سرطان؛ سومین عامل مرگ و میر ایرانیان

رئیس انجمن کلینیکال آنکولوژی می‌گوید سالانه ۳۵ هزار نفر در ایران بر اثر ابتلا به سرطان می‌میرند. شایع‌ترین موارد‌، سرطان پروستات، ریه، پستان، روده بزرگ و خون هستند.

سرطان سومین عامل مرگ و میر ایرانیان است. اولین عامل، بیماری‌های قلبی و عروقی و دومین عامل تصادفات و سوانح بر شمرده می‌شوند. این رده‌بندی، بر ثبت رسمی دلایل فوت در پزشکی قانونی استوار است.

در نشست خبری نهمین کنگره سالانه کلینیکال آنکولوژی در تهران، اعلام شد که در سال ۸۸ آمار مبتلایان به سرطان در ایران ۸۰ هزار نفر بوده است. کنگره یاد شده قرار است در ۱۶ تا ۱۸ مهرماه با هدف بالا بردن سطح علمی جامعه در حوزه سرطان در کتابخانه ملی ایران برگزار شود.

به گفته دکتر محمدرضا قوام‌نصیری، رئیس انجمن کلینیکال آنکولوژی، آقایان در ایران بیشتر به سرطان پوست، معده و پروستات مبتلا می‌شوند و در کودکان نیز سرطان خون بیشتر از سایر سرطان‌هاست.

او یادآوری کرد که ۴۰ درصد سرطان‌ها قابل درمان هستند اما مشکلاتی در سال‌های قبل به دلیل تحریم‌ها در زمینه تجهیزات و ورود دارو مشکلاتی وجود داشته‌اند که اینک بهتر شده است. قوام‌نصیری گفت که علت سرطان خون در کودکان به سرب بنزین‌، ریزگرد، آلودگی هوا و امواج موبایل ارتباط دارد.

سه روز پیش از این، معاون وزیر بهداشت ایران گفته بود که در ۲۰ سال آینده باید منتظر افزایش ۸۰ درصدی رشد سرطان در کشورهای در حال توسعه باشیم.» دکتر رضا ملک‌زاده افزوده بود که ایران هم جزو این کشورهاست. او در عین حال تاکید کرده بود که در بحث افزایش آمار ابتلا به سرطان، به کارگیری عبارت «سونامی سرطان» نادرست است.

هم‌زمان، دکتر علی‌اکبر سیاری، معاون بهداشت وزارت بهداشت گفته که آلودگی هوا عامل زمینه‌ساز سرطان در ایران است. او با اشاره به فاکتور سن در ابتلا به سرطان، افزوده که به دلیل سالمند شدن جامعه باید منتظر موارد ابتلا بیشتر به سرطان بود.

مشکل پوشش بیمه‌

یکی از دلایل عمده مرگ و میر بالای ناشی از سرطان در ایران ، تشخیص دیرهنگام آن و درمان ناکافی و ناپیوسته بعد از تشخیص عنوان می‌شود. سهم و حیطه وظایف بیمه‌های درمانی و نوع نظارت وزارت بهداشت به پوشش بیمه‌ها روشن نیست. گفته می‌شود حدود ۲۰ میلیون نفر در ایران زیر پوشش بیمه درمانی قرار ندارند.

رئیس انجمن کلینیکال آنکولوژی یادآوری کرده که درمان سرطان مزمن، طولانی و چند گروهی است و حاکمیت وظیفه دارد با بولتنی که در کنگره تهیه می‌شود، تمهیدات لازم را بیندیشد. دکتر قوام نصیری گفته است: «بیمه‌ها باید پاسخگو باشند. ممکن است بیمه‌ای تا دو میلیارد تومان هزینه کند و یک بیمه پایه فقط تا ۲۰ میلیون تومان هزینه درمان فرد را بدهد.»

او در موضوع غربالگری سرطان‌ها در ایران گفت که برای غربالگری سرطان پستان باید ۱۶۰۰ دستگاه ماموگرافی دیجیتال و ۹۰۰ رادیولوژیست وجود داشته باشند اما شرایط موجود امکان چنین کاری را نمی‌دهد.

دکتر ایرج حریرچی، معاون مدیریت منابع انسانی و توسعه وزارت بهداشت، پیش‌تر گفته که برنامه‌ریزی مناسبی برای کنترل و پیشگیری از سرطان در ایران وجود ندارد: «میانگین سالانه مرگ و میر به نسبت بروز سرطان در ایران ۷۳/ ۰ درصد است در حالی که متوسط جهانی این شاخص ۵۸/ ۰ درصد و در کشورهای توسعه یافته کمتر از ۵۰/ ۰ درصد است.»

بحث افزایش ابتلا به سرطان در ایران به موازات بحث پیرامون زمینه‌های سرطان‌زایی جریان دارد. توضیحات شفافی از سوی مدیریت کلان جامعه در باره هوای آلوده، بنزین غیراستاندارد، امواج ناشی از پارازیت‌ها بر روی ماهواره یا مواد غذایی حاوی نیترات و افزودنی‌های شیمیایی ارائه نمی‌شود. گفت‌وگو در باره این زمینه‌ها، هر از گاه در رسانه‌ها و افکار عمومی اوج می‌گیرند، اما به دلیل سکوت یا تکذیب مقامات به حاشیه می‌روند.