزاری کلاس‌های آموزشی به شکل گروهی و فردی» را ازجمله خدمات ارائه شده در این کلینیک عنوان کرده است.

مسئول کلینیک سلامت جنسی مرکز ملی مطالعات اعتیاد با اشاره به اینکه «هم خود اعتیاد و هم ترک آن، تاثیراتی روی عملکرد جنسی معتادان دارد»، افزوده است: «در این کلینیک، سلامت جنسی و پیشگیری از رفتارهای پرخطر جنسی را آموزش داده و علاوه بر پرداختن به مسائل مخاطره آمیز، برای ارتقای کیفیت زندگی زناشویی این افراد نیز تلاش می‌کنیم.»

به عقیده مرقاتی، «اگر روابط زناشویی زوجین معتاد بهبود یابد، به طور قطع در فرایند رهایی از اعتیاد تاثیر به‌سزایی دارد و این مساله را تحقیقات بین‌المللی نیز نشان داده است».

وی یکی از عواملی را که باعث می‌شود زنان معتاد حتی پس از ترک در انزوا قرار گیرند و نتوانند به زندگی اجتماعی قبلی خود برگردند، «نگاه بد و انگ هایی» دانسته است که جامعه به آنان می‌زند: «بنابراین در کنار برنامه‌های آموزشی باید برنامه های حمایتی نیز به زنان معتاد ارائه شود.»

کلینیک ترک اعتیاد زنان به تازگی راه‌اندازی شده و جلسات اول مشاوره زوج و سلامت جنسی برای زنانی که مراجعه می‌کنند، رایگان و جلسات بعدی در حد تعرفه‌های دولتی است.

مرقاتی تاکید کرده که راه‌اندازی کلینیک ترک اعتیاد زنان در دیگر استان‌های کشور نیز ضروری است.

زنان و مصرف تریاک، شیشه و کراک

چندی پیش در تاریخ  ۲۴آذر ۱۳۹۲، عبدالرضا رحمانی فضلی، وزیر کشور و دبیر ستاد مبارزه با مواد مخدر ایران اعلام کرد که شمار زنان معتاد در ایران دو برابر شده و از ۲/۵ درصد به ۸/۹ درصد رسیده است.

مقام‌های رسمی ایران شمار معتادان ایران را یک میلیون و ۳۲۵ هزار نفر اعلام می‌کنند که ۹/۳ درصد از آنان زن هستند. به باور کارشناسان مستقل اما شمار واقعی معتادان در کشور به مراتب بیش‌تر از این آمار است و با تعریف استاندارد اعتیاد نیز هم‌خوانی ندارد.

به گفته کارشناسان، تغییر مصرف مواد مخدر، از مواد سنتی‌تر مانند تریاک به روان‌گردان‌های صنعتی، از دیگر مسائل رو به رشد بحران اعتیاد در ایران است. بر این اساس، سه درصد معتادان زن تزریقی هستند و تریاک، شیشه و کراک سه ماده مخدری هستند که بیشترین مصرف را در بین زنان دارند.

بر اساس آمار ستاد مبارزه با مواد مخدر، ۵۵درصد زنان معتاد متاهل هستند و سن شروع اعتیاد برای ۵۰ درصد از کل زنان مصرف‏ کننده مواد مخدر، بین ۱۵ تا ۱۹ سالگی بوده است.

علاوه بر این آمار، به گفته زهرا بنیانیان مشاور دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر در تاریخ ۱۴اسفند ۱۳۹۲حدود ۶۰ درصد از زنان زندانی کشور نیز در پیوند با مواد مخدر زندانی شده‌اند.

حمید صرامی، مدیرکل تحقیقات و آموزش ستاد مبارزه با مواد مخدر نیز ۱۳مرداد سال ۱۳۹۲گفت که فقط سه درصد از زنان معتاد، مطلقه هستند و ۸۶ درصد زنان معتاد گفته‌اند که از زندگی ناراضی هستند.

وی بابیان اینکه ۲۹ درصد زنان معتاد بیشتر از ۴۰ سال دارند گفت که ۳ درصد زنان معتاد بی‏سواد، ۱۵ درصد با تحصیلات ابتدایی، ۱۵ درصد با تحصیلات راهنمایی، ۴۱ درصد با تحصیلات دبیرستانی و دیپلم، ۹ درصد فوق دیپلم و ۱۷ درصد لیسانس هستند.